Κορονοϊός: Γιατί η θεωρία εργαστηριακής προέλευσης δε μπορεί να αποκλειστεί

Προβληματίζει, ακόμα, την επιστημονική κοινότητα η αναζήτηση προέλευσης του SARS-CoV-2, του ιού που προκαλεί την COVID-19, με το σενάριο εργαστηριακή διαρροής να μην μπορεί να αποκλειστεί.

Η αναζήτηση προέλευσης του SARS-CoV-2, του ιού που προκαλεί την COVID-19 ακόμα προβληματίζει την επιστημονική κοινότητα με το σενάριο εργαστηριακή διαρροής να μην μπορεί να αποκλειστεί.

Όπως αναφέρεται στο «news4health.gr», μπορεί να έχει περάσει 1,5 χρόνος από τότε που κατεγράφησαν τα πρώτα κρούσματα της COVID-19 αλλά ακόμη δεν γνωρίζουμε την προέλευση του ιού SARS-CoV-2, που προκάλεσε την ασθένεια.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ερευνά με επιτόπιες αποστολές τα πιθανά σενάρια αλλά ακόμα δεν έχει αποκλείσει τίποτα. Πιο πιθανό μοιάζει ο ιός να μεταπήδησε από κάποιο ζώο σε ανθρώπους αλλά και η εργαστηριακή προέλευση του μετά από ατύχημα δεν έχει αποκλειστεί.

Τον τελευταίο καιρό, μάλιστα, αυτό το σενάριο αποκτάει όλο και περισσότερους υποστηρικτές, παρόλο που δεν υπάρχει κανένα στοιχείο

«Πάντα έλεγα και εξακολουθώ να το πιστεύω ότι το πιο πιθανό είναι ο ιός να μεταπήδησε από ένα ζώο σε έναν άνθρωπο. Ωστόσο, είμαι ανοιχτόμυαλος ότι ίσως υπάρχει διαοφρετική εξήγηση. Θα μπορούσε να ήταν μία διαρροή από εργαστήριο. Πιστεύω ότι αν το κοιτάξετε ιστορικά, τι συμβαίνει στη διεπαφή ζώου-ανθρώπου, το πιο πιθανό είναι ότι έχουμε να κάνουμε με ένα άλμα ανάμεσα στα είδη. Αλλά παραμένω ανοιχτός σε όλα τα σενάρια. Και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τονίζω δημοσίως ότι πρέπει να συνεχίσουμε να αναζητούμε την προέλευση» ανέφερε πρόσφατα στο CNN ο ειδικός για μολυσματικές ασθένεις, Άντονι Φάουτσι.

Σε καθε περίπτωση τα στοιχεία που συνδέουν τον SARS-CoV-2 με το Ινστιτούτο ιολογίας της Γουχάν στην Κίνα δεν αποτελούν κάτι παραπάνω από ενδείξεις. Ωστόσο, ορισμένοι εμπειρογνώμονες θέλουν αυστηρότερους ελέγχους σε τέτοιες εγκαταστάσεις λόγω φόβων ότι οι τυχαίες διαρροές θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν την επόμενη πανδημία.

Το εργαστήριο της Γουχάν είναι από τα πιο σφαλή στον κόσμο

Το εργαστήριο Wuhan ανήκει στην πιο ασφαλή κατηγορία, που συνήθως αναφέρεται ως επίπεδο βιοασφάλειας 4 ή BSL4. Αυτά είναι κατασκευασμένα για να λειτουργούν με ασφάλεια με τα πιο επικίνδυνα βακτήρια και ιούς που μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές ασθένειες για τις οποίες δεν υπάρχει γνωστή θεραπεία ή εμβόλια.

«Υπάρχουν συστήματα φιλτραρίσματος HVAC, έτσι ώστε ο ιός να μην μπορεί να διαφύγει μέσω της εξάτμισης. Οποιοδήποτε απόβλητο νερό που φεύγει από την εγκατάσταση υποβάλλεται σε επεξεργασία είτε με χημικά είτε με υψηλές θερμοκρασίες για να είναι σίγουρο ότι δεν υπάρχει τίποτα ζωντανό» δήλωσε στο AFP, ο Gregory Koblentz, διευθυντής του Biodefense Graduate Program στο Πανεπιστήμιο George Mason,

Οι ίδιοι οι ερευνητές είναι πολύ εκπαιδευμένοι και φορούν κοστούμια hazmat. Υπάρχουν 59 τέτοιες εγκαταστάσεις σε ολόκληρο τον κόσμο, σύμφωνα με μια έκθεση που συνέγραψε ο Koblentz που κυκλοφόρησε αυτήν την εβδομάδα. «Δεν υπάρχουν δεσμευτικά διεθνή πρότυπα για ασφαλή, και υπεύθυνη εργασία σε παθογόνα», ανέφερε η έκθεση, που ονομάζεται Mapping Maximum Biological Containment Labs Globally.

Aτυχήματα στο εργαστήριου έχουν συμβεί

Τα ατυχήματα μπορούν να συμβούν, μερικές φορές στις εγκαταστάσεις ανώτερης βαθμίδας, και πολύ πιο συχνά σε χιλιάδες εργαστήρια χαμηλότερης κλίμακας. Ο ανθρώπινος ιός H1N1 - η ίδια γρίπη που προκάλεσε την πανδημία του 1918 - διέρρευσε το 1977 στη Σοβιετική Ένωση και την Κίνα και εξαπλώθηκε παγκοσμίως. Κανένα επιστημονικό έγγραφο δεν έχει αποδείξει μέχρι στιγμής αυτήν τη θεωρία αλλά υπάρχουν πολλά στοιχεία που την ενισχύουν.

Το 2001, ένας ψυχικά διαταραγμένος υπάλληλος σε ένα αμερικανικό βιοεργαστήριο έστειλε τα σπόρια του άνθρακα σε ολόκληρη τη χώρα, σκοτώνοντας πέντε άτομα. Δύο Κινέζοι ερευνητές που εκτέθηκαν σε SARS το 2004 διέδωσαν την ασθένεια σε άλλους, σκοτώνοντας έναν.

Το 2014, μια χούφτα φιαλίδια ευλογιάς ανακαλύφθηκαν κατά τη διάρκεια μιας κίνησης του Αμερικάνικου Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων.

Ο Lynn Klotz, ανώτερος επιστημονικός συνεργάτης του Κέντρου Ελέγχου και Μη Διάδοσης των Όπλων, εκπέμπει συναγερμό εδώ και πολλά χρόνια σχετικά με τις απειλές για τη δημόσια ασφάλεια από αυτές τις εγκαταστάσεις . «Τα ανθρώπινα λάθη αποτελούν πάνω από το 70% των σφαλμάτων στα εργαστήρια", είπε στο AFP.

Η θεωρία που εξηγεί μια πιθανή εργαστηριακή προέλευση του ιού

Υπάρχει διαφωνία μεταξύ της κυβέρνησης των ΗΠΑ, η οποία χρηματοδότησε έρευνα για την προέλευση του κορονοϊού από νυχτερίδες στο Γουχάν, και ορισμένους ανεξάρτητους επιστήμονες, σχετικά με το αν αυτή η πανδημία ήταν προϊόν μίας έρευνας «κέρδους λειτουργίας («gain of function», GOF). Μία έρευνα GOF περιλαμβάνει την τροποποίηση των παθογόνων για να τα καταστήσει πιο μεταδοτικά, θανατηφόρα ή καλύτερα ικανά να αποφύγουν τη θεραπεία και τα εμβόλια. Με αυτόν τον τρόπο οι επιστήμονες θέλουν να μάθουν πώς να τα καταπολεμούν καλύτερα.

Αυτός ο τομέας από καιρό ήταν αμφισβητούμενος. Η συζήτηση έφτασε στο «κόκκινο» όταν δύο ερευνητικές ομάδες το 2011 έδειξαν ότι θα μπορούσαν να μεταδώσουν τη γρίπη των πτηνών μεταξύ των θηλαστικών.

Ο επιδημιολόγος Marc Lipsitch είπε στο AFP ότι ανησυχεί «ότι θα δημιουργήσει ένα στέλεχος ιού που εάν μολύνει έναν εργαστηριακό εργαζόμενο δεν θα μπορούσε να σκοτώσει μόνο αυτόν τον εργαστηριακό ... αλλά επίσης να προκαλέσει πανδημία».

«Αυτού του είδους η έρευνα (GOF) δεν απαιτείται και δεν συμβάλλει στην ανάπτυξη φαρμάκων ή εμβολίων», πρόσθεσε ο μοριακός βιολόγος Richard Ebright του Πανεπιστημίου Rutgers, ένας από τους πιο θερμούς πολέμιους του GOF.

Στα τέλη του περασμένου έτους, ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός έλαβε χρηματοδότηση από τις ΗΠΑ για να ερευνήσει την πιθανότητα μετάδοσης του κορονοϊού από τις νυχτερίδες στους ανθρώπους στο Γουχάν. Ερωτηθείς από το Κογκρέσο αυτήν την εβδομάδα, οι Francis Collins και Anthony Fauci από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας αρνήθηκαν ότι αυτό ισοδυναμούσε με «έρευνα κέρδους λειτουργίας», αλλά ο Ebright είπε ότι είναι αυτό ακριβώς.

Το συμπέρασμα

Τίποτα από αυτά δεν σημαίνει ότι η Covid-19 διέρρευσε σίγουρα από ένα εργαστήριο - στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν σκληρά επιστημονικά στοιχεία υπέρ της φυσικής προέλευσης ή του σεναρίου εργαστηριακού ατυχήματος, δήλωσε ο Ebright.

Υπάρχουν, όμως, ορισμένες ενδείξεις υπέρ της τελευταίας θεωρίας. Για παράδειγμα, το Γουχάν βρίσκεται περίπου 1.000 μίλια βόρεια από σπηλιές νυχτερίδων. Οι επιστήμονες από το Γουχάν ήταν γνωστό ότι πραγματοποιούν τακτικά ταξίδια σε αυτές τις σπηλιές για να πάρουν δείγματα. Η Alina Chan, μοριακή βιολόγος από το Broad Institute, δήλωσε ότι δεν υπήρχαν σημάδια επικίνδυνης έρευνας για παθογόνα που πέθαναν μετά την πανδημία - στην πραγματικότητα «πιθανώς επεκτάθηκε».

Πέρυσι, η Chan δημοσίευσε έρευνα που δείχνει ότι, σε αντίθεση με τον SARS, ο SARS-CoV-2 δεν εξελίχθηκε γρήγορα όταν εντοπίστηκε για πρώτη φορά στον άνθρωπο. Αυτό αποτελεί μία ακόμη ένδειξη υπέρ της εργαστηριακής προέλευσης.