Πότε επιτρέπεται ο συμψηφισμός προσαυξήσεων με τις ανώτερες του νομίμου καταβαλλόμενες αποδοχές

Οδηγίες για το αν ένας εργαζόμενος δικαιούται προσαυξήσεις μισθού εφόσον ο μισθός του υπερβαίνει τον νόμιμο μισθό που ορίζει η συλλογική σύμβαση εργασίας δίνει ο εργατολόγος δικηγόρος Γιάννης Καρούζος.

Ως νόμιμος μισθός στο εργατικό δίκαιο θεωρείται το κατώτατο όριο αμοιβής που προβλέπεται στην οικεία συλλογική σύμβαση ή σε διαιτητική απόφαση εξομοιούμενη με συλλογική σύμβαση ( βασικός μισθός + επιδόματα) ή ο κατώτατος μισθός του νόμου, εφόσον δεν υπάρχει συλλογική ρύθμιση.

Σε περίπτωση που ο συμφωνημένος στην ατομική σύμβαση και καταβαλλόμενος μισθός υπερβαίνει τον νόμιμο μισθό,

γεννάται το ερώτημα αν ο εργοδότης οφείλει μια σειρά προβλεπόμενων από τον νόμο προσαυξήσεων και επιδομάτων, ή αν, αντίθετα, αυτές οι αξιώσεις συμψηφίζονται με τις ανώτερες των νομίμων καταβαλλόμενες αποδοχές.

Α) Επιδόματα Σ.Σ.Ε. και Δ.Α. : Τα επιδόματα που προβλέπει η εκάστοτε ισχύουσα συλλογική ρύθμιση ( π.χ. επίδομα γάμου κατά την Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. 1989) κατ’ αρχήν συμψηφίζονται με τον μεγαλύτερο του νομίμου μισθό ( Α.Π. 591/1996). Κατ’ εξαίρεση, αν η ατομική ή συλλογική σύμβαση το προβλέπει, και μόνο τότε, τα εκάστοτε επιδόματα οφείλονται επιπλέον του συμπεφωνημένου ανώτερου μισθού.

Β) Αποδοχές και επίδομα αδείας αναψυχής : Οι αποδοχές και το επίδομα της άδειας αναψυχής δεν επιτρέπεται να συμψηφίζονται με τον ανώτερο συμπεφωνημένο μισθό, ούτε με ρητή συμφωνία των μερών. Ο λόγος είναι ότι τα ποσά αυτά κατά ρητή διάταξη ( άρθρο 3§8 ν.4504/1966) προκαταβάλλονται υποχρεωτικά στον μισθωτό κατά την έναρξη της άδειας, με σκοπό να έχει αυτός την οικονομική δυνατότητα να απολαύσει τις διακοπές του ( Εφ.Θεσ. 292/2012).

Γ) Προσαυξήσεις για νυχτερινή εργασία, εργασία την Κυριακή ή στις γιορτές : Οι προσαυξήσεις αυτές επιτρέπεται να συμψηφίζονται με τις μεγαλύτερες των νομίμων αποδοχές, εφόσον υπάρχει ειδική συμφωνία ( Α.Π. 930/1990). Παρομοίως και για τις αξιώσεις του μισθωτού για την απασχόλησή του κατά ημέρα Κυριακή, αλλά και για τη στέρηση της αναπληρωματικής εβδομαδιαίας ανάπαυσης ( Α.Π. 825/1984).

Δ) Αμοιβή για υπερωρία και υπερεργασία: Σύμφωνα με το άρθρο 8§4 του ν.δ. 4020/1959 είναι άκυρη κάθε συμφωνία μεταξύ εργοδότη και εργαζόμενου, με την οποία οι αξιώσεις από υπερωριακή απασχόληση ( δηλαδή το ωρομίσθιο προσαυξημένο με βάση τα ποσοστά που προβλέπει το άρθρο 4 ν.2874/2000, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 58 ν.4808/2021) καλύπτονται συνολικά ή μερικά από τις υπέρτερες καταβαλλόμενες αποδοχές. Αυτό ισχύει αδιακρίτως, τόσο για την νόμιμη όσο και για την παράνομη υπερωρία. Κατά πάγια νομολογία του Α.Π., συνάγεται εξ αντιδιαστολής ότι τέτοια συμφωνία αναφορικά με τις αξιώσεις για υπερεργασία είναι έγκυρη.

Ε) Επιδόματα εορτών ( Χριστουγέννων + Πάσχα) : Τα δώρα των Χριστουγέννων και Πάσχα επιτρέπεται να συμψηφίζονται με τον ανώτερο συμπεφωνημένο μισθό, εφόσον υπάρχει ειδική προς τούτο συμφωνία μεταξύ εργοδότη και μισθωτού. (Α.Π. 1532/1983).

ΣΤ) Αμοιβή για πρόσθετη χρονικά εργασία : Για τον συμψηφισμό της αμοιβής για πρόσθετη χρονικά εργασία ( επιπλέον του συμβατικού και έως τα όρια του νομίμου ωραρίου) απαιτείται ειδική συμφωνία των μερών.