Αθηνά Τερζή: "Το γράψιμο είναι πρωτίστως μοίρασμα"

Το απόγευμα της Παρασκευής τα βαριά βήματα των περαστικών στη Ρωμαϊκή αγορά σηματοδοτούσαν ότι μία βιαστική εβδομάδα είχε μόλις ολοκληρωθεί και το Σαββατοκύριακο απείχε μερικές μόνο ώρες. Στο παράθυρο ενός παλιού παραδοσιακού καφέ η Αθηνά Τερζή συνομιλούσε συνεχώς στο κινητό της. Οι λεπτομέρειες για τις επικείμενες παρουσιάσεις του καινούριου βιβλίου της σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη απαιτητικές. Όπως και οι ιστορίες της.

«Τη Θεσσαλονίκη την αγαπώ πολύ. Δεν την αποχωρίστηκα ποτέ. Εδώ γεννήθηκα, μεγάλωσα και σπούδασα κι όταν ταξιδεύω την κουβαλώ μαζί μου και πάντα επιστρέφω για να την κοιτάξω με άλλα μάτια. Κι αλήθεια, νιώθω ότι ακόμη δεν την έχω χορτάσει κι ούτε θα την χορτάσω ποτέ! Κάθε γειτονιά είναι και μια ιστορία. Τη Θεσσαλονίκη οφείλεις να την περπατήσεις κι εγώ το κάνω συχνά με έναν καφέ στο χέρι. Μου αρέσει να κάθομαι στα παγκάκια και να χαζεύω τον κόσμο που περνά. Με ηρεμεί πολύ όλη αυτή η διαδικασία. Να παρατηρώ τους άλλους και να φτιάχνω του καθενός την ιστορία. Ειδικότερα εκεί που χτυπά η καρδιά της, στο Μοδιάνο, τα Λουλουδάδικα και το Καπάνι. Στον πυρήνα της καθημερινής της ζωής με τους πραματευτάδες και τους αυθεντικότερους Θεσσαλονικιούς να ξεφωνίζουν τα δικά τους. Ένα χαρμάνι από μυρωδιές, φωνές κι εικόνες κι εγώ καθισμένη κάπου στην άκρη να απολαμβάνω όλη αυτή την ενέργεια και να συγκεντρώνομαι παρόλα αυτά, γιατί έμαθα να λειτουργώ μέσα σε τέτοιες συνθήκες. Να με θρέφουν.

Για μένα, λοιπόν, το γράψιμο είναι πρωτίστως ένα μοίρασμα. Ακόμη κι αν κάποιος δεν κοινοποιήσει όσα γράφει, όταν τα γράφει στην άκρη του μυαλού του έχει έναν αόρατο-φανταστικό αποδέκτη. Κι έπειτα γράφω για να μην ξεχάσω, γιατί μόνο όταν γράφω δεν κρύβομαι από κανέναν και τίποτα. Είναι κάτι που μου αρέσει πολύ. Τόσο απλά και τόσο αληθινά. Δίχως καμία αμετροέπεια, γράφω ανεπιτήδευτα και φυσικά για οτιδήποτε βρίσκω να με ενδιαφέρει και να με συγκινεί. Είναι το μουσικό όργανο που ποτέ δεν κατάφερα να παίξω. Κι επειδή οι λέξεις κρύβουν τη δική τους μελωδία, είναι εκείνα τα αντρειωμένα φωνήεντα, το περήφανο ελληνοπρεπές ύψιλον, το ρ με την ουρά σαν μικρή νότα σε παιδικό πεντάγραμμο, έχω την αυταπάτη ότι γράφοντας, συνθέτω την ωραιότερη μουσική!», αναφέρει και στέκεται στο καινούριο της βιβλίο «Αν είχα μια Μαρία σε μια σοφίτα - Ιστορίες από το παράθυρο» που σημειώνει εξαιρετικές επιδόσεις τους πρώτους μήνες κυκλοφορίας του.

«Κάθε αράδα του βιβλίου είμαι εγώ, είσαι κι εσύ, είμαστε όλοι εμείς εκεί έξω. Όλες οι ιστορίες από το παράθυρο που περιέχονται στις σελίδες του, προέκυψαν από πραγματικές αφορμές. Κι ήταν τόση η συναισθηματική φόρτιση, η ψυχική ένταση, ο θυμός, αλλά κυρίως ο θαυμασμός μου για ανθρώπους και καταστάσεις που δεν άντεξα να μην φτιάξω ιστορίες. Είναι κάποιες φορές που η καθημερινότητα απλώς σε ξεπερνά κι εσύ δεν έχεις παρά να γίνεις η φωνή της, για όλα εκείνα που η ίδια θα ήθελε να φωνάξει, αλλά δεν βρίσκει τον τρόπο και το κουράγιο. Το βιβλίο μου είναι για όλους εμάς που πιανόμαστε από κάθε στιγμή, κάθε εικόνα, κάθε ήχο, κάθε κουβέντα στην πιο ανύποπτη ώρα μιας αβάσταχτης καθημερινότητας, που την εκτιμάμε γι’ αυτό το μετρημένο τίποτα “εμείς οι υπέροχοι του τίποτα οι μύστες, λαθραίοι στο αύριο και στο άγνωστο τουρίστες” και απομυζούμε τα πιο φωτεινά σκοτάδια της, με την ίδια αποκοτιά και χάρη κάθε φορά.

Όταν μπήκε και η τελευταία τελεία, το έδωσα στον άντρα και σύντροφό μου εδώ και 20 χρόνια για να το διαβάσει. Συγκινήθηκε πολύ, γιατί όταν είσαι πολλά χρόνια με έναν άνθρωπο, μπορείς να αντιληφθείς το παραμικρό. Να αφουγκραστείς και τον πλέον ανεπαίσθητο ήχο. Τον κουβαλάς και σε κουβαλά μαζί του. Σε γνωρίζει βαθιά. Επομένως όλες αυτές οι ιστορίες υπήρξαν κοινές εικόνες και ιδέες που μοιραστήκαμε κάποια στιγμή και μέσα από το βιβλίο αυτό απέκτησαν κορμί και μιλιά, για να του θυμίζουν την καθημερινή ομορφιά και ασχήμια της ζωής, κυρίως όμως τα αδέσποτα μας χρόνια.

Στην ιστορία “Μην του πεις” γράφω: “είναι κάτι άνθρωποι που δε μοιάζουν καθόλου μεταξύ τους. Που είναι χρόνια μαζί κι έχουν χωνευτεί ο ένας στο ρούχο του άλλου. Και καθώς περνούν τα χρόνια και τα περισσότερα παράφορα έχουν ειπωθεί, εξελίσσεσαι για να παραμείνει το φως αναμμένο. Είναι κάτι άνθρωποι που σου τα έχουν δώσει όλα και συνεχίζουν για να θυμώνεις με τον εαυτό σου για τον παλιοχαρακτήρα σου, που δε χορταίνει. Είναι κάτι άνθρωποι που κάνουν του κόσμου τις υπομονές, το θέλουν και το κάνουν-αυτοί είναι-όχι από αδυναμία, αλλά από δύναμη. Έχουν ζυγαριές που δεν παλαντζάρουν και δεν χάνουν στο μέτρημα. Είναι κάτι άνθρωποι που σε ανέχονται και ψάχνεις το γιατί και κάπου εκεί άξαφνα το βρίσκεις, έστω και για μια απειροελάχιστη στιγμή, και σου δίνεις άλλοθι. Είσαι το βότσαλο στη λίμνη τους, ο άσωτος υιός ο παραχαϊδεμένος, το μαύρο πρόβατο, ο ανάποδος χρόνος, ο διάολος που δεν τους αφήνει σε ησυχία, η τρέλα της στιγμής, τα στραβά και τα ανάποδα, το χαράμι στα παιχνίδια τους, ο σπαστικός της τάξης, το φως που αναβοσβήνει και τους κρατά σε εγρήγορση .Ο απέναντι. Και πέφτεις και κοιμάσαι και ξυπνάς και ζητάς συγγνώμη και πάλι από την αρχή”. Αυτός είναι του καθενός ο πραγματικός σύντροφος εκεί έξω. Κι όσοι δεν τον έχουν βρει, εύχομαι να σταθούν το ίδιο τυχεροί».

Η συζήτηση μας πηγαίνει στον κόσμο των μικροδιηγημάτων που έχουν αποκτήσει το δικό τους κοινό στην παγκόσμια σκηνή της λογοτεχνίας.

«Προτίμησα τα μικροδιηγήματα γιατί σε βάζουν σε μια ενδιαφέρουσα εγρήγορση. Είναι κοφτά, σταράτα και με σφιχτή πλοκή. Μου αρέσει που απαιτούν ιδιαίτερη δύναμη τόσο στα νοήματα και τις εικόνες όσο και στις λέξεις, που καλούνται να αποδώσουν συνοπτικότερα και συντομότερα τον πυρήνα και την ουσία τους. Άλλωστε φύσει ανυπόμονος άνθρωπος ευχαριστιέμαι, ως αναγνώστης, να διαβάζω μικρές αφυπνιστικές ιστορίες, που ικανοποιούν την ακατανόητη ανάγκη μου να φτάσω γρηγορότερα στο τέλος, όποιο κι αν είναι αυτό.

Βεβαία, η δυσκολία σε ένα τέτοιο εγχείρημα έγκειται στο γεγονός μήπως τελικά δεν καταφέρει ο συγγραφέας να κεντρίσει από την αρχή το ενδιαφέρον του αναγνώστη, κυρίως όμως μήπως τον αφήσει με την αίσθηση του ανικανοποίητου. Στο μυθιστόρημα ο αναγνώστης μπορεί πιο εύκολα να “βυθιστεί” και να αφεθεί στην πλοκή του, να ταυτιστεί με τους ήρωες του, να τον κατακτήσουν. Υπάρχει το περιθώριο. Στα μικροδιηγήματα ενέχει το ζήτημα να μην καταφέρει ο συγγραφέας να τον πείσει μέσα στο σύντομο χρονικό διάστημα στο οποίο εκτυλίσσεται η ιστορία.

Από την άλλη, είναι ένα παίδεμα τόσο υπέροχο και συνάμα σκληρό. Ας πούμε με παίδεψε πολύ η ξυπόλυτη ηρωίδα της θεσσαλικής πρωτεύουσας για την πολύ σκληρή

αλήθεια της. Γιατί η γυναίκα αυτή δεν ζει πια. Γιατί την έγραψα μέσα σε ένα βράδυ, λόγω της απίστευτης συναισθηματικής φόρτισης. Με μια ανάσα. Γιατί ήθελα να μην αφήσω τίποτα. Να μην ξεχάσω το παραμικρό και να το κάνω, κυρίως, με σεβασμό στον οικουμενικό ρόλο της αληθινής μάνας, που προσπαθεί να κρατηθεί από τη ζωή με αξιοπρέπεια. Κι όλα αυτά στην έκταση ενός μικροδιηγήματος!», επισημαίνει.

Την Τετάρτη στις 19:00 στο Cafe Del Arte του Βασιλικού Θεάτρου η Θεσσαλονικιά συγγραφέας θα παρουσιάσει το βιβλίο «Αν είχα μια Μαρία σε μια σοφίτα - Ιστορίες από το παράθυρο». Μία σειρά παρουσιάσεων που συνεχίζεται σε κάθε άκρη της χώρας.

«Αυτή την εβδομάδα θα κάνω δύο μεγάλες παρουσιάσεις σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, ενώ εκείνο που έχω δρομολογήσει είναι η παρουσίασή του στην Κοζάνη. Της το χρωστώ από την «Σαν άλλη Περσεφόνη» μου. Την αγαπώ την Κοζάνη, γιατί στα Σέρβια γεννήθηκε η μάνα μου κι έχω πολλούς συγγενείς και φίλους. Αυτό θα γίνει στις αρχές του Φλεβάρη, ενώ στις 19 Μαρτίου θα κατεβώ στα Χανιά, σε έναν εξαιρετικό χώρο, με τη βοήθεια καλών φίλων που εκπέμπουν στο Δίκτυο Fm, αδελφικό ραδιόφωνο με εκείνο το δικό μας στη Θεσσαλονίκη, τον Μήνυμα 1077fm. Εδώ και έξι μήνες άνοιξε μικρόφωνα στα ερτζιανά της πόλης και μπορείτε να με ακούτε καθημερινά 20.00-22.00», θα προσθέσει.

Κλείνοντας της ζητώ να μου πει τι θα έλεγε αν είχε μία απέναντί της μία Μαρία σε μία σοφίτα. «Αυτό που της λέω και στο τέλος της ομότιτλης ιστορίας μου: “Θα είχαμε έναν φεγγίτη να κοιτάζει τα αστέρια Θα βάζαμε τη μουσική δυνατά να ακούγεται έξω από τον φεγγίτη, θα χορεύαμε ξυπόλητες. Θα είχαμε λίγο χρόνο, θα της έβαφα γαλάζια τη σοφίτα, θα της μάζευα περιστέρια, θα της έφτιαχνα φωλιές για χελιδόνια, θα της είχα έναν σκύλο, ένα κουνέλι και μια γάτα. Θα είχαμε έναν aπαλιό κούκο να μας θυμίζει τον χρόνο, κουρδισμένο από τα δικά μας χέρια. Αντίστροφα. Αν είχαμε λίγο χρόνο θα είχα μια σοφίτα και θα ‘μασταν παιδιά ξανά για λίγο .Θα χορταίναμε ζωή”.

Info:

Το βιβλίο «Αν είχα μια Μαρία σε μια σοφίτα - Ιστορίες από το παράθυρο» κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πηγή.

Μπορείτε να μάθετε περισσότερα: http://www.pigi.gr/?product=maria-sofita

Η προσωπική σελίδα της Αθηνάς Τερζή: https://www.facebook.com/athinaterziauthor/

*Φωτογραφίες: Νικολέτα Σαββάκη