Τουρκικές εκλογές: Ναι ή όχι στον Ερντογάν; Διαιρεμένοι οι νέοι - Αρκετοί θα ψηφίσουν το HDP, όχι επειδή τους αρέσει

Η Σένα Σου Μπαϊσάλ είναι 18 χρονών και θα ψηφίσει για πρώτη φορά στις εκλογές της Κυριακής. Δεν θυμάται τη ζωή της πριν από την ανάληψη της εξουσίας από τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αλλά εύχεται να είχε ζήσει την παλαιότερη εποχή

"Η Τουρκία ήταν πιο σύγχρονη και κοσμική χώρα", λέει η Σένα, η οποία ζει στην Άγκυρα μαζί με τους γονείς της. "Θα ήθελα να ζούσα τότε".

Ο Μεχμέτ Σαλίχ Τακίλ, ένας ακόμη φοιτητής γεννημένος το 2000, έχει αντίθετη άποψη. Χαρακτηρίζει ίνδαλμά του τον Ερντογάν και κατακρίνει την

"Ήμουν δύο ετών όταν ο Ερντογάν ανέλαβε την εξουσία. Η οικογένειά μου μού έχει μιλήσει για την εποχή πριν από το 2000. Η ζωή ήταν δύσκολη τότε. Δεν θα ήθελα να ζω την εποχή εκείνη", λέει από την προεκογική συγκέντρωση του Ερντογάν στην Άγκυρα.

Όπως και η υπόλοιπη χώρα, η νεολαία στην Τουρκία που θα ψηφίσει την Κυριακή για πρώτη φορά, εμφανίζεται διχασμένη ως προς τη γνώμη της για τον Ερντογάν--τον πιο επιτυχημένο και πολωτικό ηγέτη στη σύγχρονη πολιτική ζωή της χώρας.

Το κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης του Ερντογάν κέρδισε τις εκλογές το 2002 και στις αρχές του επόμενου χρόνου ανέλαβε την εξουσία. Έκτοτε κυβερνά τη χώρα αρχικά ως πρωθυπουργός και έπειτα ως πρόεδρος.

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι εκλογές της Κυριακής θα είναι αμφίρροπες με το κόμμα του, το AK, να χάνει πιθανόν την κοινοβουλευτική του πλειοψηφία.

Οι υποστηρικτές του Ερντογάν, πολλοί εκ των οποίων είναι θρησκόληπτοι συντηρητικοί από την επαρχιακή ενδοχώρα, υποστηρίζουν ότι έφερε την οικονομική ανάπτυξη στη χώρα και απεκατέστησε το ισλάμ στο δημόσιο βίο. Οι αντίπαλοί του ισχυρίζονται ότι υπονόμευσε τα κοσμικά θεμέλια της Δημοκρατίας, την οποία ίδρυσε ο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, και ότι βυθίζει τη χώρα στον απολυταρχισμό.

Ωστόσο, οι νεαροί Τούρκοι με τους οποίους μίλησε το Reuters, όλοι γεννημένοι κατά το πρώτο εξάμηνο της χιλιετίας, μοιράζονται τις ίδιες έντονες ανησυχίες για την παιδεία και τις προοπτικές απασχόλησης.

Ο Αρμάν Τιχμινλίογλου επέλεξε να σπουδάσει σε πανεπιστήμιο της Γερμανίας αντί της Τουρκίας γιατί, όπως εξηγεί, οι αλλεπάλληλες αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας του ανησυχούν τους μαθητές.

Ένα νέο εκπαιδευτικό πρόγραμμα, το οποίο υιοθετήθηκε τον περασμένο χρόνο, άφησε εκτός ύλης την Δαρβινική θεωρία της εξέλιξης, οι εισαγωγικές εξετάσεις στο πανεπιστήμιο άλλαξαν και ενισχύθηκε η χρηματοδότηση των θρησκευτικών σχολείων "Imam Hatip".

"Το εκπαιδευτικό σύστημα έχει αλλάξει επτά φορές στη διάρκεια των γυμνασιακών μου χρόνων. Το ηθικό όλων των νέων είναι χαμηλό, αλλά για αυτή την κατάσταση ευθυνόμαστε εμείς. Στο κάτω-κάτω, μας κυβερνούν αυτοί που εκλέγουμε", λέει ο Αρμάν.

Ο Ουελάτ Αϊντίν, ένας κούρδος πολίτης σε απομακρυσμένο χωριό της νοτιοανατολικής επαρχίας Μαρντίν, ανησυχεί για το καθεστώς της κουρδικής γλώσσας και την έλλειψη βοηθημάτων στα σχολεία.

"Δεν διδαχτήκαμε στην μητρική μας γλώσσα. Σε κάθε περίπτωση η εκπαίδευση είναι χαμηλής ποιότητας. Όταν δεν υπάρχει καθηγητής Χημείας, ο καθηγητής της Λογοτεχνίας διδάσκει το μάθημα της Χημείας. Αυτός είναι και ο λόγος που δεν έδωσα εισαγωγικές εξετάσεις. Δεν θεωρούσα ότι είχα κάποια ελπίδα".

Νεαρός αγρότης στη νοτιοανατολική επαρχία του Ντιγιάρμπακιρ, ο Ντεμχάτ Τάρι μετά το Λύκειο πήγε στην Κωνσταντινούπολη σε αναζήτηση δουλειάς.

"Κέρδιζα 1.500 τουρκικές λίρες (320 δολάρια) τον μήνα που τα έδινα για να πληρώσω το ενοίκιο και τους λογαριασμούς του νερού και του ηλεκτρικού και δεν μου έμενε τίποτα. Όταν συνειδητοποίησα ότι δεν υπήρχε περίπτωση να αποταμιεύω, επέστρεψα στο χωριό μου".

"Δεν υπάρχουν δουλειές, το δολάριο είναι στα ύψη, ο χρυσός ακριβός. Έτσι όπως είναι τα πράγματα δεν θα μπορέσω ποτέ να παντρευτώ".

Ο Καγκ Μπουϊουργκάν, ο οποίος διαβάζει για τις εξετάσεις για το πανεπιστήμιο και θέλει να γίνει οδοντίατρος, χαρακτηρίζει διχαστική την πολιτική του Ερντογάν.

"Αν δεν κερδίσει αυτές τις εκλογές, θα μπορέσουμε και πάλι να αποκαταστήσουμε την ενότητα που έχουμε απωλέσει και να επιλύσουμε μαζί τα προβλήματά μας ένα-ένα".

Οι δίδυμες αδελφές Σινέμ και Σιμτζέ Τουντσμπιλέκ δεν συμφωνούν. Κατά τη γνώμη τους, παρά τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα, τα πράγματα μπορούν να φτιάξουν. Αμφότερες μάλιστα πιστεύουν ότι την Κυριακή ο Ερντογάν θα είναι και πάλι ο νικητής.

"Υποστηρίζουμε ο ένας τον άλλον. Σαφώς και έχουμε προβλήματα αλλά δεν είναι τέτοια που δεν λύνονται", λέει η Σινέμ.

"Το όνομα του Ερντογάν είναι για εμάς ταυτισμένο με την αγάπη. Είναι ένας πολύ καλός πατέρας, έχει υπερασπιστεί όλο τον ισλαμικό κόσμο. Πιστεύουμε στο όραμά του για μια μεγάλη Τουρκία".

Η Τζεϊνέπ Αρσλάν, μια εθελόντρια για το αντιπολιτευόμενο ισλαμιστικό κόμμα Saadet (Κόμμα της Ευτυχίας), φοράει την ισλαμική μαντίλα από τα 12 χρόνια της, ένα δικαίωμα το οποίο προασπίστηκε η κυβέρνηση του Ερντογάν, αλλά ψέγει τον τούρκο πρόεδρο για την εξωτερική του πολιτική.

"Επειδή φοράω την μαντίλα, δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να αγνοήσω τα προβλήματα της χώρας. Η κυβέρνηση αυτή μου επιτρέπει να καλύπτω το κεφάλι μου αλλά δεν διακόπτει τις σχέσεις με το Ισραήλ".

Στην κοσμική συνοικία Καντικόι της Κωνσταντινούπολης, η Ντερίν Καλελί λέει ότι πλήττεται η ελευθερία της στο ντύσιμο.

"Δεν μπορώ να φοράω τα ρούχα που μου αρέσουν. Οι άνθρωποι στην Ευρώπη ζουν όπως θέλουν. Εδώ δεν είμαι όσο ελεύθερη θα ήθελα να είμαι. Γινόμαστε όλο και πιο συντηρητικοί. Ανησυχούμε για το μέλλον".

Ένας από τους βασικούς παράγοντες στις πρόωρες εκλογές της Τουρκίας που θα διεξαχθούν στις 24 Ιουνίου είναι εάν το φιλοκουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (HDP) θα είναι σε θέση να υπερβεί το εθνικό όριο του 10% που είναι απαραίτητο για να μπει στο κοινοβούλιο. Η διαφορά μεταξύ του να μπεί ή όχι στο κοινοβούλιο εκτιμάται ότι θα είναι περίπου 60 έδρες στο 600μελές κοινοβούλιο της Τουρκίας και αυτή η διαφορά θα μπορούσε να καθορίσει το εάν η συμμαχία της οποίας ηγείται ο πρόεδρος και επικεφαλής του κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AK Parti) Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, θα είναι σε θέση να εξασφαλίσει πλειοψηφία στο νομοθετικό σώμα.

Το HDP δεν εγγυάται ότι θα υπερβεί το όριο, σύμφωνα με τους αξιωματούχους του. Το κόμμα έφθασε στα ανώτατα εκλογικά του επίπεδα στις εκλογές του Ιουνίου το 2015, όταν απέσπασε το 13,1% των ψήφων. Στον δεύτερο γύρο όμως των εκλογών, τον Νοέμβριο του 2015, το ποσοστό του έπεσε στο 10,5%, ίσα - ίσα δηλαδή για να μπορέσει να εισέλθει στο κοινοβούλιο. Ο κύριος λόγος της δραματικής αυτής πτώσης σε λίγους μόνο μήνες θεωρείται η αποτυχία του HDP να αντιταχθεί στην απόπειρα εξέγερσης του παράνομου Κουρδικού Εργατικού Κόμματος (PKK) μετά το πέρας διαλόγου εκείνο το καλοκαίρι με το κυβερνών κόμμα, ο οποίος διήρκησε τρία χρόνια.

... Η βία που εκδηλώθηκε μετά τον Ιούνιο του 2015 οδήγησε σε χιλιάδες θανάτους και μαζικές καταστροφές σε πόλεις (της νοτιοανατολικής Τουρκίας) όπου το ΡΚΚ πραγματοποιούσε την ένοπλη εξέγερση των «χαντακιών και των οδοφραγμάτων». Αυτό είχε ως αποτέλεσμα πολλοί αριστεροί και φιλελεύθεροι που είχαν ψηφίσει υπέρ του HDP για να στηρίξουν μία ειρηνική λύση στο χρόνιο κουρδικό πρόβλημα της Τουρκίας τον Ιούνιο του 2015, να μην κάνουν το ίδιο το Νοέμβριο του 2015. Πολλοί θεωρούν ότι το HDP απέτυχε να τραβήξει μία διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στην κοινοβουλευτική του πολιτική και των τρομοκρατικών ενεργειών, ενώ κάποιες φορές φαινόταν να τις ενθαρρύνει.

Ο Σελαχατίν Ντεμιρτάς, πρώην συν-πρόεδρος του HDP ο οποίος σήμερα βρίσκεται στη φυλακή με την κατηγορία οτι είναι μέλος τρομοκρατικής οργάνωσης, δήλωσε στο δικαστήριο ότι η στάση του κόμματός του σχετικά με την αστική εξέγερση του ΡΚΚ ήταν λάθος. Σήμερα ένα σημαντικό εμπόδιο που αντιμετωπίζει το HDP είναι το γεγονός ότι πολλοί βουλευτές, δήμαρχοι και τοπικοί αξιωματούχοι του κόμματος βρίσκονται στη φυλακή κατηγορούμενοι ότι είναι μέλη του PKK ή οτι το βοηθούν. Ο Ερντογάν, αξιωματούχοι του κυβερνώντος κόμματος (AK Parti) και ο κυβερνητικός εταίρος, Ντεβλέτ Μπαχτσελί ηγέτης του Κόμματος Εθνικιστικού Κινήματος (MHP), καταγγέλλουν το φιλοκουρδικό HDP ως «παρακλάδι της τρομοκρατίας».

Παρ' όλα αυτά, φαίνεται να υπάρχει αυξανόμενη τάση όχι μόνο στους αριστερούς και φιλελεύθερους ψηφοφόρους, αλλά και στους ψηφοφόρους του κυριότερου αντιπολιτευόμενου Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) και των συντηρητικών κούρδων ψηφοφόρων να ψηφίσουν υπέρ του HDP στις επερχόμενες εκλογές της 24ης Ιουνίου. Είναι αλήθεια ότι σήμερα πολλοί Τούρκοι εξετάζουν και πάλι σοβαρά να ψηφίσουν το HDP όχι επειδή τους αρέσει ή το υποστηρίζουν, αλλά απλά επειδή θέλουν να το βοηθήσουν να μπεί στο κοινοβούλιο και να αποτρέψει μία ενδεχόμενη κοινοβουλευτική πλειοψηφία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Σε λίγες μόνο μέρες απομένει να δούμε εάν αυτή η τακτική θα λειτουργήσει θετικά.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ