Σαν σήμερα έφυγε η Ελένη Βλάχου

Στις 14 Οκτωβρίου του 1995 πεθαίνει σε ηλικία 84 ετών η εκδότρια και δημοσιογράφος Ελένη Βλάχου. Σήμερα, που πολλές κοινωνικές αξίες είναι σε έκπτωση, μεταξύ των οποίων και η δημοσιογραφία, στους παλιότερους συναδέλφους το όνομα της Ελένης Βλάχου μοιάζει μυθικό – οι νέοι αμφίβολο είναι εάν έχουν ακούσει καν γι’ αυτήν. Και πώς να την ξέρουν, όταν οι λέξεις έχουν χάσει τη σημασία τους, όταν σήμερα ακόμα και τα ομιλούντα φυτά εσωτερικού χώρου που ανθούν στα κανάλια δηλώνουν «δημοσιογράφοι», ή όταν ανεκδιήγητοι τύποι αυτοαποκαλούνται «εκδότες», κρεμώντας στα μανταλάκια πατσαβούρες...

Στην εποχή της Ελένης Βλάχου, η επαγγελματική ιδιότητα του «δημοσιογράφου» σήμαινε άλλα, πολλά, πράγματα. Αλλά ας δούμε συνοπτικά τη ζωή της μεγάλης κυρίας του ελληνικού Τύπου.

Το 1935 θα δημοσιεύσει το πρώτο της κείμενο στην «Καθημερινή», ταξιδιωτικές εντυπώσεις από την Άπω Ανατολή. Την ίδια χρονιά αρχίζει να γράφει χρονογραφήματα, υπογράφοντας ως «Ε», στην ίδια εφημερίδα, διευθυντής της οποίας ήταν ο πατέρας της. Το 1936 αποστέλλεται από την εφημερίδα ως αθλητική συντάκτρια στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Βερολίνου, όπου συναντάται με τον ίδιο τον Χίτλερ...

Το 1950 Η Ελένη Βλάχου εκδίδει το μηνιαίο περιοδικό «Εκλογή». Μετά τον θάνατο του Γεωργίου Βλάχου το 1951, αναλαμβάνει τη διεύθυνση της Καθημερινής, ενώ στη συνέχεια εκδίδει το περιοδικό «Εικόνες» (1955) και την εφημερίδα «Μεσημβρινή» (1961).

Το 1967 η Βλάχου θα διακόψει την έκδοση των εφημερίδων της, αντιδρώντας στη στρατιωτική δικτατορία. Η χούντα της επιβάλλει κατ’ οίκον περιορισμό, αλλά τον Δεκέμβρη του 1967, η εκδότρια θα δραπετεύσει, πηδώντας από την ταράτσα του σπιτιού της, στη ταράτσα του διπλανού σπιτιού! Έτσι θα καταφέρει να διαφύγει στο εξωτερικό και να εγκατασταθεί στο Λονδίνο, όπου και θα παραμείνει καθ’ όλη τη διάρκεια της δικτατορίας.

Το διάστημα αυτό η Βλάχου θα ταξιδέψει σε πολλές χώρες της Ευρώπης, στην Αμερική και στην Αφρική, και θα αναπτύξει έντονη αντιδικτατορική δράση. Στην Ελλάδα η Ελένη Βλάχου θα επιστρέψει τον Αύγουστο του 1974 και τον επόμενο μήνα θα ξαναβγάλει την «Καθημερινή». Επίσης, την ίδια χρονιά θα εκλεγεί βουλευτής Επικρατείας με το κόμμα της Νέα Δημοκρατίας.

Αλλά δεν θα τη θυμόμαστε γι’ αυτό. Ούτε για την εμπλοκή της, στη δύση της ζωής της, στο σκάνδαλο Κοσκωτά, που μάλιστα της κόστισε μια καταδίκη σε ποινή φυλάκισης δύο ετών με αναστολή. Την Ελένη Βλάχου θα τη μνημονεύουμε για τα απαράμιλλα χρονογραφήματά της, και βέβαια για τη λαμπρή εκδοτική της πορεία, τότε που οι εκδότες στον Τύπο τιμούσαν το λειτούργημά τους, ενώ ο χαρακτηρισμός «έγκριτος δημοσιογράφος» είχε κάποιο νόημα.

Κάθε λέξη κρύβει μια ιστορία. Η ετυμολογία της, δηλαδή η αναζήτηση της προέλευσής της και της αρχικής της σημασίας, μπορεί να μας οδηγήσει πολύ μακριά, τόσο στα ονόματα των ανθρώπων και των τόπων, όσο και στις λέξεις που περιγράφουν αντικείμενα και αφηρημένες έννοιες.