Μειωμένος ΦΠΑ: Τι ισχύει για νησιά, ακίνητα και προϊόντα

Σημαντικά οφέλη για την Ελλάδα πηγάζουν από την πολιτική συμφωνία επί της πρότασης Οδηγίας για τους συντελεστές ΦΠΑ, που επιτεύχθηκε κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης του ECOFIN.

Τα ειδικά μέτρα που αποφασίστηκαν, αφορούν κρίσιμους τομείς της ελληνικής οικονομίας και της κοινωνίας, όπως είναι η πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, η ενίσχυση των αγροτών και της αγοράς ακινήτων, η στήριξη των γεωγραφικών ιδιαιτεροτήτων της χώρας, μέσω της στήριξης των νησιών του Αιγαίου,

η ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής, μέσω των ειδικών ρυθμίσεων για την αντιμετώπιση κρίσεων και καταστροφών.

Παράλληλα, η χθεσινή πολιτική συμφωνία διασφαλίζει κεκτημένα ελληνικά δικαιώματα, ενώ διευρύνει τη δυνατότητα εφαρμογής μειωμένων συντελεστών σε κρίσιμους τομείς στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού συστήματος ΦΠΑ, με παράλληλη ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του ελληνικού φορολογικού συστήματος και της οικονομίας.

Η κυβέρνηση και το υπουργείο Οικονομικών πέτυχαν να καταργηθούν σταδιακά οι αυξήσεις του ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου ενώ την ίδια ώρα, η παράταση της αναστολής του ΦΠΑ στις μεταβιβάσεις οικοδομών μετά και το 2022, που σχεδιάζει το υπουργείο Οικονομικών, αναμένεται να δώσει μια σημαντική τονωτική ένεση στην αγορά ακινήτων.

Η χθεσινή συμφωνία για τους μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ θα γίνει Κοινοτική Οδηγία και θα έχει ισχύ από 1η Ιανουαρίου 2025. Ωστόσο, επηρεάζει σημαντικούς τομείς της αγοράς. Συγκεκριμένα:

- Στα νησιά Αιγαίου επανέρχεται ουσιαστικά το άρθρο που ίσχυε από τη συνθήκη προσχώρησης της χώρας στην ΕΟΚ και επί δεκαετίες κατοχύρωνε την δυνατότητα της Ελλάδας για έκπτωση 30% στους συντελεστές ΦΠΑ σε όλα τα νησιά του Αιγαίου. Με την επιβολή των Μνημονίων το σκηνικό άλλαξε καθώς μόνο πέντε νησιά, η Λέρος, η Λέσβος, η Χίος, η Κως και η Σάμος παρέμειναν σε αυτό το καθεστώς του μειωμένου ΦΠΑ λόγω των μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών.

Ωστόσο, και αυτό το μέτρο επανεξετάζεται κάθε χρόνο από την ΕΕ και ανανεώνεται εφόσον εγκριθεί το σχετικό αίτημα της Ελλάδας. Από το 2025, και ανάλογα φυσικά με τις δημοσιονομικές δυνατότητες της χώρας, η ελληνική Βουλή θα μπορεί να μειώσει τον ΦΠΑ κατά 30% σε μόνιμη βάση, όχι μόνον στα πέντε αυτά νησιά, αλλά και σε άλλα νησιά του Αιγαίου, χωρίς να παραβιάζει τις ευρωπαϊκές συνθήκες και οδηγίες.

- Από το 2006, η νομοθεσία προβλέπει την επιβολή του υψηλού συντελεστή ΦΠΑ (24%) στα νεόδμητα ακίνητα. Εξ αρχής είχε τεθεί απαλλαγή για την πρώτη κατοικία. Με τη νέα Οδηγία που θα ισχύσει, το υπουργείο Οικονομικών μπορεί να παρατείνει το πάγωμα του ΦΠΑ στις παραδόσεις ακινήτων τουλάχιστον έως το 2025, ή και να επιβάλλει τον μειωμένο συντελεστή και όχι τον ανώτατο που θα ισχύει τότε (13% αντί 24% με τα σημερινά δεδομένα).

- Από το 2025 θα επιτρέπεται η εφαρμογή μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στα αγροτικά μηχανήματα (13% αντί 24% με τα σημερινά δεδομένα), εφόσον το επιτρέπουν οι δημοσιονομικές συνθήκες. Μειωμένος ΦΠΑ θα μπορεί να ισχύσει επίσης στο βαμβάκι, στα φυτοφάρμακα και λιπάσματα μέχρι και μετά το 2030.

- Δίνεται δυνατότητα εφαρμογής μειωμένων συντελεστών σε ηλιακά πάνελ, βρεφικές πάνες, μάσκες χειρουργικές, υπηρεσίες live streaming θεαμάτων, καθώς και απαλλαγή ΦΠΑ σε είδη και υπηρεσίες πρώτης ανάγκης, καθώς και ιατρικό εξοπλισμό και αναπηρικά είδη.

- Σε περιπτώσεις κρίσεων, φυσικών καταστροφών ή πανδημιών η κυβέρνηση έχει τη δυνατότητα να αποφασίζει για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα την απαλλαγή συγκεκριμένων προϊόντων και υπηρεσιών από τον ΦΠΑ.

Όπως σημειώνεται από το υπουργείο Οικονομικών, περαιτέρω στόχος της κυβέρνησης ήταν και είναι η στήριξη της αγοράς ακινήτων. Σε αυτό το πλαίσιο, το υπουργείο Οικονομικών υποστήριξε σταθερά και πέτυχε τη διεύρυνση της εφαρμογής των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ σε συναφή αγαθά και υπηρεσίες, μέσω και της παροχής δυνατότητας αξιοποίησης παρεκκλίσεων που εφαρμόζουν για την εφαρμογή μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ άλλα κράτη-μέλη, συμπεριλαμβανομένης και της αγοράς ακινήτων.