Τα σκάνδαλα και ο έλεγχος

Το µεγαλύτερο κρίµα της κυβέρνησης του κ. Μητσοτάκη δεν είναι το τεράστιο πάρτι, που ξεκινούσε από το Μαξίµου κι έφτανε στον Ψηλορείτη, αλλά το γεγονός ότι όχι µόνο δεν έκανε π.χ. µια ∆ι@ύγεια για τις γεωργικές ενισχύσεις –να βλέπουν, βρε αδελφέ, οι Ναξιώτες ποιοι... δηλώνουν τη γη τους–, αλλά συκοφάντησε και υπονόµευσε κάθε ανεξάρτητο θεσµό ελέγχου της εξουσίας της.

Ολες οι πολιτικές δυνάµεις προσέφεραν στον τόπο. Ακόµη και ο ΣΥΡΙΖΑ. Μετά το annus horribilis 2015 η κυβέρνηση του κ. Αλέξη Τσίπρα έβγαλε τη χώρα από τα µνηµόνια, επειδή ακριβώς υλοποίησε πιστά το τρίτο και πήρε τα «δύσκολα» για το πελατειακό σύστηµα µέτρα. Ικανοποίησε, για παράδειγµα, ένα βασικό προαπαιτούµενο, αυτό για το οποίο τα έσπασε ο κ. Αντώνης Σαµαράς µε την κ. Ανγκελα Μέρκελ, την ανεξαρτητοποίηση της αρχής φορολογικών εσόδων.

Οπως γράφαµε την εποχή που ο κ. Σαµαράς απέπεµψε τον κ. Χάρη Θεοχάρη από γενικό γραµµατέα Εσόδων, «κάθε φορά που γίνονται εκλογές οι κυβερνήσεις κλείνουν το µάτι στους φοροφυγάδες (που δεν είναι µόνο οι «µεγάλοι», όπως θέλουν οι αριστεροί µύθοι και θρύλοι) και τα έσοδα του ∆ηµοσίου πέφτουν. Γι’ αυτό και µία από τις βασικές –και πολύ λογικές– απαιτήσεις του µνηµονίου ήταν η δηµιουργία της ανεξάρτητης από πολιτικές πιέσεις Γ.Γ. Εσόδων, µε επικεφαλής κάποιον που θα έχει πενταετή θητεία, έτσι ώστε το κράτος να λειτουργεί και να µαζεύει φόρους, γίνονται δεν γίνονται εκλογές» («Το διαρκές failure story», 6.6.2014).

Βεβαίως ο ΣΥΡΙΖΑ έφτιαξε την ανεξάρτητη αρχή, έχοντας το µαχαίρι των δανειστών στον λαιµό. Μετά το έπος της «διαπραγµάτευσης µε τα πουκάµισα έξω», δεν υπήρχαν περιθώρια για άλλα ρωµαίικα κόλπα. Η ΑΑ∆Ε, για την οποία καµαρώνει η κυβέρνηση και στην οποία θα εµπιστευθούµε και τα του ΟΠΕΚΕΠΕ, ήταν µνηµονιακό προϊόν. ∆είχνει δε, ότι ανεξάρτητες του σφιχτού πρωθυπουργοκεντρικού κράτους Αρχές µπορούν να φέρουν αποτελέσµατα εκεί που κάθε πολιτικός αδυνατεί.

Το επιχείρηµα «ναι, αλλά ο ΣΥΡΙΖΑ...» ξεθύµανε. Οχι νωρίς· κράτησε κοντά στα πέντε χρόνια και κέρδισε δύο εκλογές. Τώρα βγαίνουν από τα µπαούλα τα παλιά προικιά: το «βαθύ κράτος» και το ΠΑΣΟΚ. Το τελευταίο δεν είναι άµοιρο των παθογενειών που ακόµη ταλανίζουν τη χώρα. Το 1981, για παράδειγµα, παρέλαβε ένα κοµµατικό κράτος και το έκανε διακοµµατικό. Παρένθεση: το µετεµφυλιακό κράτος ήταν κοµµατικό µε τη βούλα· χρειαζόταν «πιστοποιητικό κοινωνικών φρονηµάτων» για να διοριστεί κάποιος. Το ΠΑΣΟΚ του 1981 άνοιξε τις πόρτες πρωτίστως στους αριστερούς, αφού οι κεντρώοι ανήκαν στους νικητές του εµφυλίου και µπορούσαν να τρυπώνουν. Για εκείνη την αναξιοκρατική πληµµυρίδα στο ∆ηµόσιο, το ΠΑΣΟΚ έκανε εµπράκτως την αυτοκριτική του µε το Ανώτατο Συµβούλιο Επιλογής Προσωπικού. Απλώς, τα πράγµατα θα ήταν πολύ καλύτερα αν προηγείτο το ΑΣΕΠ από τους διορισµούς της δεκαετίας του ’80.

Να θυµίσουµε ότι η Ν.∆. αντιτάχθηκε σφοδρώς για –όπως έλεγε ο αρχηγός της– «εκείνη την επιτροπή, η οποία θα εξετάζει πλέον τις προσλήψεις των νεοπροσλαµβανοµένων» (Μιλτιάδης Εβερτ, 14.1.1994) και µε την οποία, συµφώνως µε τον κοινοβουλευτικό της εκπρόσωπο, ξεκινούσε «ο διωγµός των αντιπάλων, ο χωρισµός των πολιτών, η περιποίηση των ηµετέρων. (...) Ορθωνόµαστε εδώ, ως Νέα ∆ηµοκρατία, για να πούµε ότι: Ο διχασµός που εισάγει το νοµοσχέδιο στην κοινωνία µας είναι ό,τι χειρότερο για το 1994» (Βύρων Πολύδωρας, 14.1.1994).

Κακά τα ψέµατα, η εξουσία και άγιους (πρωθυπουργούς, υπουργούς, στελέχη) κολάζει. Μια κυβέρνηση δεν κρίνεται από τα σκάνδαλα (σαν του ΟΠΕΚΕΠΕ κακιά ώρα) που σκάνε στη βάρδια της, αλλά για τους µηχανισµούς ελέγχου και λογοδοσίας που θεσπίζει για να τα περιορίζει. Για παράδειγµα, στα φαινόµενα πολιτικής διαφθοράς το ΠΑΣΟΚ απάντησε µε την ίδρυση των ανεξάρτητων αρχών και στη διαφθορά του ∆ηµοσίου µε τη ∆ι@υγεια.

Το µεγαλύτερο κρίµα της κυβέρνησης του κ. Μητσοτάκη δεν είναι το τεράστιο πάρτι, που ξεκινούσε από το Μαξίµου κι έφτανε στον Ψηλορείτη, αλλά το γεγονός ότι όχι µόνο δεν έκανε π.χ. µια ∆ι@ύγεια για τις γεωργικές ενισχύσεις –να βλέπουν, βρε αδελφέ, οι Ναξιώτες ποιοι... δηλώνουν τη γη τους–, αλλά συκοφάντησε και υπονόµευσε κάθε ανεξάρτητο θεσµό ελέγχου της εξουσίας της.

(Ο Πάσχος Μανδραβέλης είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας- Το άρθρο αποτελεί αναδημοσίευση από την εφημερίδα «Η Καθημερινή» της Κυριακής)