Τα πρώτα νομίσματα της Αθήνας δεν φτιάχτηκαν μόνο από ελληνικό ασήμι

Νέα μελέτη δείχνει ότι ο τύραννος Πεισίστρατος και οι γιοι του που κυβέρνησαν την Αθήνα, προμηθεύονταν το μεγαλύτερο μέρος του ασημιού για τα νομίσματα από εξωτερικούς συνεργάτες.

Πριν την εγκαθίδρυση της Αθηναϊκής Δημοκρατίας, η Αθήνα κυβερνήθηκε από τον τύραννο Πεισίστρατο τον έκτο αιώνα π.Χ. Οι ιστορικοί έχουν αναρωτηθεί πώς ο εξόριστος Πεισίστρατος κατάφερε να δημιουργήσει επιχειρήσεις εξόρυξης αργύρου δεδομένου ότι εχθρικές τοπικές φυλές έλεγχαν την

περιοχή και τα ορυχεία της. Μια νέα ανάλυση των παλαιότερων αθηναϊκών αργυρών νομισμάτων που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο περιοδικό Archaeological and Anthropological Sciences προτείνει μια απάντηση σε αυτό το ερώτημα: Ο τύραννος ανέθεσε την εξόρυξη σε εξωτερικούς συνεργάτες.

Οι ερευνητές ανέλυσαν 22 αρχαία νομίσματα, τα «εραλδικά νομίσματα», γνωστά στη διεθνή βιβλιογραφία ως wappenmünzen, που βρίσκονται στο Νομισματικό Μουσείο της Αθήνας (16 νομίσματα) και στο Βρετανικό Μουσείο (6 νομίσματα). Εκτός από το ασήμι, τα νομίσματα περιέχουν ένα μείγμα άλλων μετάλλων, όπως χαλκό, ψευδάργυρο, χρυσό και μόλυβδο. Τα «εραλδικά νομίσματα» παλαιότερα είχαν ερμηνευθεί ως κοπές αριστοκρατικών οικογενειών της Aττικής, που έφεραν διακριτικά εμβλήματα. Στις πρώτες εκδόσεις κυριαρχούν τα αργυρά δίδραχμα, υπάρχουν όμως και υποδιαιρέσεις. Στις πίσω πλευρές τα νομίσματα φέρουν μια ποικιλία θεμάτων όπως αμφορείς, κουκουβάγιες, ίππο, τροχό, κεφαλή ταύρου κ.ά

Μάλιστα, η σειρά με την «κουκουβάγια» που απεικόνιζε το κρανοφόρο κεφάλι της Αθηνάς στη μια πλευρά και μια κουκουβάγια στην άλλη μαζί με ένα κλαδάκι ελιάς, ένα άλλο σύμβολο της θεάς, αντανακλούσε την επιθυμία της Αθήνας να έχει ένα άμεσα αναγνωρίσιμο αθηναϊκό νόμισμα όπως άλλα ελληνικά εμπορικά κράτη, η Κόρινθος και η Αίγινα για παράδειγμα.

Οι επιστήμονες έτριψαν αυτά τα κομμάτια σε λωρίδες χαρτιού για να λάβουν μερικά μικρογραμμάρια από τα μέταλλα και στη συνέχεια χρησιμοποίησαν μια τεχνική χημικής ανάλυσης γνωστή φασματομετρία κινητικότητας ιόντων-φασματομετρία μάζας (Ion mobility spectrometry-mass spectrometry (IMS/MS ή IMMS) για να μετρήσουν την αναλογία και την αφθονία των διαφορετικών ισοτόπων μολύβδου στα δείγματα. Ο μόλυβδος που εξορύσσεται από διαφορετικά μέρη σε όλο τον κόσμο έχει διαφορετικές ισοτοπικές υπογραφές που αντικατοπτρίζουν αυτές τις τοποθεσίες. Οι ερευνητές ταίριαξαν τις υπογραφές των νομισμάτων με αυτές που ήταν γνωστές από μια βάση δεδομένων ισοτόπων μολύβδου και μπόρεσαν να εντοπίσουν από πού προήλθε το υλικό.Τα ευρήματα ανατρέπουν την τρέχουσα άποψη που βασίζεται σε μια λανθασμένη ερμηνεία ιστορικών πηγών, η οποία υποστηρίζει ότι ο τύραννος Πεισίστρατος και οι γιοι του που κυβέρνησαν την Αθήνα, προμηθεύονταν το μεγαλύτερο μέρος του ασημιού από τις περιοχές του Παγγαίου και του ποταμού Στρυμόνα στη βόρεια Ελλάδα, αλλά και του Λαυρίου και ότι το ασήμι δεν έρεε από τη δυτική Μεσόγειο στα νομίσματά τους.

Ωστόσο, οι στοιχειώδεις συνθέσεις των νομισμάτων διαφοροποιούν την κατανόηση των επιστημόνων για τα νομίσματα, αλλά δεν ρίχνουν φως στην προέλευσή τους. Αυτά τα νέα ευρήματα επιβάλλουν μια επανεκτίμηση των νομισματικών και ιστορικών αντιλήψεων για την περίοδο της αθηναϊκής τυραννίας πριν τη δημοκρατία, κυρίως επειδή οι πολλαπλές ασημένιες πηγές υποδεικνύουν εμπορικές σχέσεις με μεγαλύτερη ποικιλία περιοχών από ό,τι είχε προηγουμένως θεωρηθεί.Οι συγγραφείς καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι ο Πεισίστρατος πρέπει να είχε αξιοποιήσει διεθνείς συνδέσεις για την κοπή νομισμάτων, καθώς τα μέταλλα μέσα σε αυτά τα νομίσματα πιθανότατα προέρχονταν από ορυχεία στην Ισπανία και τη νότια Γαλλία, στη δυτική Μεσόγειο και από χώρες των Βαλκανίων όπως η Τουρκία, η Ρουμανία και η Βουλγαρία. Αυτό υποδηλώνει ότι αυτές οι περιοχές εκείνη τη χρονική τη στιγμή ήταν περισσότερο διασυνδεδεμένες μεταξύ τους μέσω του εμπορίου από ό,τι πιστευόταν προηγουμένως, σύμφωνα με τους συγγραφείς.

#ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ #ΑΡΧΑΙΑ_ΕΛΛΑΔΑ #ΑΣΗΜΙ