Πώς μπορεί να εκδιωχθεί ο Τραμπ από την προεδρία πριν τη λήξη της θητείας του

Ποιους τρόπους προβλέπει το Σύνταγμα των ΗΠΑ για την απομάκρυνση ενός προέδρου από την εξουσία. Η 25η Τροπολογία και η διαδικασία της παραπομπής. Ποιες διαδικασίες ακολουθούνται στα δυο σενάρια.

Η εισβολή στο Καπιτώλιο υποστηρικτών του προέδρου Ντονάλντ Τραμπ χθες οδήγησε κάποιους νομοθέτες να ζητούν και να ψάχνουν τρόπους για απομάκρυνση του από τη θέση του πριν της 20 Ιανουαρίου που είναι κανονικά η ορκωμοσία του νεοεκλεγέντος προέδρου

Όπως αναφέρει το Reuters, υπάρχουν δυο τρόποι για να απομακρυνθεί από την εξουσία ένας πρόεδρος:

ο πρώτος είναι η επίκληση της 25ης Τροπολογίας του Συντάγματος των ΗΠΑ και

ο δεύτερος μια παραπομπή και εν συνεχεία καταδίκη του προέδρου από τη Γερουσία. Και στις δυο περιπτώσεις, η εξουσία θα περνούσε στον αντιπρόεδρο Μάικ Πενς, μέχρις ότου αναλάβει επισήμως τα καθήκοντα του ο Μπάιντεν.

Σύμφωνα με πηγή που επικαλείται το Reuters, γίνονται προκαταρκτικές συζητήσεις μεταξύ ορισμένων μελών του υπουργικού συμβουλίου και συμμάχων του Τραμπ για επίκληση της 25ης Τροπολογίας.

Ποιος είναι ο σκοπός της 25ης Τροπολογίας;

Η 25η Τροπολογία, που επικυρώθηκε το 1967 και υιοθετήθηκε στον απόηχο της δολοφονίας του προέδρου Τζον Φ. Κένεντι το 1963, αφορά την προεδρική διαδοχή και ανικανότητα.

Το Εδάφιο 4 αφορά καταστάσεις όπου ο πρόεδρος είναι ανίκανος να εκτελέσει τα καθήκοντά του αλλά δεν αποχωρεί οικειοθελώς από τη θέση του.

Οι νομοθέτες της 25ης Τροπολογίας είχαν εμφανώς στόχο αυτή να εφαρμόζεται όταν ένας πρόεδρος κρίνεται ανίκανος λόγω σωματικής ή ψυχικής ασθένειας, σύμφωνα με ειδικούς. Ορισμένοι ακαδημαϊκοί έχουν επίσης ισχυριστεί ότι μπορεί να εφαρμοστεί και πιο ευρέως και για έναν πρόεδρο που είναι επικίνδυνα ακατάλληλος για τη θέση αυτή.

Προκειμένου να γίνει επίκληση της 25ης Τροπολογίας, ο Πενς και η πλειονότητα των μελών του υπουργικού συμβουλίου του Τραμπ θα πρέπει να δηλώσουν ότι ο Τραμπ δεν είναι σε θέση να εκτελέσει τα καθήκοντα του προέδρου και να τον απομακρύνουν. Με βάση αυτό το σενάριο, τα καθήκοντα του προέδρου αναλαμβάνει ο Πενς.

Ο Τραμπ μπορεί στη συνέχεια να δηλώσει ότι δύναται να αναλάβει εκ νέου τα καθήκοντά του. Εάν ο Πενς και η πλειονότητα των μελών του υπουργικού συμβουλίου δεν αντιταχθούν στην απόφαση του Τραμπ, τότε εκείνος ανακτά την εξουσία. Εάν αντιταχθούν στη δήλωση του Τραμπ, το θέμα θα διευθετηθεί από το Κογκρέσο, αλλά ο Πενς θα συνεχίσει να ασκεί καθήκοντα προέδρου έως τότε.

Για την απομάκρυνση του Τραμπ απαιτείται πλειοψηφία δύο τρίτων και στα δύο σώματα. Αλλά η ελεγχόμενη από τους Δημοκρατικούς Βουλή των Αντιπροσώπων μπορεί απλά να καθυστερήσει την ψηφοφορία για το θέμα αυτό έως ότου λήξει η θητεία του Τραμπ, δήλωσε ο Πολ Κάμπος, καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο.

Ο Κάμπος δήλωσε ότι η 25η Τροπολογία θα είναι ένας κατάλληλος τρόπος για να απομακρυνθεί ο Τραμπ από τη θέση του και έχει το πλεονέκτημα ότι είναι πιο γρήγορη από την παραπομπή του.

«Ο Πενς μπορεί να γίνει αμέσως πρόεδρος, ενώ η παραπομπή και η καταδίκη θα χρειαστούν τουλάχιστον μερικές ημέρες», δήλωσε ο Κάμπος.

Παραπομπή και καθαίρεση

Ο Τραμπ μπορεί να παραπεμφθεί σε δίκη και να καθαιρεθεί. Η παραπομπή δεν αναφέρεται στην απομάκρυνση ενός προέδρου από την εξουσία, όπως πιστεύουν πολλοί εσφαλμένα, αλλά στην απαγγελία κατηγοριών από τη Βουλή των Αντιπροσώπων σε έναν πρόεδρο, ότι εμπλέκεται σε «κακούργημα ή πλημμέλημα», όπως αντίστοιχα γίνεται και με την απαγγελία κατηγορίας για κάποια εγκληματική υπόθεση.

Αν μια απλή πλειοψηφία των 435 μελών της Βουλής εγκρίνουν την απαγγελία κατηγοριών – γνωστό ως «άρθρα της παραπομπής», η διαδικασία μεταφέρεται στη Γερουσία, η οποία πραγματοποιεί δίκη για να αποφασίσει επί της ενοχής του προέδρου. Το Σύνταγμα των ΗΠΑ απαιτεί ψήφο από τα δυο τρίτα της Γερουσίας για να καταδικαστεί και να καθαιρεθεί ένας πρόεδρος.

Υπενθυμίζεται οτι ο Τραμπ είχε ήδη παραπεμφθεί τον Δεκέμβριο του 2019 με την κατηγορία της κατάχρησης εξουσίας και παρακώλυσης του Κογκρέσου, λόγω της προσπάθειάς του να πιέσει την Ουκρανία να διενεργήσει έρευνα για τον Μπάιντεν και τον γιό του. Ο Τραμπ αθωώθηκε από τη Γερουσία τον Φεβρουάριο του 2020.

Για ποιο "σοβαρό έγκλημα και παράπτωμα" μπορεί να κατηγορηθεί ο Τραμπ;

Ο Φρανκ Μπόουμαν, καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο του Μιζούρι, δήλωσε ότι ο Τραμπ "θα μπορούσε να πει κανείς ότι υποδαύλισε την εξέγερση" ή μια απόπειρα ανατροπής της αμερικανικής κυβέρνησης.

Ωστόσο ο Μπόουμαν δήλωσε ότι ο Τραμπ μπορεί να παραπεφθεί και για ένα πιο γενικό αδίκημα: απιστία στο αμερικανικό Σύνταγμα και αθέτηση του όρκου που έλαβε όταν έγινε πρόεδρος. Το Κογκρέσο έχει τη δυνατότητα να καθορίσει τι συνιστά σοβαρό έγκλημα και παράπτωμα και δεν περιορίζεται σε πραγματικά ποινικά αδικήματα.

"Το ουσιαστικό αδίκημα θα είναι σε βάρος του Συντάγματος --αυτό του να προσπαθεί ουσιαστικά να υπονομεύσει τα αποτελέσματα μια νομίμως διεξαχθείσας εκλογικής διαδικασίας", δήλωσε ο Μπόουμαν.