Μωυσής Ελισάφ: Τιμή μου να με αποκαλούν "Εβραίο Μπουτάρη"

Η είδηση που έκανε τον γύρο του κόσμου στις τελευταίες δημοτικές εκλογές ήταν η ανάδειξη, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, Εβραίου δημάρχου, και αυτός ήταν ο Μωυσής Ελισάφ στα Γιάννενα. Πολλοί είπαν, με τη γνωστοποίηση της ανεξάρτητης υποψηφιότητας του γνωστού πανεπιστημιακού, καθηγητή Παθολογίας στην τοπική Ιατρική Σχολή, ότι δεν έχει καμία τύχη, αλλά όταν πέρασε στον δεύτερο γύρο, άρχισε ο πόλεμος.

«Καλά, θα ψηφίσετε Εβραίο δήμαρχο;», ήταν το (υπόγειο) μότο, όχι μόνο των αντιπάλων αλλά και ορισμένων κύκλων της τοπικής κοινωνίας. Ομως, ο κ. Ελισάφ δεν ήταν μόνο «ο Εβραίος» που διεκδικούσε την ψήφο των συμπολιτών του. Ηταν ο διακεκριμένος επιστήμονας, ο Γιαννιώτης ενεργός πολίτης, ο εκπρόσωπος μιας από τις ιστορικές κοινότητες των Ιωαννίνων, της εβραϊκής, που μαζί με τους χριστιανούς, μουσουλμάνους, Αρβανίτες, Σλάβους, συνέθεταν το πολυεθνοτικό, πολυθρησκευτικό προφίλ της πανέμορφης αυτής πόλης, «πρώτης στ’ άρματα, στα γρόσια και τα γράμματα».

Σας δυσκολεύει το ότι είστε Εβραίος για να διοικήσετε μια πόλη στην οποία κυριαρχεί συντριπτικά το χριστιανικό στοιχείο; «Το δύσκολο δεν είναι να διοικήσω, το δύσκολο ήταν να εκλεγώ» είπε στην «Κ», σε μια συζήτηση με τον δημοσιογράφο Σταύρο Τζίμα, που έγινε παρουσία (συμπτωματικά) και του Γιάννη Μπουτάρη, σε καφέ της Θεσσαλονίκης, όπου το προηγούμενο βράδυ ο κ. Ελισάφ είχε απαγγείλει ποιήματα του αγαπημένου του Γιώργου Σεφέρη.

Διαβάστε αποσπάσματα από τη συνέντευξη του κ. Ελισάφ στον δημοσιογράφο Σταύρο Τζίμα:

– Υπήρξαν προεκλογικά κύκλοι που σας πολέμησαν επειδή είστε Εβραίος;
– Υπήρξαν. Ορισμένες εκ των άλλων παρατάξεων χρησιμοποίησαν κατά κόρον τη δική μου θρησκευτική ταυτότητα στην προεκλογική περίοδο. Oχι ανοιχτά, αλλά υπόρρητα. Δεν έπιασε, όμως.

– Τι έλεγαν δηλαδή;
– Στην περιφέρεια του δήμου, κυρίως, έλεγαν «καλά θα βγάλετε Εβραίο δήμαρχο;», για να εισπράξουν απαντήσεις όπως «καλά εσύ όταν ήσουν άρρωστος σε αυτόν πήγαινες να σε γιατρέψει, τώρα φοβάσαι μη γίνει δήμαρχος;». Διέδιδαν ότι ο Ελισάφ είναι άνθρωπος των ξένων πρεσβειών, ότι θα μας φέρει εδώ το Ισραήλ, τέτοια πράγματα. Μια χαρακτηριστική κίνηση, που νομίζω ότι δούλεψε τελικά εις βάρος του συνυποψηφίου μου και τότε δημάρχου της πόλης, ήταν ότι στην τελευταία του τηλεοπτική συνέντευξη μεταξύ των δύο Κυριακών, έβαλε πίσω του για να φαίνεται στο πλάνο τη φωτογραφία της Παναγίας. Για να υπογραμμίσει ότι αυτός είναι ορθόδοξος και ο άλλος αντίχριστος. Ε, λοιπόν, αυτό δεν λειτούργησε.

– Hταν κατά κάποιον τρόπο η εκλογή σας και ένα χτύπημα στον αντισημιτισμό;
– Ναι, ήταν μια ηχηρή απάντηση των δημοτών που έκλεισαν τα αυτιά τους στις όποιες σειρήνες μισαλλοδοξίας υπάρχουν. Οι πολίτες με αξιολόγησαν με τα κριτήρια με τα οποία θα πρέπει να αξιολογείται κάποιος ο οποίος διεκδικεί την ψήφο είτε για τη Βουλή, είτε για τον δήμο, είτε για αλλού.

– Οι ομόθρησκοί σας θα ψήφισαν «μονοκούκι», φαντάζομαι.
– Ψήφισαν 20 με 22 άτομα, ανάμεσα στις είκοσι τόσες χιλιάδες ψήφους που πήρα στη δεύτερη Κυριακή και δεν είναι σίγουρο ότι με ψήφισαν όλοι. Είμαστε πλέον μια πολύ μικρή κοινότητα με πολλούς ηλικιωμένους, κάνουμε μια προσπάθεια για τη διάσωση της πλούσιας κληρονομιάς μας. Η διατήρηση της εβραϊκής συναγωγής που είναι ένα ιστορικό μνημείο 200 χρόνων, η μεγαλύτερη συναγωγή στην Ελλάδα, υπάρχει ένα τεράστιο νεκροταφείο εβραϊκό με χιλιάδες τάφους, κάποια παλιά σπίτια στο ιστορικό κέντρο.

– Σας αποκαλούν «Εβραίο Μπουτάρη», λένε μάλιστα ότι ξεκινήσατε στον δρόμο που χάραξε ο Μπουτάρης, επιδίδεστε δηλαδή σε δημόσιες σχέσεις με τέτοια ταξίδια.
– Για εμένα αυτό είναι ιδιαίτερα τιμητικό και ελπίζω, ειλικρινά, να ανταποκριθώ σε αυτή την πρόκληση. Νομίζω ότι είμαστε και οι δύο ανοιχτοί άνθρωποι, βλέπουμε τις προκλήσεις των καιρών και στοχεύουμε σε μια εξωστρέφεια που αποτελεί τη μόνη δυνατότητα ανάπτυξης των πόλεών μας σήμερα. Οσο για τα περί δημοσίων σχέσεων, όπως κάποιοι κακόβουλοι έλεγαν για τα ανοίγματα του Μπουτάρη, θεωρώ ότι δεν τις είχε ανάγκη για να τις αποκτήσει με τέτοια ταξίδια, όπως και ο υποφαινόμενος δεν έχει τέτοια ανάγκη. Αυτές οι σχέσεις οικοδομούνται για να εξυπηρετήσουν την πόλη. Ο Γιάννης Μπουτάρης μετέτρεψε μια συντηρητική φοβική πόλη σε ένα κοσμοπολίτικο κέντρο των Βαλκανίων. Και αυτό δεν έγινε από μόνο του».

Κάπου εδώ παρενέβη και ο Γιάννης Μπουτάρης που παρακολουθούσε τη συζήτηση. «Τον γουστάρω πολύ τον Μωυσή. Τον έχω συναντήσει άλλη μία φορά, αλλά έχω ακούσει τα καλύτερα λόγια. Είναι ένας ανοιχτός, σοβαρός και συναινετικός άνθρωπος, σε μια όμορφη πόλη όπως τα Γιάννενα, που έχει όλα τα εφόδια για να ακτινοβολεί διεθνώς».

Οι περιπέτειες της εβραϊκής κοινότητας και οι μνήμες που δεν σβήνουν

Το 2009, άγνωστοι βεβήλωσαν μνήματα στο Εβραϊκό Νεκροταφείο των Ιωαννίνων, ανάμεσά τους και της μητέρας του σημερινού δημάρχου Μωυσή Ελισάφ. Ηταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι, αφυπνίζοντας την κοινωνία.
Σχεδόν δεν είχε στεγνώσει το χώμα στον τάφο της Αννας Ελισάφ, μητέρας του σημερινού δημάρχου, και μια νύχτα το 2009 άγνωστοι έσπασαν με βαριοπούλες το μαρμάρινο μνήμα και έγραψαν αντισημιτικά συνθήματα. Ηταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι των αυξανομένων κρουσμάτων αντισημιτισμού που από το 2002 εκδηλώνονταν με βανδαλισμούς στο εβραϊκό νεκροταφείο, στις παρυφές της πόλης. Η κοινωνία έδειξε να αφυπνίζεται και σε μια ενστικτώδη αντίδραση διαμαρτυρίας, απλοί πολίτες, εκπρόσωποι φορέων της πόλης, περικύκλωσαν συμβολικά το νεκροταφείο, στέλνοντας μήνυμα ότι δεν θα επιτρέψουν την εκκόλαψη του αυγού του φιδιού.