Υποκλοπές στο WhatsApp με το Paragon Solutions - Ξεκίνησε η έρευνα στην Ελλάδα

Έρευνα για την παραβίαση προσωπικών δεδομένων Ελλήνων χρηστών του WhatsApp από το κακόβουλο λογισμικό Graphite ξεκίνησε η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα.

Το λογισμικό, που αναπτύχθηκε και διατίθεται από την ισραηλινή εταιρεία Paragon Solutions, έχει εντοπιστεί να στοχεύει χρήστες σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα.

Η αποκάλυψη για την ύπαρξη 90 διαπιστωμένων στόχων στην Ευρώπη έγινε προχθές από την ιταλική κυβέρνηση, ενώ η ελληνική Αρχή Προστασίας Δεδομένων ανακοίνωσε χθες την έναρξη σχετικής έρευνας. Οι επιβεβαιωμένοι στόχοι του Graphite βρίσκονται στην Ελλάδα, την Κύπρο, το Βέλγιο, τη Λετονία, τη Λιθουανία, την Αυστρία, την Τσεχία, τη Δανία, τη Γερμανία, την Ολλανδία, την Πορτογαλία, την Ισπανία και τη Σουηδία.

Το λογισμικό εντοπίστηκε με τη συνδρομή του Citizen Lab του Πανεπιστημίου του Τορόντο, το οποίο ειδικεύεται στον εντοπισμό ψηφιακών απειλών και είχε προηγουμένως αποκαλύψει και τη δράση του Predator στην Ελλάδα. Οι στόχοι ενημερώθηκαν από τη WhatsApp, θυγατρική της Meta, η οποία απέστειλε ειδοποιήσεις στους χρήστες των οποίων οι συσκευές είχαν στοχοποιηθεί. Ωστόσο, για λόγους προστασίας της ιδιωτικότητάς τους, δεν ανακοινώθηκαν τα ονόματά τους, παρά μόνο οι αρμόδιες αρχές των εμπλεκόμενων χωρών έλαβαν σχετική ενημέρωση.

Παρότι δεν είναι γνωστός ο ακριβής αριθμός ή η ταυτότητα των στοχοποιημένων στην Ελλάδα, έχει γίνει σαφές ότι πολλοί από τους συνολικά 90 ευρωπαϊκούς στόχους είναι δημοσιογράφοι και μέλη οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών.

Η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, υπό την προεδρία του πρώην προέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας, Κωνσταντίνου Μενουδάκου, γνωστοποίησε ότι προχωρά στην έρευνα «σε συνέχεια υποβληθείσας σχετικής γνωστοποίησης της εταιρείας, δεδομένου ότι στα θιγόμενα φυσικά πρόσωπα περιλαμβάνονται και συνδρομητές στην Ελλάδα».

Σύμφωνα με πληροφορίες, η Αρχή είχε λάβει σχετική ενημέρωση πριν από περίπου δύο εβδομάδες και ήδη βρίσκεται σε επαφή με το ευρωπαϊκό τμήμα της WhatsApp, που εδρεύει στην Ιρλανδία. Παράλληλα, το Citizen Lab αναμένεται να δημοσιοποιήσει τις επόμενες ημέρες έκθεση με τα ευρήματά του, η οποία θα περιλαμβάνει μια πρώτη ανάλυση των προφίλ των στοχοποιημένων αλλά και των πιθανών χρηστών του Graphite.

Σύμφωνα με πληροφορίες των «ΝΕΩΝ», η ανεξάρτητη Αρχή έλαβε σχετική ενημέρωση πριν από περίπου δύο εβδομάδες και έχει έρθει ήδη σε επαφή με το ευρωπαϊκό τμήμα της WhatsApp, που έχει τη βάση του στην Ιρλανδία. Το Citizen Lab, από την πλευρά του, αναμένεται τις επόμενες μέρες να δημοσιοποιήσει έκθεση με τα συμπεράσματα της έρευνάς του, τα οποία θα περιλαμβάνουν και μια πρώτη σκιαγράφηση του προφίλ των στόχων αλλά και των χρηστών του λογισμικού.

Η υπόθεση έρχεται στο φως έπειτα από την αποκάλυψη ότι το Graphite είχε «μολύνει» τα κινητά τηλέφωνα ενός Ιταλού ερευνητικού δημοσιογράφου και δύο ακτιβιστών, οι οποίοι είχαν επικριτική στάση απέναντι στην κυβέρνηση της Τζόρτζια Μελόνι. Σε απάντηση, η ιταλική κυβέρνηση ανακοίνωσε την ακύρωση της σύμβασης με την Paragon Solutions, αρνούμενη παράλληλα ότι οι υπηρεσίες της χρησιμοποιούσαν το λογισμικό για την παρακολούθηση των συγκεκριμένων προσώπων.

Η Paragon Solutions, από την πλευρά της, υποστηρίζει ότι η απόφαση διακοπής της συνεργασίας δεν ήταν κυβερνητική, αλλά δική της, και αφορά δύο κρατικές υπηρεσίες της Ιταλίας.

Χθες σχετική ανακοίνωση έκανε ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Νικόλας Φαρνατούρης. Όπως αναφέρει οι αποκαλύψεις του διεθνούς και ευρωπαϊκού τύπου, ότι Έλληνες πολίτες συγκαταλέγονται στους στόχους του λογισμικού κατασκοπείας Graphite της εταιρείας Paragon αποτελεί μια ακόμη σοβαρή εξέλιξη στο σκάνδαλο των παράνομων παρακολουθήσεων, μετά το σκάνδαλο Predator.

Η αρχική αποκάλυψη ήρθε από την ιταλική κυβέρνηση και επιβεβαιώθηκε από την Ελληνική Αρχή Προστασίας Δεδομένων, η οποία ανακοίνωσε ότι ερευνά την υπόθεση που αφορά την παραβίαση προσωπικών δεδομένων χρηστών του WhatsApp από κακόβουλο λογισμικό.

Στα θιγόμενα φυσικά πρόσωπα περιλαμβάνονται και συνδρομητές στην Ελλάδα. Το γεγονός ότι Έλληνες πολίτες στοχοποιούνται για δεύτερη φορά, αυτή τη φορά από διαφορετικό λογισμικό κατασκοπείας, δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητο.

Το σκάνδαλο των παρακολουθήσεων στην Ελλάδα έχει πάρει διαστάσεις δημοκρατικής εκτροπής. Η κυβέρνηση σιωπά, ενώ οι αποκαλύψεις διαδέχονται η μία την άλλη και πλέον φτάνουν σε επίπεδο διακρατικής επιβεβαίωσης.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή οφείλει να σταματήσει να κλείνει τα μάτια και να κινητοποιηθεί άμεσα. Πρέπει να ζητήσει εξηγήσεις από τις εθνικές αρχές και να διασφαλίσει ότι οι Έλληνες και όλοι οι Ευρωπαίοι πολίτες, δεν είναι έρμαια των παράνομων συστημάτων παρακολούθησης. Η Εθνική Αρχή Κυβερνοασφάλειας έχει καθήκον να διερευνήσει το ζήτημα, να αποκαλύψει πόσοι και ποιοι Έλληνες υπήρξαν στόχοι του Graphite και να ενημερώσει με διαφάνεια και υπευθυνότητα.

Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε να επαναληφθεί το φιάσκο της δήθεν έρευνας της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας την άνοιξη του 2022, που αντί να αποκαλύψει την αλήθεια, συσκότισε τις έρευνες για την Intellexa και το Predator.

Όταν ξένες κυβερνήσεις επιβεβαιώνουν ότι Έλληνες πολίτες παρακολουθούνται, η κυβέρνηση δεν μπορεί να σιωπά. Οφείλει να δώσει εξηγήσεις. Γνώριζε; Επέτρεψε ή συγκάλυψε αυτές τις παρακολουθήσεις; Και τι μέτρα έχει λάβει για την προστασία των πολιτών της χώρας από την παράνομη κατασκοπεία;

Από την πλευρά της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν μπορεί να συνεχίζει να αδρανεί. Με αφορμή τα σκάνδαλα Pegasus και Predator, η εξεταστική επιτροπή PEGA του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είχε καλέσει την Επιτροπή να θεσπίσει πανευρωπαϊκούς κανόνες για την αποτροπή της καταχρηστικής χρήσης spyware. Δύο χρόνια μετά, καμία ουσιαστική ρύθμιση δεν έχει θεσπιστεί. Αντίθετα, εταιρείες όπως η Paragon εγκαθίστανται σε χώρες της ΕΕ – στη συγκεκριμένη περίπτωση στη Γερμανία – και λειτουργούν ανενόχλητες.

Η αδράνεια της Επιτροπής καθιστά την Ευρώπη ασφαλές καταφύγιο για τις εταιρείες που αναπτύσσουν λογισμικά κατασκοπείας, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να λειτουργούν εντός της ενιαίας αγοράς χωρίς περιορισμούς. Αυτό πρέπει να αλλάξει. Η ΕΕ οφείλει να θέσει αυστηρούς κανόνες και να διασφαλίσει ότι κυβερνήσεις που αυθαιρετούν θα λογοδοτήσουν για τις πράξεις τους.

Στην Ελλάδα η ΕΥΠ εξακολουθεί να υπάγεται στο πρωθυπουργικό γραφείο. Η Δικαιοσύνη δεν μπορεί να κάνει πως δεν βλέπει και δεν ακούει τίποτα. Οφείλει να παρέμβει αυτεπάγγελτα και να αποδώσει ευθύνες. Η μάχη για τη δημοκρατία, τα δικαιώματα και την ελευθερία των πολιτών συνεχίζεται.