Οι ταινίες της εβδομάδας: Μπρέιβικ, Ισπανικός τρόμος και κλασικός Μπουνιουέλ

22 Ιουλίου

*****

(“Utøya 22. Juli”, Έρικ Πόπε, 1ω33λ)

Στις 22 Ιουλίου του 2011 ο ακροδεξιός τρομοκράτης Άντερς Μπρέιβικ περνά ντυμένος ως αστυνομικός στο νησί Ουτόγια όπου βρισκόταν η κατασκήνωση των παιδιών του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος της Νορβηγίας και σκοτώνει δεκάδες, τραυματίζοντας πάνω από 200. Η σοκαριστική αληθινή ιστορία εκείνης της επίθεσης μεταφέρεται στο σινεμά από τον Έρικ Πόπε του “The King’s Choice” o οποίος εστιάζει πλήρως στα συμβάντα στο νησί επιλέγοντας μια αφήγηση ασφυκτική και καθηλωτική, με ένα μονοπλάνο που για περισσότερο από μια ώρα ακολουθεί

τον Μπρέιβικ στο μεθοδικό, απάνθρωπα ατάραχο μακελειό που σπέρνει.

Γυρισμένο πριν από την αντίστοιχη ταινία του Πολ Γκρίνγκρας για τo Netflix, το “22 Ιουλίου” του Πόπε δεν είναι φυσικά όσο κατάπτυστο είναι εκείνο το ηθικά κενό, πλήρως ακατανόητο φιλμ, που ούτε ο ίδιος ο Γκρίνγκρας δεν ξέρει γιατί το γύρισε, αλλά και πάλι η φόρμα κυριαρχεί σε βαθμό ασφυξίας, έχοντας αποτέλεσμα ένα φιλμ αναμφίβολα εξαιρετικά δυνατό σαν εμπειρία, αλλά και πάλι κάπως μετέωρο. Το φιλμ αντλεί από ιστορίες και αληθινά συμβάντα παίρνοντας αρκετές δημιουργικές ελευθερίες προκειμένου να χτίσει μια κάποια αφήγηση που να στηρίζει την απόφαση του Πόπε να απεικονίσει το συμβάν κατά αυτό τον τρόπο. Η ιδέα του μονοπλάνου ως εργαλείο αφηγηματικής εμβάθυνσης είναι κάτι που φυσικά λειτουργεί διαφορετικά σε κάθε θεατή αλλά είναι στην πραγματικότητα κάτι το τόσο κατασκευασμένα κινηματογράφο που σε κάποιο επίπεδο πάντα σου θυμίζει πως αυτό που βλέπεις είναι φίξιον. (βλέπε και το πρόσφατο παράδειγμα του “1917”).

Επιπλέον, για να λειτουργήσει συχνά επιστρατεύονται διάφορες ακροβασίες (συμπτώσεις, συμβάσεις, και μια τρομερά χειριστική περίπτωση χρήσης μουσικής) στην ραφή της ιστορίας, που τεντώνουν την έννοια του όποιου ρεαλισμού στα άκρα, φτάνοντας σε ένα αποτέλεσμα απέναντι από το επιθυμητό. Ως έχει, το φιλμ αυτό λειτουργεί περισσότερο ως άσκηση σοκ παρά ως κάποια ουσιώδης ματιά στην ύπαρξη των Μπρέιβικ. Το οποίο δεν είναι απαραιτήτως κατακριτέο: το σοκ μπορεί και να είναι αυτοσκοπός, ειδικά σε περιπτώσεις τόσο φρικιαστικών συμβάντων όπως αυτό, ακατανόητων για τον κοινό νου, τόσο δύσκολο να τις επεξεργαστείς που αποζητάς απλώς μια επίθεση στις αισθήσεις. Θες να νιώσεις αυτό που η λογική σου λέει πως πρέπει να νιώθεις. Η ταινία λειτουργεί αν μη τι άλλο κατά αυτό τον τρόπο- σαν στυλιζαρισμένο σοκ, μα πάντως όχι σαν ρεαλισμός.

Κυκλοφορούν επίσης

Οδός Μαλασάνια 32

*****

(“Malasaña 32” του Άλμπερτ Πίντο, 1ω44λ)

Ταινία τρόμου εμπνευσμένη από αληθινά γεγονότα, για μια οικογένεια που πίσω στα ‘70s αποφασίζει να αφήσει το χωριό και να δοκιμάσουν την τύχη τους στην πόλη. Εγκαθίστανται στη μαδριλένικη γειτονιά της Μασαλάνια εκεί όπου το νέο τους διαμέρισμα θα γίνει ο νέος τους στοιχειωμένος εφιάλτης. Τιμιότατη απόπειρα σε γοτθικού τύπου ιστορία φαντασμάτων μιας ισπανικής σχολής που μοιάζει στο συγκεριμένο είδος να πετυχαίνει συμπαθή αποτέλεσματα με μεγάλη συχνότητα. Σε αυτό ίσως βοηθάει και το κοινωνικό υπόβαθρο που διαθέτουν οι δουλειές των νέων Ισπανών σκηνοθετών, αλλά σίγουρα μεγάλο ρόλο παίζει κι ο έλεγχος της φόρμας. Η ταινία σίγουρα δεν είναι κάτι ριζοσπαστικό ή πρωτοφανές στο είδος, κι η κλιμάκωση ίσως δεν λειτουργήσει για όλους τους θεατές, αλλά πάντως είναι καλοφτιαγμένη και αρκούντως ανατριχιαστική ώστε να λειτουργήσει εντός των συμβάσεων του είδους.

Το κλαμπ των Χωρισμένων

*****

(“Divorce Club”, Μισέλ Γιουν, 1ω48λ)

Άντρας χωρίζει μετά από 5 χρόνια γάμου όταν μαθαίνει πως η γυναίκα του τον απατά κι ενώ όλοι οι άνθρωποι του κοινού τους κύκλου παίρνουν το μέρος της, εκείνος βρίσκει αποκούμπι σε έναν παλιό του γνωστό που τον προσκαλεί να μείνουν μαζί στην πολυτελή σπιταρόνα του. Εκεί ξεκινούν ένα άτυπο κλαμπ όπου ζουν την ιδανική τους ζωή: πίνουν, κάνουν σεξ, παρτάρουν. Μια από τα ίδια, λαϊκό γαλλικό σλάπστικ σε επανάληψη.

Έλα Όπως Είσαι (“Come as you are”, Ρίτσαρντ Γουόνγκ, 1ω58λ). Τρεις νέοι με ειδικές ανάγκης ξεκινούν road trip στον Καναδά προκειμένου να φτάσουν σε οίκο ανοχής που εξυπηρετεί πελάτες με σωματικές ιδιαιτερότητες.

Ένα Ντιβάνι στην Τυνησία (“Un Divan a Tunis / Arab Blues”, Μανέλ Λαμπιντί, 1ω28λ). Μετά από χρόνια σπουδών στο Παρίσι, μια ψυχαναλύτρια επιστρέφει στην πατρίδα της, αποφασισμένη να κυνηγήσει το όνειρό της και να ανοίξει το δικό της ιατρείο, σε μια ιστορία αντιφάσεων και πολιτισμικών συγκρούσεων με πρωταγωνίστρια την Γκολσιφτέ Φαραχανί (“Paterson”, “Σχετικά με την Έλι”).

Επανεκδόσεις

H Κρυφή Γοητεία της Μπουρζουαζίας

*****

(“Le Charme Discret de la Bourgeoisie”, Λουίς Μπουνιουέλ, 1ω42λ, 1972)

Μια παρέα 6 μεγαλοαστών κάθονται να δειπνήσουν αλλά δεν καταφέρνουν να φάνε ποτέ. Ίσως το κλασικότερο έργο του Μπουνιουέλ, μια απίστευτης, θαυμαστής αφοσίωσης σάτιρα συμπεριφορών μερικών από τους πιο ανυπόφορους και κενούς ανθρώπους που έχει αντικρύσει ποτέ το σινεμά. Η ιδέα μιας όχι ακριβώς σχηματισμένης επιθυμίας που χρησιμοποιείται ως επίφαση αλλά που ποτέ δεν οδηγείται σε πλήρωση, αποτελεί ένα κατεξοχήν σατιρικό μοτίβο, από τον πρώιμο κιόλας Μπουνιουέλ μέχρι σύγχρονους επιγόνους σαν το διχαστικό “Liberte” του Αλμπέρ Σέρα, και εδώ παρατηρείται η διασημότερη ίσως αποτύπωσή του. Ηθοποιοί και δημιουργός όλοι συνένοχοι στο ίδιο πικρό αστείο, δίχως ποτέ να σπάνε την ψευδαίσθηση ή να αλλάζουν τόνο, αυτή η στεγνή κατακεραύνωση μιας αστικής τάξης και μαζί μιας κοινωνικής κοσμοθεωρίας, απέκτησε δικαίως τόσο μεγάλη φήμη που καθόρισε το έργο του Μπουνιουέλ, ενός εκ των επιδραστικότερων δημιουργών της κινηματογραφικής ιστορίας.

Ο Αστυνόμος (“Un Flic”, Ζαν-Πιερ Μελβίλ, 1ω38λ, 1972). Ένας διοικητής της παριζιάνικης αστυνομίας διατηρεί σχέση με μια γυναίκα, αλλά χωρίς να το γνωρίζει, ο σύντροφός της είναι ληστής τραπεζών που ετοιμάζει το επόμενό του σχέδιο. H τελευταία ταινία του Ζαν-Περι Μελβίλ, λίγα χρόνια μετά την συνεργασία του με τον Αλέν Ντελόν στον αξεπέραστο “Δολοφόνο με το Αγγελικό Πρόσωπο”.