28η Οκτωβρίου 1940: Ο παλλαϊκός συναγερμός κατά του φασισμού
Το να γιορτάζει ένας λαός ή ένα έθνος τις επετείους του, είναι η ελάχιστη απότιση χρέους και οφειλής σε αυτούς που θυσιάστηκαν για τους πολλούς, την εθνική ελευθερία και ανεξαρτησία. Είναι παράλληλα, χωρίς μεγαλοστομίες και ρητορικές υπερβολές, απαραίτητο τμήμα της διατήρησης των εθνικών συμβολισμών, της συλλογικής μνήμης και των βασικών στοιχείων που συναρθρώνουν την κοινή ταυτότητα, σε έναν κόσμο και ένα διεθνές περιβάλλον που μεταβάλλεται και μεταμορφώνεται.
Τι ήταν λοιπόν η 28 Οκτωβρίου 1940; Η ημέρα του Όχι είναι μια από τις μεγαλύτερες, σε συμβολισμό
Με την 28 Οκτωβρίου 1940 η Ελλάδα, μια μικρή χώρα, με το ηθικό ανάστημα και το βάρος που της αναλογούσε, στον κορυφαίο ιδεολογικό διχασμό της παγκόσμιας ιστορίας, τον πρώτο ουσιαστικά σε αυτό το μέγεθος, δεν επέλεξε το φασιστικό στρατόπεδο, ούτε την επιτήδεια ουδετερότητα, όπως άλλες γειτονικές χώρες, πληρώνοντας βαρύτατο τίμημα για αυτή την επιλογή. Όχι μόνο με τον φόρο του αίματος στον ελληνοϊταλικό πόλεμο αλλά, κυρίως, με το μαρτύριο της τριπλής φασιστικής κατοχής, που επέβαλε ο χιτλερικός στρατός και το άγος του αγκυλωτού σταυρού στην Ακρόπολη, μέχρι την απελευθέρωση, τον Οκτώβριο του 1944.
Ο ελληνικός λαός αντιστάθηκε στις σιδερόφρακτες φασιστικές ορδές με τα στρατευμένα παιδιά του στα ηπειρωτικά βουνά και στο αλβανικό μέτωπο, σε εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες, στο χιόνι και στη λάσπη, χωρίς ουσιαστικά αεροπορική κάλυψη, με προβλήματα στην επιμελητεία, παλεύοντας και εναντίον των στοιχείων της φύσης. Και στα μαρτυρικά χρόνια της Κατοχής η πανεθνική αντίσταση των Ελλήνων, ένοπλη και μαζική, παρά τις ομηρίες, τις ομαδικές εκτελέσεις αντιποίνων και την τρομοκρατία, αποτελεί φαινόμενο που πρέπει να τιμάμε, να μελετούμε και να μην ξεχνάμε, ειδικά σήμερα που ο φασισμός, εκμεταλλευόμενος τις δύσκολες κοινωνικές συνθήκες, τη φτώχεια και την εξαθλίωση σηκώνει ξανά το εφιαλτικό κεφάλι του στην Ευρώπη.
Και η Κύπρος; Παρούσα στον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο από την έναρξή του, τον Σεπτέμβριο του 1939, ως βρετανική Αποικία, και έχοντας ήδη στείλει άνδρες στο Δυτικό Μέτωπο, στη Δουνκέρκη αλλά και στη Βόρεια Αφρική, σείστηκε συθέμελα την 28 Οκτωβρίου 1940. Τότε το νησί και οι κάτοικοί του συστρατεύθηκαν με ομοψυχία στο στρατόπεδο των συμμάχων της Ελλάδας. Ο λαϊκός ενθουσιασμός που ακολούθησε την είδηση της έκρηξης του ελληνοϊταλικού πολέμου, οδήγησε στην κατάργηση των αυστηρών νόμων της «Παλμεροκρατίας», και οι κυπριακοί δρόμοι κατακλύστηκαν και πάλι, εννέα ακριβώς χρόνια μετά την εξέγερση των Οκτωβριανών του 1931, από ελληνικές (και λιγότερες τουρκικές και αγγλικές) σημαίες, σηματοδώντας την παταγώδη αποτυχία της βρετανικής αντεπαναστατικής πολιτικής στην Κύπρο στη δεκαετία του 1930. Μια άλλη συνέπεια του λαϊκού ενθουσιασμού ήταν η έξαρση του εθελοντικού ρεύματος: Μετά από έκκληση του Τοποτηρητή του Αρχιεπισκοπικού θρόνου Μητροπολίτη Πάφου Λεοντίου, χιλιάδες Κύπριοι γράφτηκαν σε ειδικούς καταλόγους, που άνοιξε η κυπριακή Εκκλησία, ως εθελοντές για τον ελληνικό στρατό, ενώ ανάλογη αύξηση παρουσίασε η στρατολόγηση και στο «Κυπριακό Σύνταγμα», που είχε ήδη ιδρυθεί από τους Βρετανούς.
Παρά τις προσπάθειες του Λεοντίου και την εγγραφή χιλιάδων Κυπρίων στους καταλόγους για εθελούσια στράτευση στον ελληνικό στρατό, η βρετανική κυβέρνηση δεν επέτρεψε αυτή την κατάταξη. Έτσι, η συντριπτική πλειοψηφία των στρατολογηθέντων νησιωτών στελέχωσε τελικά το «Κυπριακό Σύνταγμα» και την «Κυπριακή Εθελοντική Δύναμη» του βρετανικού στρατού. Και οι κυπριακές θυσίες είναι βαρύτατες στον πανανθρώπινο αγώνα εναντίον του φασισμού: Από τους Κυπρίους εθελοντές του βρετανικού στρατού, Έλληνες, Τούρκους, Αρμένιους, Μαρωνίτες, και Λατίνους, σκοτώθηκαν ή αποβίωσαν εν υπηρεσία 373 άνδρες και μια γυναίκα. Τάφοι και κενοτάφια Κυπρίων στρατιωτών του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου, εντοπίζονται στην Κύπρο και σε άλλες 23 χώρες, σε 72 στρατιωτικά κοιμητήρια και μνημεία πολέμου. Στα κοιμητήρια της Ελλάδας είναι θαμμένοι οι περισσότεροι Κύπριοι στρατιώτες του πολέμου, 100 συνολικά, αριθμός που δείχνει το μέγεθος των κυπριακών θυσιών στην εκστρατεία στην Ελλάδα, το 1941. Τη μεγαλύτερη συγκίνηση στον σημερινό ερευνητή προκαλούν οι τάφοι τριών Κυπρίων στρατιωτών του βρετανικού στρατού στη Σιγκαπούρη, το Χονγκ Κογκ και στο Ιμπχάλ της Ινδίας, κοντά στα σύνορα με την Μπούρμα. Σύμφωνα με τη γνωστή θουκυδίδεια ρήση, παρά την «ανωνυμία» τους, και παρότι θάφτηκαν χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από την Κύπρο, παραμένουν «άνδρες επιφανείς», αφού έχασαν τη ζωή τους προασπίζοντας τα υψηλότερα ιδανικά της γενιάς τους και της ανθρωπότητας, της ελευθερίας και της επικράτησης της δικαιοσύνης. Της δικαιοσύνης και της ελευθερίας που ο ήλιος τους αναμένεται, ακόμη, και στην Κύπρο…
** Ο Πέτρος Παπαπολυβίου είναι αναπληρωτής καθηγητής στο τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου.
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις Κατηγορίας Ειδήσεις
- Γιατί ο Μεταξάς είπε το ιστορικό «Όχι» ενώ ιδεολογικά ανήκε στο ίδιο στρατόπεδο με Γερμανούς και Ιταλούς
- Συναγερμός στην Αγγλία: Συνετρίβη έξω από το γήπεδο της Λέστερ το ελικόπτερο του ιδιοκτήτη της (video)
- Ψυχοπαθής όποιος πίνει τον καφέ του σκέτο!
- BBC: Nεκρός ο ιδιοκτήτης της Λέστερ – επέβαινε στο ελικόπτερο (vid)
- ΕΝ.Α: Πρόωρες εκλογές στη Δυτική Αττική;Γιατί;
- Εκτός λειτουργίας το MEGA. Δείτε πώς σταμησε να εκπέμπει (vid)
- 8 σημάδια του καρκίνου του λαιμού που δεν πρέπει να αγνοήσετε
- Ελα όμως που το τσουβάλι έχει μέσα και Σπίρτζη και Τζάκρη και Κοτσακά και…
- Αγωνία για τον πρόεδρο της Λέστερ και για όσους ήταν στο ελικόπτερο που συνετρίβη
- Πώς να υποβάλετε αίτηση για τα αναδρομικά των συντάξεων και τα δώρα Χριστουγέννων - Πάσχα
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις News 24|7
- MEGA: Tέλος εποχής για το Μεγάλο Κανάλι
- MEGA: Με "Χάριτες", "Δις Εξαμαρτείν" και "Απαράδεκτους", λίγο πριν το "μαύρο"
- Τετραμερής για την Συρία: Ο συριακός λαός να ηγηθεί των προσπαθειών για ειρήνη
- Αέρα! - Πώς προέκυψε η πολεμική κραυγή
- Σήμερα η επέτειος του ΟΧΙ
- 28η Οκτωβρίου 1940: Ο παλλαϊκός συναγερμός κατά του φασισμού
- Τελευταία Νέα News 24|7
- 28η Οκτωβρίου 1940: Ο παλλαϊκός συναγερμός κατά του φασισμού
- Σήμερα η επέτειος του ΟΧΙ
- Αέρα! - Πώς προέκυψε η πολεμική κραυγή
- MEGA: Tέλος εποχής για το Μεγάλο Κανάλι
- MEGA: Με "Χάριτες", "Δις Εξαμαρτείν" και "Απαράδεκτους", λίγο πριν το "μαύρο"
- Τετραμερής για την Συρία: Ο συριακός λαός να ηγηθεί των προσπαθειών για ειρήνη
- Τρία: Περιορισμένο το έλλειμμα της Ιταλίας, εύρωστες οι τράπεζες
- "Το Ισραήλ δίνει πληροφορίες στην Ελλάδα για το Barbaros" λέει η "φωνή" του Ερντογάν
- Νετανιάχου: Συντετριμμένος από την αιματηρή επίθεση στη συναγωγή
- Τελευταία Νέα Κατηγορίας Ειδήσεις
- Τίτλοι τέλους για το Mega – Η στιγμή που έπεσε το «μαύρο»
- Αεροπορική επίδειξη από F-16 της Ομάδας «Ζευς» σήμερα στη Θεσσαλονίκη
- 28η Οκτωβρίου: Όλα έτοιμα για τη μεγάλη στρατιωτική παρέλαση στη Θεσσαλονίκη
- Ελένη Μενεγάκη: Η δήλωση μία μέρα πριν τα γενέθλιά της και η φωτό σε ηλικία δύο ετών (vid & pic)
- Τέλος εποχή για το Mega: «Μαύρο» στο μεγάλο κανάλι μετά από 29 χρόνια - Η στιγμή που σβήνουν τα φώτα
- 28η Οκτωβρίου 1940: Tι γιορτάζουμε την ημέρα αυτή (Bίντεο)
- Τέλος εποχής για το Mega - Δείτε τη στιγμή που πέφτει «μαύρο» στο κανάλι
- Τέλεση Εγκαινίων από τον Αρχηγό ΓΕΣ, στο Στρατιωτικό Μουσείο Βαλκανικών Πολέμων