Γιατί οι Κρητικοί φορούν μαύρο πουκάμισο;
Έχετε αναρωτηθεί ποτέ ποια είναι η σημασία του σαρικιού, για ποιο λόγο φορούν οι Κρητικοί μαύρο πουκάμισο, τι επιρροές δέχτηκε η παραδοσιακή Κρητική φορεσιά ώσπου να πάρει την μορφή που γνωρίζουμε σήμερα. Νομοθεσίες ενδυμασίας, επιρροές από τους διάφορους λαούς που κατοίκησαν στην Κρήτη και βεντέτες έδωσαν την τελική πινελιά στο σχέδιο της Κρητικής ενδυμασίας που γνωρίζουμε.
Η εξέλιξη της Κρητικής ενδυμασία στην πάροδο του χρόνου
Οι επιρροές από την δύσηΙδιαίτερο ενδιαφέρον στην ιστορία και εξέλιξη
Από τον στόχαστρο των Ενετών δεν ξέφυγαν ούτε οι άντρες, στους οποίους απαγορεύτηκε να ράβουν βελούδινα ρούχα και η διακόσμηση με χρυσά κεντήματα. Μάλιστα, για να μην αφήσουν περιθώρια ανυπακοής, το 1394 αυξάνουν τους δασμούς των εισαγόμενων υφασμάτων στην Κρήτη.
Μέχρι τότε οι ευκατάστατοι κάτοικοι του νησιού επηρεασμένοι από την βυζαντινή πολυτέλεια είχαν υιοθετήσει ρούχα μεγαλοπρεπέστατα, που όσο περισσότερα στολίδια είχαν σε τόσο μεγαλύτερη κοινωνική τάξη ανήκαν. Η βυζαντινή ενδυμασία φορέθηκε μετά την απελευθέρωση των Κρητών από τους Σαρακηνούς, το 961.
Με την άφιξη των Ενετών και τις απαγορεύσεις τους, η ενδυμασία των Κρητών επηρεάζεται από την δύση. Οι Κρητικές επιλέγουν φορέματα cotehardie, δηλαδή ένα φόρεμα μονοκόμματο, εφαρμοστό στο στήθος και στους γοφούς, για να τονίζει τις θηλυκές καμπύλες, μανίκια μέχρι τον αγκώνα και τετράγωνο άνοιγμα στο λαιμό. Αξιοσημείωτο της ενδυμασίας της εποχής είναι τα ψηλά τσόκαρα που ονομαζότανcalcagnetti και που για να τα περπατήσουν οι κυρίες θα έπρεπε να υποβαστάζονται από δύο υπηρέτριες. Οι άντρες ξεκινούν να φορούν κοντά ρούχα που φτάνουν περίπου μέχρι το γόνατο.
Η προέλευση της βράκαςΠιθανολογείται ότι οι Κρήτες υιοθέτησαν ένα είδος βράκας από τους Αλγερινούς πειρατές. Οι Κρητικοί δούλευαν ως ναυτικοί στα Ενετικά πλοία και για να παραπλανούν τους Αλγερινούς που λίμαζαν ολόκληρη την Μεσόγειο φορούσαν βράκα. Όταν εγκατέλειπαν τα καράβια συνέχιζαν να φορούν αυτήν την ενδυμασία, λόγω της κακής οικονομικής τους κατάστασης.
Οι Οθωμανοί καθορίζουν την παραδοσιακή Κρητική φορεσιάΟι αλλαγές δεν σταματούν εδώ, καθώς το 1669 η Κρήτη καταλαμβάνεται από την Οθωμανική αυτοκρατορία και γίνεται δέκτης και άλλων νομοθετικών ρυθμίσεων που αφορούν την ενδυμασία των κατοίκων του νησιού. Οι Οθωμανοί επιτρέπουν την εισαγωγή υφασμάτων από τις μουσουλμανικές περιοχές κι έτσι οι Κρητικοί έχουν να επιλέξουν ανάμεσα σε μεταξωτά, ταφτάδες, δέρμα κ.ά.
Η ενδυμασία των Κρητικών αρχίζει πλέον να θυμίζει τις παραδοσιακές φορεσιές που γνωρίζουμε μέχρι σήμερα. Οι γυναίκες φορούν φαρδιές φούστες, φαρδιές ζώνες, μεταξωτό συνήθως πουκάμισο, μαντήλι και ζιπόνι, δηλαδή το χρυσοκέντητο γιλέκο. Από την άλλη οι άνδρες καθιερώνουν την βράκα, το λευκό συνήθως πουκάμισο, τη ζώνη με το μαντήλι, το φέσι που αργότερα έγινε σαρίκι, το γιλέκο, το καπότο (είδος παλτού) και τα στιβάνια.
Οι νομοθέτες ξανάρχονται να δώσουν εντολές στον Κρητικό λαό, επηρεάζοντας τα χρώματα που επικράτησαν στην Κρητική παραδοσιακή φορεσιά. Ο Κιαμίλ Αχμέτ Πασάς, διοικητής του Χάνδακα, απαγορεύει τα κόκκινα και λευκά σαρίκια, επιβάλει βράκες μπλε ή μαύρου χρώματος και τα κόκκινα παπούτσια. Μέχρι τότε τα στιβάνια των Κρητών ήταν μαύρου, κόκκινου αλλά και άσπρου χρώματος. Άσπρα στιβάνια συνέχισαν να φορούν οι ανυπότακτοι Κρήτες ως ένδειξη αντίστασης.
Μάλιστα, τα άσπρα στιβάνια είχαν περάσει στην συνείδηση του κόσμου ως αντίσταση τόσο που αποτελούσε χαρακτηριστικό των καπετάνιων της εποχής. Μάλιστα, ο Νίκος Καζαντζάκης, στο βιβλίο του «Καπετάν Μιχάλης» γράφει: «ακούγαμε τους γέρους νά μιλούν γιά σφαγές, παλικαριές και πολέμους, γιά λευτεριά κι Έλλάδα, και καμαρώναμε, νά κατεβαίνουν άπό τά βουνά, μέ τις φουφοϋλες βράκες τους, μέ τ’ άσπρα στιβάνια τους, μέ το μαυρομάνικο παραχωμένο στη ζώνη, οι γέροι καπεταναίοι, σαν άγαθά θεριά, και νά κυκλοφορούν στα στενά σοκάκια του Μεγάλου Κάστρου», ενώ παρακάτω παρομοιάζει τον θεό με γέρο κρητικό πολεμιστή, που φορά και εκείνος τα ρούχα της εποχής «φορούσε κι αυτός φουφούλα βράκα, κρατούσε κι αυτός μαχαίρι κι έφερνε γύρα το Κάστρο».
Η σημασία της Κρητικής ενδυμασίας
Το γνωστό πλεκτό κεφαλοκάλυμμα του Κρητικού, το σαρίκι έκανε την εμφάνιση του στο δεύτερο τέταρτο του 20ου αιώνα. Το σαρίκι με τα κρόσια σαν δάκρυα φανέρωνε την θλίψη των Κρητικών για τα πολλά χρόνια της Τουρκοκρατίας, καθώς και για το ολοκαύτωμα της μονής Αρκαδίου.
Αναπόσπαστο κομμάτι της Κρητικής ενδυμασίας ήταν το μαχαίρι. Το μαχαίρι που κοσμούσε την γυναικεία φορεσιά φανέρωνε γυναίκα αρραβωνιασμένη ή παντρεμένη. Το μαχαίρι ήταν δώρο του συζύγου και αποτελούσε μικρογραφία ανδρικού μαχαιριού. Από την άλλη, το μαχαίρι των ανδρών, που βρισκόταν πάντα ζωσμένο στην ζώνη της φορεσιάς τους, φανέρωνε την κοινωνική τους θέση και την οικονομική τους κατάσταση.Όσον αφορά την σταδιακή αντικατάσταση του λευκού πουκαμίσου με μαύρο, η ιστορία ξεκινάει από τα Σφακιά, στα τέλη του 17ου αιώνα, όταν ακόμα οι κατάρα των βεντετών κάλυπτε σαν μαύρο σύννεφο την περιοχή και ολόκληρο το νησί. Μαύρο πουκάμισο φορούσαν οι συγγενείς του νεκρού για να δείξουν την θλίψη τους αλλά ταυτόχρονα, με αυτόν τον τρόπο φανέρωναν την «υπόσχεση» τους για εκδίκηση. Όταν πραγματοποιούσαν την «υποχρέωση» τους τότε έβγαζαν και το μαύρο πουκάμισο. Ωστόσο, το μαύρο πουκάμισο καθιερώθηκε ως καθημερινή ενδυμασία των Κρητών το 1936, όταν πέθανε ο Ελευθέριος Βενιζέλος.
Οι διαφοροποιήσεις…
Σαφέστατα, στην πάροδο όλων αυτών των χρόνων και των ενδυματολογικών αλλαγών, οι φορεσιές των Κρητικών διέφεραν ανάλογα με την τοποθεσία όπου κατοικούσαν και την κοινωνική τους τάξη. Τα ρούχα στην ύπαιθρο ήταν πάντα απλά και φθηνά.Τον διαχωρισμό της ενδυμασίας της γυναίκας της υπαίθρου και της γυναίκας της πόλης περιγράφει εξαιρετικά ο Ιωάννης Κονδυλάκης στο βιβλίο του «Ο Πατούχας». Ο Κονδυλάκης παρουσιάζει με γλαφυρό τρόπο τις αλλαγές μιας κοπέλας που μετοίκησε στην πόλη, καθώς και την εντύπωση που προκάλεσε στους κατοίκους του χωριού της, οι οποίοι με την επιστροφή της στο χωριό φαίνεται να λένε «είντα να λέμε κεμείς πως ζούμε στον κόσμο και κάνομε!
Να την ακούσετε να σας εδηγάτε τση χώρας τα καλά και τ’ αρχοντιές και να στουπίρη ο νους σας!». Συνεχίζει περιγράφοντας τα ρούχα που φορούσε η κοπέλα, επηρεασμένη από της ενδυματολογικές συνήθειες της πόλης, «αλλ’ όσο θαυμάσια δεν διηγείτο η ίδια τα διηγούντο οι στολισμοί, με τους οποίους ήλθε από την πόλιν, η μεταξωτή γάζα η αστροποίκιλτη, που περιέβαλλε την ξανθήν της κόμη, ο χρυσός σταυρός…το χρυσοποίκιλτον κοντόχι ή κοντογούνι, το οποίον, ανοικτόν εκ των έμπροσθεν, άφηνε να μαντεύωνται υπό το αραχνούφαντον προστήθιον με τους φαρμπαλάδες, και αι περικνημίδες και τα υποδήματα με τα υψηλά τακούνια».
Ωστόσο και σύμφωνα με το originalcrete.com, οι παραδοσιακές γυναικείες κρητικές φορεσιές που επικράτησαν αφορούν τα γιορτινά ρούχα και χωρίζονταν σε τρεις βασικούς τύπους, τη φορεσιά με ζιπόνι και φουστάνι, τη Σάρτζα και τη Κούδα, οι οποίες χωρίζονται και πάλι ανάλογα με τον τόπο όπου φοριούνται. Οι πιο διαδεδομένες σήμερα είναι η Σφακιανή και η Ανωγειανή φορεσιά.
Από την άλλη η ανδρική φορεσιά είναι κοινή για όλη την Κρήτη και χωρίζεται και αυτή σε καθημερινή και σχολινή ενδυμασία. Τα ρούχα των ανδρών έραβαν ειδικοί τεχνίτες που ονομάζονταν τερζήδες.
Από τις μακριές φούστες και τις βράκες στα κοντά φορέματα και τα παντελόνια
Οι γυναίκες της Κρήτης συνέχισαν να φορούν τις παραδοσιακές τους φορεσιές ως το 1920 έκτοτε διάφοροι λόγοι συνετέλεσαν στην αλλαγή των ενδυματολογικών συνηθειών τους. Η βιομηχανική επανάσταση και οι μετανάστες που επέστρεφαν στον τόπο καταγωγής του συνετέλεσαν για την ριζική αλλαγή.
zarpanews.gr
The post Γιατί οι Κρητικοί φορούν μαύρο πουκάμισο; appeared first on zarpanews.gr.
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις Κατηγορίας Ειδήσεις
- Εμβολιασμός: Πλήρης αποτυχία με την 4η δόση για τους άνω των 60 ετών
- ΕΟΔΥ Ενημέρωση: Χάος με τα κρούσματα, στα κάγκελα το twitter
- Δεν κρατάνε όλες οι σχέσεις των Beckhams για πάντα: O βελούδινος χωρισμός ήρθε
- Του τη φύλαγαν: Κακά μαντάτα για τον Σεφερλή στον ΑΝΤ1…
- Ποια ελληνική ομάδα υποστηρίζουν περισσότερο στην Κύπρο – Τα ποσοστά Ολυμπιακού, Παναθηναϊκού ΑΕΚ και ΠΑΟΚ
- Πέντε μυστηριώδεις θάνατοι φοιτητών συγκλονίζουν το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ
- Βαγγέλης Μαρινάκης στη Superleague: «Υπομονή τέλος, αλλάζω στάση για να πάει το ποδόσφαιρο μπροστά»
- NASA: Αυτές είναι οι νέες εικόνες από το μακρινό σύμπαν που προκαλούν δέος – Η «ζωή» και ο «θάνατος» στο διάστημα
- Αλλάζουν οι Αταίριαστοι; Τι ώρα μετακομίζουν;
- Διπλό θανατηφόρο: Στον κομμένο άξονα επικεντρώνονται οι έρευνες στο Στρουμπί
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις zarpanews
- Γιατί οι Κρητικοί φορούν μαύρο πουκάμισο;
- Η Κλινική: Απόψε το δεύτερο επεισόδιο της σειράς – Όλα όσα θα δούμε
- Πολάκης για Novartis: Για ποιο λόγο το δημόσιο δεν δήλωσε παράσταση πολιτικής αγωγής σε βάρος του Λοβέρδου
- Ποιος γνωστός ηθοποιός έγινε μπαμπάς
- NASA: Νέες φωτογραφίες από τα πέρατα του διαστήματος – Δείτε live εικόνα από το τηλεσκόπιο James Webb
- Τα 3 πράγματα στο σπίτι που δεν πρέπει να καθαρίζεις με νερό
- Μάχες για την πρόκριση στο Champions League και το Conference League
- Στρατιωτικός της Λεγεώνας των Ξένων έπαθε αμόκ – Διέλυσε μπαρ και χτύπησε υπάλληλο
- Τελευταία Νέα zarpanews
- Γιατί οι Κρητικοί φορούν μαύρο πουκάμισο;
- Πόσο συχνά πρέπει να βάζουμε αντηλιακό – Το κόλπο των ειδικών για την σωστή ποσότητα
- Τα 3 πράγματα στο σπίτι που δεν πρέπει να καθαρίζεις με νερό
- Κρήτη | «Πέφτουν» οι υπογραφές για τη νέα πλατεία της Ροδιάς στο δήμο Μαλεβιζίου
- Πέθανε ο Μόντι Νόρμαν – Συνθέτης του μουσικού θέματος των ταινιών του James Bond
- Σίνζο Άμπε: Η Ιαπωνία αποχαιρέτησε τον πρώην πρωθυπουργό της – Με προσευχές είπαν το «τελευταίο αντίο»
- Κοινωνικός Τουρισμός: Ξεκινούν αύριο οι αιτήσεις για συνταξιούχους ελεύθερους επαγγελματίες
- Μάχες για την πρόκριση στο Champions League και το Conference League
- Με αυτά τα 3 ζώδια θα κάνετε τις καλύτερες διακοπές της ζωής σας
- Φονική πλημμύρα στη Μάνδρα: Ξανά στο εδώλιο η Δούρου – Έφεση της Εισαγγελίας κατά της αθώωσης
- Τελευταία Νέα Κατηγορίας Ειδήσεις
- Ελλείψεις σε βασικά αγαθά τα επόμενα χρόνια
- Editorial: Covid-19 and personal responsibility
- Οι απαραίτητες εξετάσεις για την καρδιά
- Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ σκίζει με μπουνιά τον χάρτη Μπαχτσελί
- Στέιτ Ντιπάρτμεντ για χάρτες Μπαχτσελί: Η κυριαρχία και η εδαφική ακεραιότητα της Ελλάδας δεν αμφισβητούνται
- Βορίδης: Νέος Κώδικας Ηθικής-Επαγγελματικής Συμπεριφοράς και Εθνικό Συστήμα Ακεραιότητας εργαλεία κατά της διαφθοράς
- Covid-19: Παραμένει παγκόσμια υγειονομική έκτακτη ανάγκη, σύμφωνα με τον ΠΟΥ
- Εξάρχεια: Ένταση με αστυνομικούς και δύο προσαγωγές
- ΗΠΑ: Νεκρός από αμερικανικό drone ο ηγέτης του ISIS στη Συρία
- Φωτιά τώρα στην Κέρκυρα