ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚέΩΝ ΠόΛΙΣ: Οι ευκαιρίες που γέννησε η καραντίνα!

Με ευαισθησία απέναντι στους νέους δημιουργούς και αγγίζοντας τη συνείδηση της πόλης με θέματα ιστορίας, τέχνης, γραμμάτων και πολιτισμού της καθημερινότητας, κυκλοφορεί το νέο ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚέΩΝ ΠόΛΙΣ (τεύχος 72), της βραβευμένης έκδοσης της Πολιτιστικής Εταιρείας.

Το 72ο τεύχος, με αφορμή τη συνθήκη της καραντίνας που επέβαλε η πανδημία του κορονοϊού, αναζητά τις ευκαιρίες που γέννησε η αναπάντεχη αποφυγή της θορυβώδους και πολυάνθρωπης καθημερινότητάς μας. Παρουσιάζει έργα και απόψεις δημιουργών, οι οποίες γεννήθηκαν στις συναρπαστικές εκείνες στιγμές που απουσίαζε του

κόσμου η βουή. Αυτό το πρωτότυπο ημερολόγιο της Θεσσαλονίκης ως πόλης-φάντασμα, συμπληρώνεται από κείμενα -μεταξύ διαλόγου και μονολόγου- ανθρώπων που πλανήθηκαν μοναχοί είτε στην πόλη με τα νέα της πρόσωπα, είτε μέσα στο ίδιο τους το σπίτι.

Όπως πάντα σημαντικοί συγγραφείς, επιστήμονες, δημοσιογράφοι και νέοι δημιουργοί, με άρθρα και συνεντεύξεις, δίνουν στο περιοδικό το στίγμα τους για τον πολιτισμό της καθημερινότητας μέσα από τις ιδέες και το έργο τους.

Το EDITORIAL με τίτλο «Πιο ‘δικοί’ μας δεν γίνεται» υπογράφει ο συγγραφέας Ευάγγελος Χεκίμογλου. Μέσα από αναφορές σε Θεσσαλονικείς με «ξενικά ονόματα» που άφησαν τα σημάδια της βαθιάς σχέσης τους με την πόλη σε κτίρια, δρόμους και ιστορίες, ο συγγραφέας αναδεικνύει την κοινή αγάπη για την πόλη και τη συνδέει με το παρόν: «Μοιραζόμαστε το ενδιαφέρον μας για τη Θεσσαλονίκη με τους σύγχρονούς μας, αλλά και με εκείνους που έζησαν στο παρελθόν. Και ίσως, αν δεν κάνουμε και άλλα τραγικά λάθη, να το μοιραστούμε και με εκείνους που θα ζήσουν στο μέλλον».

Η φωτογραφία του εξωφύλλου είναι έργο του Σολομώντα Νικρίτιν από τη Συλλογή Κωστάκη του MOMus - Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης. («Άνθρωπος και Σύννεφο», περ. 1930. Λάδι σε καμβά 142.3 x 142.3).

ΑΦΙΕΡΩΜΑ // Ημερολόγιο Τέχνης και Ερημιάς
Όπως εξηγεί στην εισαγωγή του αφιερώματος ο Διευθυντής Σύνταξης, Κώστας Δ. Μπλιάτκας, «οι εμπειρίες του αποκλεισμού, η αβεβαιότητα και η αλλαγή στην αίσθηση του χώρου και του χρόνου, εκτός από τη μακρόσυρτη διαδικασία αποδοχής μιας έκτακτης κατάστασης, έδωσαν αφορμές για έμπνευση και δημιουργία σε καλλιτέχνες». Για τις εμπειρίες που άφησε πίσω του ο εγκλεισμός, η απομόνωση και οι κοινωνικές αποστάσεις γράφουν η Τάνια Βοσνιάδου, ο Άρις Γεωργίου, ο Ηρακλής Παπαϊωάννου και ο Γιώργος Σκαμπαρδώνης, ενώ οι φωτογραφίες του αφιερώματος φέρουν την υπογραφή του Άρι Γεωργίου.

ΠΑΙΔΕΙΑ // Ο πρώην πρύτανης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και Ομότιμος καθηγητής της Πολυτεχνικής Σχολής, Μιχάλης Παπαδόπουλος, μοιράζεται τις φοιτητικές αναμνήσεις στη Θεσσαλονίκη της δεκαετίας 1950-1960: τότε που η πόλη αγνοούσε την ατμοσφαιρική ρύπανση, το καλοκαίρι τη δρόσιζε η φρεσκάδα του Θερμαϊκού και το χειμώνα τη δοκίμαζε ο τρομερός Βαρδάρης. Τότε που οι σπουδές κόστιζαν, η εγγραφή, τα εξέταστρα και τα συγγράμματα για κάθε μάθημα ήταν υποχρεωτικά και «τοις μετρητοίς».

Για τα δύσκολα φοιτητικά χρόνια από το 1966 ως το 1975 γράφει όπως τα έζησε ο Θεσσαλονικιός συγγραφέας Μανόλης Ξεξάκης: βιβλία που κόστιζαν όσο τέσσερα νοίκια, καθηγητές μυθικοί αλλά και αστείοι στην σοβαρότητά τους, λογοτεχνία και πολιτική -ή μη- ταυτότητα, είναι λίγα από τα στοιχεία που ανασύρει και αφηγείται από τα φοιτητικά του χρόνια. Διαφορετικές εικόνες του χθες με το σήμερα, όμως με κοινό παρονομαστή την φύση του ανθρώπου που παραμένει αναλλοίωτη στο χρόνο, όπως και η αξία του πολιτισμού.

Η μεταπτυχιακή φοιτήτρια της Συγκριτικής Λογοτεχνίας, Μαίρη Καιρίδη, αναρωτιέται αν ζούμε το τέλος του πανεπιστημιακού campus ή αν πρόκειται για την αφορμή για μία νέα αρχή και δημιουργεί τις μνήμες του μέλλοντος: «Τις Παρασκευές το χειμερινό εξάμηνο παρτάκι στο «τρίγωνο» και το εαρινό στο Αστεροσκοπείο ή στα γρασίδια».

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ // Η Θούλη Μισιρλόγλου, Αν. Διευθύντρια του MOMus- Πειραματικού Κέντρου Τεχνών, με τον τίτλο Going Digital γράφει για τους πολιτιστικούς οργανισμούς εν μέσω πανδημίας και τον ψηφιακό πολιτισμό που επέβαλε κάπως βεβιασμένα ο COVID-19. Κατά την ίδια, η ψηφιακή εμπειρία έρχεται όχι για να «καταργήσει», αλλά για να «συμπληρώσει» την πραγματική, εισάγοντας και έναν νέο «ηθικό κώδικα» που θα επιφέρει η νέα αυτή εποχή με πρόσημο την κοινωνική ταυτότητα.

ΙΣΤΟΡΙΑ // Τους συσχετισμούς ανάμεσα στο καθεστώς αποκλεισμού λόγω πανδημίας που βιώσαμε πρόσφατα και πτυχές των επιδημιών της γρίπης του 1918 και του 1957 αναδεικνύει ο συγγραφέας Ευάγγελος Χεκίμογλου. Αλιεύει στοιχεία από ρεπορτάζ, γελοιογραφίες και αρθρογραφία της εποχής για να μας τα παρουσιάζει υπό τον τίτλο που όπως φαίνεται αποτελεί διαχρονική σύσταση σε τέτοιες περιπτώσεις: «Αποφυγή παντός συνωστισμού».

Τι μπορεί να σκεφτεί ένας συγγραφέας βλέποντας ένα κτίριο; Ένα βραδάκι κοιτώντας το Σερβικό Προξενείο ο Γιώργος Σκαμπαρδώνης θυμήθηκε ότι ογδόντα χρόνια πριν, επί Κατοχής, αυτό το κτίριο ήταν το κέντρο της βουλγαρικής προπαγάνδας και στέγαζε τη Βουλγαρική Λέσχη κατά παραχώρηση του γερμανικού στρατού. Οι Βούλγαροι όμως ξεκίνησαν εκστρατεία για την ίδρυση Βουλγαρικού Κρατικού Θεάτρου στην κατοχική Θεσσαλονίκη κι έτσι αφυπνίστηκαν οι Έλληνες σπεύδοντας να στήσουν, το 1943, το πρώτο Κρατικό Θέατρο στην πόλη.

ΜΟΥΣΙΚΗ // Για τη Μάγισσα Θεσσαλονίκη γράφει ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Χρίστος Ζαφείρης επιχειρώντας μια ψυχαγωγική τοπογραφία της πόλης μέσα από τα τραγούδια και τα κέντρα διασκέδασης- τοπόσημα κάθε εποχής. Λευκός Πύργος, Καραμπουρνάκι, Χατζή Μπαξέ, Μπέχτσιναρ και Αρετσού όπως και το Φάληρο και η Καλαμαριά είναι εκεί χιλιοτραγουδισμένα και φορτωμένα με χιλιάδες αναμνήσεις. Στις διηγήσεις των παλαιοτέρων όμως είναι εκεί και η «Δόμνα» και το «Σαντέ», το καφέ του «Φλόκα» αλλά και το «Ντε φάκτο» που επέζησε και είναι ανοιχτό και σήμερα.

FRAGMENTA // Στο ξεκίνημα της συνεργασίας της Πολιτιστικής Εταιρείας με το περιοδικό Εντευκτήριο, ο Γιώργος Κορδομενίδης, εκδότης και διευθυντής, μοιράζεται το πολύτιμο αρχείο του περιοδικού και χαρακτηριστικές ιστορίες της έκδοσης: σε αυτό το τεύχος φιλοξενείται ένα κείμενο που γράφτηκε από τον Κώστα Ταχτσή το 1987, μόλις στην αρχή του ιστορικού περιοδικού, και φέρει τον τίτλο «Μεσ’ απ’ τα σίδερα».

ΕΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ // Ο συλλέκτης ιστορικός ερευνητής Παναγιώτης Κίσκιλας προβάλλει τις επικοινωνιακές πρωτιές της Θεσσαλονίκης ξεκινώντας το ιδιότυπο ταξίδι του από την 25η Μαρτίου 1927 όταν έγινε η πρώτη δοκιμαστική εκπομπή από τον Λευκό Πύργο με την κεραία του Ναυτικού. Ο πρωτοπόρος ήταν ο Χρήστος Τσιγγιρίδης. Ανήμερα της εθνικής εορτής εξέπεμψε το Ράδιο Τσιγγιρίδη, Το 1995, στα 100 Χρόνια Ραδιοφώνου (1895-1995) προς τιμήν του Γουλιέλμο Μαρκόνι, η Θεσσαλονίκη έχει την πρώτη ιδρυτική πράξη Μουσείου Ραδιοφωνίας στην Ελλάδα, της Μακεδονικής Φωνοθήκης- Φωνομουσείου.

Παράλληλα και αυτό το τεύχος φιλοξενεί ενδιαφέροντα θέματα και οπτικές μέσα από τις σταθερές ενότητές του: Αρχιτεκτονική, Εικαστικά, Θέατρο, Νέα Έκφραση, Ιστορικά και Καλλιτεχνικά Πορτρέτα, Ιστορία, Εν Θεσσαλονίκη, Κλειστές Στροφές, Μαρτυρίες, Προδημοσίευση, Γράμματα, Όσα δεν λέει η Φωτογραφία, Μικρές Ιστορίες.

Σε αυτό το τεύχος συμμετέχουν επίσης με κείμενα και υλικό οι: Γιάννης Βανίδης, Αλεξάνδρα Γουλάκη – Βουτυρά, Κατερίνα Διακομή, Γιάννης Επαμεινώνδας, Θάλεια Μαντοπούλου – Παναγιωτοπούλου, Πέτρος Μεχτίδης, Κώστας Μπλιάτκας, Ντίνος Παπασπύρου, Νίκος Ποδιάς, Βασίλης Σακελλαρίδης, Σάκης Σερέφας, Στέλιος Σκούλος, Θάλεια Στεφανίδου, Ελευθερία Στόικου, Σοφία Στυλιανού, Priyanka Sharma, Μικέλε Τροϊάνι, Στελλίνα Τρωιάνου.

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΚΔΟΣΗΣ
Τριμηνιαία Επιθεώρηση Πολιτισμού που εκδίδεται από την Πολιτιστική Εταιρεία Επιχειρηματιών Βορείου Ελλάδος και καλύπτει θέματα ιστορίας, αρχαιολογίας, εικαστικών τεχνών, περιβάλλοντος, θεάτρου, κινηματογράφου, μουσικής, αρχιτεκτονικής, λογοτεχνίας, ποίησης και σχολιασμού της πολιτιστικής ζωής της Θεσσαλονίκης.

Τεύχος 72 Ιουνίου/Ιουλίου 2020, σελίδες 112
Κυκλοφορεί σε επιλεγμένα βιβλιοπωλεία σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα
[Τιμή τεύχους: €8]
Για ετήσιες συνδρομές ή αγορές T: 2310 551754, E: [email protected]
[Ετήσια συνδρομή: εσωτερικού €30, Ευρώπης €50, λοιπών χωρών €60]