Ρομαντισμός: Ένα κίνημα ρωμαϊκής καταγωγής

Τί είναι ο ρομαντισμός; Α, αυτό είναι μια μεγάλη κουβέντα, που ξεκινά από τους Ρωμαίους. Σήμερα, όταν λέμε «ρομαντισμός» εννοούμε βασικά το λογοτεχνικό και καλλιτεχνικό κίνημα του 19ου αιώνα, που έδωσε έμφαση, όπως λέει το Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, στο συναίσθημα, τη φαντασία, τον αυθορμητισμό, το συγκινησιακό και το εξωτικό ή και ονειρικό στοιχείο, αντλώντας τα θέματά του από τη φύση, τον έρωτα, την περιπέτεια, την ελευθερία, τον ηρωισμό, κλπ.

Βέβαια ο «ρομαντισμός» μπορεί να αναφέρεται και στον χαρακτήρα, το πνεύμα, κλπ.Ο διαπνεόμενος από ρομαντισμό, ο ρομαντικός, είναι ο

ιδεαλιστής, ο συναισθηματικός, ο ονειροπόλος, που στέκεται στην απέναντι όχθη του ρεαλιστή. Αναλόγως σε ποια όχθη βρίσκεται κάποιος, ο ρομαντισμός είναι είτε βρισιά, είτε έπαινος... Η λέξη παράγεται από το γαλλικό «romantisme», την ιδιότητα του «romantique», από το «romant», δηλαδή το «ρομάντζο», το μεσαιωνικό μυθιστόρημα, με ηρωικές και λυρικές πράξεις, όπως ας πούμε η εξολόθρευση δράκων και η συνακόλουθη διάσωση πριγικιπισσών.

Το ρομάντζο με τη σειρά του προκύπτει από το «romans», που σημαίνει τη λαϊκή γλώσσα, σε αντίθεση με τη κλασική Λατινική, αλλά και το κείμενο που είναι γραμμένο σε αυτή τη δημώδη γλώσσα, τη λατινογενή ή νεολατινική, όπως η Γαλλική, η Ισπανική, η Ιταλική, η Πορτογαλική, η Ρουμανική, κλπ. Για να κλείσουμε με μια ποιητική εικόνα, να παρομοιάσουμε τον ρομαντισμό με τον άνεμο που φουσκώνει τα πανιά της ζωής μας, όταν ο ρεαλισμός είναι το τιμόνι της. Και τα δύο είναι απαραίτητα...

Από πού κρατάει η σκούφια μας

Κάθε λέξη κρύβει μια ιστορία. Η ετυμολογία της, δηλαδή η αναζήτηση της προέλευσής της και της αρχικής της σημασίας, μπορεί να μας οδηγήσει πολύ μακριά, τόσο στα ονόματα των ανθρώπων και των τόπων, όσο και στις λέξεις που περιγράφουν αντικείμενα και αφηρημένες έννοιες.