Κοινωνική Αντιπαροχή: Τι προβλέπει το νομοσχέδιο για τα αναξιοποίητα και απαξιωμένα ακίνητα του Δημοσίου

Τα ακίνητα αυτά θα προσφέρονται με αντικειμενικά κοινωνικά και οικονομικά κριτήρια σε στοχευμένες ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού́.

Το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας προωθεί νομοσχέδιο για την ενίσχυση του θεσμού της κοινωνικής αντιπαροχής, με τον οποίο αξιοποιούνται ακίνητα του Δημοσίου, που βρίσκονται σε αχρησία ή έχουν απαξιωθεί για την κατασκευή κοινωνικών κατοικιών.

Με αυτό το νομοσχέδιο επιδιώκεται η αναβάθμιση των συγκεκριμένων ακινήτων σε σύγχρονα ενεργειακά και λειτουργικά κτίρια προκειμένου να δημιουργηθεί ένα απόθεμα κοινωνικών κατοικιών.

Μέσω του θεσμού της κοινωνικής αντιπαροχής, παρέχονται μηχανισμοί αξιοποίησης και σαφείς διαδικασίες, κίνητρα και δικλείδες ασφαλείας, ώστε χωρίς άμεση δημοσιονομική επιβάρυνση, να παρασχεθούν στη θέση τους σύγχρονα κτίρια και να αυξηθεί το απόθεμα οικονομικά προσιτών κατοικιών, ιδίως προς τους νέους και τις ευάλωτες ομάδες, που πλήττονται κυρίως από την αύξηση του στεγαστικού κόστους.

Παράλληλα δημιουργείται ένα ευέλικτο πλαίσιο συνεργασίας Δημοσίου και ιδιωτών για την αξιοποίηση ακινήτων στην οποία πλέον μπορεί να περιλαμβάνεται όχι μόνον η ανέγερση αλλά η συντήρηση κτιρίων.

Το προτεινόμενο σχέδιο νόμου, τροποποιεί τον ν.5006/2022 και εισάγει τις εξής αλλαγές:

Επεκτείνεται η έννοια της κοινωνικής αντιπαροχής, ώστε να καλύπτει όχι μόνο την ανέγερση νέων κτιρίων σε αδόμητα ακίνητα, αλλά και την ανακαίνιση ή επισκευή ήδη δομημένων χώρων.

- Θεσπίζεται ρητά η δυνατότητα ανάθεσης στον ανάδοχο της πλήρους διαχείρισης των κοινωνικών κατοικιών (εκμίσθωση, είσπραξη, συντήρηση) για προκαθορισμένη περίοδο.

- Προβλέπεται η μεταβίβαση «εξ αδιαιρέτου» ποσοστού επί του ακινήτου στον ανάδοχο, ενώ στην υφιστάμενη διάταξη ο ανάδοχος περιοριζόταν στη χρήση ή εκμετάλλευση κάποιων οριζοντίων ιδιοκτησιών.

- Δημιουργείται ηλεκτρονικό μητρώο στη Γενική Γραμματεία Δημογραφικής και Στεγαστικής Πολιτικής, με αναλυτική καταγραφή των διαδικασιών, διαγωνισμών και συμβάσεων, εξασφαλίζοντας διαφάνεια και καλύτερο έλεγχο.

- Ρυθμίζονται πιο αναλυτικά τα κριτήρια και η διαδικασία για την επιλογή δικαιούχων από τον ΟΠΕΚΑ, ενώ ενισχύονται οι ρήτρες για τη δυνατότητα “rent to own”, αγοράς της κατοικίας μετά από συνεπή ενοικίαση (συγκεκριμένο χρονικό όριο και όροι συνέπειας).

- Αποσαφηνίζεται το ελάχιστο ποσοστό κοινωνικών κατοικιών (τουλάχιστον 30%), ενώ στην υφιστάμενη διάταξη αυτό βρισκόταν σε ένα εύρος (30% έως 60%), χωρίς λεπτομερή ρύθμιση των λοιπών όρων.

- Ορίζεται το Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, ως κεντρικός φορέας, ο οποίος κατά τρόπο οριζόντιο θα υλοποιήσει την κυβερνητική στεγαστική πολιτική σε σχέση με την κοινωνική αντιπαροχή.

Η αρμόδια υπουργός Σοφία Ζαχαράκη κατά την εισήγησή της στο υπουργικό συμβούλιο σημείωσε μεταξύ άλλων πως «Μέσω του σχήματος "rent to own" θα δίνεται η δυνατότητα στον μισθωτή, μετά από μια περίοδο συνεννόησης και συνεπούς καταβολής μισθώματος, να γίνει τελικά ιδιοκτήτης του σπιτιού του. Με τον τρόπο αυτόν, όπου είναι εφικτό, μπορούμε να ανοίγουμε έναν βιώσιμο δρόμο ιδιοκατοίκησης, κυρίως για οικογένειες και νέους που, λόγω οικονομικών ή άλλων περιορισμών, θα δυσκολεύονταν να πάρουν δάνειο από μια τράπεζα».