Τι είναι τα exit polls, όλα όσα πρέπει να ξέρουμε

Tο exit poll είναι μία ιδιαίτερη δημοσκόπηση η οποία πραγματοποιείται έξω από τα εκλογικά κέντρα την ημέρα των εκλογών και συνήθως τα αποτελέσματά τους προσεγγίζουν σχεδόν με ακρίβεια το επίσημο αποτέλεσμα.

Το «Dnews» μίλησε με δημοσκόπο, ο οποίος έχει συμμετάσχει στο παρελθόν σε exit poll , αλλά πλέον όχι και γι’ αυτό επιθυμεί να διατηρήσει την ανωνυμία

του, και εξηγεί τα βασικά χαρακτηριστικά τους.

Η διαφορά των δημοσκοπήσεων με τα exit poll

«Η διαφορά τους από τις δημοσκοπήσεις είναι: τα exit polls σε ρωτάνε για κάτι που μόλις έκανες (ψήφισες), ενώ οι δημοσκοπήσεις για κάτι που ενδέχεται να κάνεις. Για αυτό και τα exit polls θεωρούνται προβλεπτικά εργαλεία ενώ οι δημοσκοπήσεις όχι» λέει χαρακτηριστικά.

Συγκεκριμένα, κάποια άτομα από την εταιρία που πραγματοποιεί το exit poll, στήνονται έξω από τα εκλογικά τμήματα και ρωτάνε τον κόσμο τι ψήφισε (ανώνυμα πάντα).

Μπορεί να πάρουν συνέντευξη από κάθε ψηφοφόρο, από κάθε δεύτερο ψηφοφόρο ή από κάθε έκτο ψηφοφόρο, ανάλογα με το εκλογικό τμήμα.

Πως επιλέγονται τα εκλογικά τμήματα που στήνονται οι κάλπες των exit poll

Δεν διενεργούνται exit polls σε όλα τα εκλογικά τμήματα.

Οι εταιρείες που διενεργούν exit polls έχουν μελετήσει την συμπεριφορά των εκλογέων σε κάθε εκλογικό τμήμα στις προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις και επιλέγουν σε όλη τη χώρα εκείνα τα εκλογικά τμήματα που θεωρούν αντιπροσωπευτικά, δηλαδή όσα είχαν αποτελέσματα κοντά στο εκλογικό αποτέλεσμα.

Επίσης, για την επιλογή τους παίζει ρόλο ο αριθμός των νέων ψηφοφόρων. Όλα αυτά σχεδιάζονται με ειδικά στατιστικά μοντέλα που εφαρμόζονται παγκοσμίως.

«Τα εκλογικά τμήματα τα επιλέγει η κάθε εταιρεία ανάλογα με τη μεθοδολογία της. Πρέπει να υπάρχει μεγάλη διασπορά και αντιπροσωπευτικότητα. Στη δειγματοληψία λαμβάνεται υπόψιν και η προηγούμενη εκλογική συμπεριφορά ανά τμήμα», λέει στο Dnews ο ειδικός.

Tα exit polls δημοσιοποιούνται μόλις κλείσουν οι κάλπες, δηλαδή στις 7 το βράδυ. Τα έχουν παραγγείλει τηλεοπτικοί σταθμοί με στόχο να ενημερώσουν τους τηλεθεατές τους.

Πότε ξέρουν οι δημοσκόποι και τα κανάλια τα αποτελέσματα

Όλοι οι ειδησεογραφικοί οργανισμοί που συμμετέχουν έχουν δεσμευτεί να μην αναφέρουν αποτελέσματα δημοσκοπήσεων εξόδου πριν κλείσουν οι κάλπες.

Όμως, τόσο οι δημοσκόποι , όσο και τα κανάλια που συμμετέχουν γνωρίζουν τα αποτελέσματα σε συνήθως τρία κύματα δεδομένων.

Ένα περίπου στις 11 το πρωί, ένα στις 3 το μεσημέρι και ένα στις 6 το απόγευμα.

Έτσι, υπάρχει εικόνα ποιο κόμμα προηγείται, τι ποσοστά συγκεντρώνουν τα κόμματα, πως κατανέμεται η ψήφος με βάση ηλικιακές ομάδες, επαγγέλματα, πόσοι άλλαξαν την ψήφο τους από τις προηγούμενες εκλογές, κ.α.

Οι ερευνητές μεταδίδουν τηλεφωνικά ή μέσω ειδικής εφαρμογής από tablet τα δεδομένα στο κέντρο επεξεργασίας.

«Μετά τις 10.00 συνήθως έχεις το πρώτο μάζεμα( συγκέντρωση των αποτελεσμάτων από τα εκλογικά τμήματα). Μετά κάθε ώρα. Δεν μπορείς να πεις ότι έχεις αποτέλεσμα ασφαλές νωρίς το πρωί γιατίQ

α) έχεις μικρό δείγμα

β) μπορεί να υπάρχει διαφορετική εκλογική συμπεριφορά σε πρωινούς η μη ψηφοφόρους» αναφέρει ο ειδικός.

Ουσιαστικά, αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι λαμβάνουν περισσότερα δεδομένα κατά τη διάρκεια της ημέρας και καθώς αυτά σταθμίζονται, γίνονται πιο ακριβή και εκλεπτυσμένα.

Όμως το τελικό αποτέλεσμα του exit poll δεν είναι εκείνο που μεταδίδεται στις 19.00 μόλις έχουν κλείσει οι κάλπες.

Το 100% συνήθως μεταδίδεται μία ώρα μετά το κλείσιμο των εκλογικών τμημάτων, καθώς τα δεδομένα σταθμίζονται και με τα επίσημα αποτελέσματα που εισάγονται στο σύστημα από τα εκλογικά τμήματα.

Στο παρελθόν κάθε τηλεοπτικό κανάλι στην Ελλάδα είχε αποκλειστική συνεργασία με ξεχωριστή εταιρεία δημοσκοπήσεων και παρουσίαζε δικό του exit poll. Tα τελευταία χρόνια γίνεται ένα consortium εταιρειών δημοσκοπήσεων και καναλιών και παρουσιάζεται το ίδιο exit poll αλλά κάθε κανάλι έχει τον δικό του αποκλειστικό δημοσκόπο – ερευνητή πιου σχολιάζει και παρουσιάζει τα αποτελέσματα.

Η συμμετοχή των εκλογέων στα exit poll

Γενικά, οι εκλογείς συμμετέχουν πιο πολύ απ’ ότι στις δημοσκοπήσεις στα exit polls.

Οι άνθρωποι που συμπληρώνουν τα exit polls είναι ειλικρινείς. Οι άνθρωποι που δεν θέλουν να συμμετάσχουν, απλά επιλέγουν να μην συμμετάσχουν

Το περιθώριο σφάλματος είναι πολύ μικρότερο από τις δημοσκοπήσεις. Εξαρτάται από τον αριθμό των συμμετεχόντων.

Πάντως, ως γενική αρχή ισχύει ότι όσο μεγαλύτερο είναι το δείγμα τόσο πιο ακριβό είναι το exit poll και η εκάστοτε δημοσκόπηση.

Μπορούν να πέσουν έξω τα exit poll;

Σε οριακές αναμετρήσεις και σε βίαιες ανατροπές της συμπεριφοράς του εκλογικού σώματος η πρόβλεψη μπορεί να είναι εσφαλμένη. Δηλαδή, αν η διαφορά μεταξύ πρώτου και δευτέρου κόμματος να είναι γύρω στο 1-1,5% .

Για παράδειγμα το 2000 όπου κέρδισε το ΠΑΣΟΚ τη ΝΔ οριακά, οι περισσότερες εταιρείες έδιναν ως πρώτο κόμμα τη ΝΔ ενώ μόνον ο ANT1 με τον Στράτο Φαναρά και η EΡΤ με τον Δημήτρη Μαύρο είχαν προβλέψει το σωστό αποτέλεσμα. Στις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2014 είχαν πέσει πάλι έξω γιατί οι ψηφοφόροι ψευδώς τις είχαν ψηφίσει το 2012 και υπερεκτιμήθηκαν έτσι τα ποσοστά υποψηφίων του ΣΥΡΙΖΑ.

Ένας άλλος παράγοντας που μπορεί να επηρεάσει την πρόβλεψη είναι η αποχή, την οποία δεν μπορούν να προβλέψουν με ακρίβεια οι δημοσκόποι.

Και ειδικότερα την αποχή σε συγκεκριμένες ηλικιακές ομάδες. Γι΄ αυτό σταθμίζουν την ψήφο και ανά ηλικιακή ομάδα ώστε να φθάσουν όσο το δυνατόν με μεγαλύτερη ακρίβεια το εκλογικό αποτέλεσμα που θα ανακοινωθεί επισήμως δύο ώρες αργότερα, δηλαδή στις 21.00.

#EXIT_POLLS #ΕΚΛΟΓΕΣ_2023 #ΕΘΝΙΚΕΣ_ΕΚΛΟΓΕΣ_2023 #ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΕΙΣ #ΕΚΛΟΓΙΚΑ_ΤΜΗΜΑΤΑ #ΨΗΦΟΦΟΡΟΙ