Γιατί η πόλωση βλάπτει σοβαρά (και) τα εθνικά θέματα

Με την ανατροπή της διεθνούς τάξης πραγμάτων σε πλήρη εξέλιξη και την αλλαγή ισορροπιών στα ελληνοτουρκικά υπό διαμόρφωση, το αναμενόμενο θα ήταν να συνεδριάσει το συμβούλιο πολιτικών αρχηγών για να επεξεργαστεί ένα νέο δόγμα στην εξωτερική πολιτική. Αλλά αυτό δεν πρόκειται να συμβεί, πρώτα απ’ όλα επειδή δεν υπάρχει στοιχειώδης εμπιστοσύνη μεταξύ τους.

Στις 23/2 ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης, σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Καθημερινή», ρωτήθηκε, μεταξύ άλλων, αν θα συνεχιστούν οι έρευνες για το καλώδιο (της ενεργειακής διασύνδεσης Ελλάδας

Στην απάντησή του ήταν κατηγορηματικός:

«Η απάντηση είναι σαφής. Βεβαίως και θα συνεχιστεί η έρευνα. Πρόκειται για ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα. Το πρόγραμμα της ηλεκτρικής διασύνδεσης είναι σημαντικό, ιδίως σε ό,τι αφορά την Κύπρο, διότι αίρει την ενεργειακή απομόνωση του νησιού. Άρα θα συνεχιστεί σύμφωνα με τον προγραμματισμό της εταιρείας που έχει αναλάβει την ανάπτυξη της έρευνας και του καλωδίου. Θεωρώ και ελπίζω ότι η Τουρκία δεν θα φέρει αντιρρήσεις, ότι θα έχουν την κατανόηση εκείνη έτσι ώστε να μπορέσει να προχωρήσει το έργο αυτό. Σε περίπτωση που υπάρχει ένταση, θα επιχειρήσουμε να την αποσυμπιέσουμε. Θέλω να επισημάνω ειδικά για το ζήτημα αυτό, ότι η έρευνα και η πόντιση επιφανειακών ηλεκτρικών καλωδίων -δηλαδή επί της επιφανείας του βυθού- προστατεύεται από το διεθνές δίκαιο απολύτως, δεν απαιτεί καμία άδεια. Και κατά τούτο δεν υπάρχει καμία απολύτως αξίωση με βάση το διεθνές δίκαιο για αδειοδότηση του συγκεκριμένου έργου».

Την προηγούμενη εβδομάδα έγινε γνωστό ότι η χρηματοδότηση του έργου «πάγωσε» και τα ιταλικά ερευνητικά σκάφη επέστρεψαν στη βάση τους! Το θέμα έθεσαν από το βήμα της Βουλής, στη διάρκεια της συζήτησης για την πρόταση μομφής, ο Κυριάκος Βελόπουλος και ο Αντώνης Σαμαράς, δηλαδή οι πλέον ακατάλληλοι πολιτικοί, με την έννοια ότι έχουν διακριθεί για τις εθνικιστικές τους αντιλήψεις.

Η προοδευτική αντιπολίτευση, αν υποτεθεί ότι κατάλαβε τη σημασία αυτής της εξέλιξης που σημειώθηκε αμέσως μετά την επιστροφή του Γ. Γεραπετρίτη από την Ουάσιγκτον, δεν έδειξε ενδιαφέρον διευκολύνοντας την προσπάθεια συσκότισης από την πλευρά της κυβέρνησης.

Κάπως έτσι, το καλώδιο ξεχάστηκε αλλά η αναθεωρητική πολιτική της Άγκυρας, που απαιτεί να έχει ρόλο και λόγο στη θαλάσσια περιοχή που περιλαμβάνεται στο παράνομο τουρκολυβικό μνημόνιο, παραμένει σε πλήρη ισχύ. Ειδικά τώρα, που η παραβίαση του διεθνούς δικαίου νομιμοποιείται από τη διοίκηση Τραμπ η οποία υποστηρίζει επίσημα ακόμη και τις αλλαγές συνόρων (διεκδικώντας πχ την προσάρτηση της Γροιλανδίας στις ΗΠΑ).

Η διεθνής συγκυρία είναι βαριά για την ελληνική διπλωματία. Η χώρα μας αποκλείστηκε από όλες τις διεθνείς συναντήσεις για το ουκρανικό (στο Λονδίνο και το Παρίσι), ενώ η Τουρκία προσκαλείται από την ΕΕ ως ισότιμος εταίρος σε κάθε συζήτηση για τη διαμόρφωση του νέου σχεδίου για την ευρωπαϊκή ασφάλεια.

Τον Απρίλιο, με βάση τον μέχρι στιγμής προγραμματισμό, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης θα μεταβεί στην Άγκυρα για τη συνεδρίαση του Ανώτατου Συμβουλίου Στρατηγικής Συνεργασίας Ελλάδας - Τουρκίας. Ποια θα είναι η ατζέντα των συνομιλιών του με τον Ρ. Τ. Ερντογάν αφού η προοπτική της προσφυγής στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης έχει απομακρυνθεί, με βάση δηλώσεις που έχουν γίνει από τον ίδιο τον πρωθυπουργό; Πρόκειται, άραγε, απλώς για προσπάθεια διατήρησης ανοιχτών διαύλων επικοινωνίας προκειμένου να προληφθεί κλιμάκωση της έντασης λόγω της τουρκικής προκλητικότητας; Και αν ναι, αρκεί αυτό όταν η Άγκυρα δεν αναγνωρίζει την ελευθερία της χώρας μας να ασκεί κυριαρχικά δικαιώματα, όπως η πόντιση του καλωδίου; Τελικά, ποια είναι η στρατηγική στα ελληνοτουρκικά, από τη στιγμή που έφυγε από τον ορίζοντα η Χάγη και οι ευρωτουρκικές σχέσεις αποσυνδέονται από τις ελληνοτουρκικές;

Είναι ερωτήματα που για να απαντηθούν προϋποθέτουν διακομματικό διάλογο και εξασφάλιση συναινέσεων στα βασικά αλλά είμαστε πολύ μακριά από μια τέτοια συνθήκη.

Οι πολιτικοί αρχηγοί αμφισβητούν όχι απλώς τις πολιτικές επιλογές αλλά τις ίδιες τις προθέσεις των αντιπάλων τους και ο πρωθυπουργός δεν έχει συνομιλητές στην αντιπολίτευση που να τον εμπιστεύονται.

Η οξύτητα και η πόλωση παραπέμπουν στα ταραγμένα μνημονιακά χρόνια της περιόδου 2014- 2015 και το γεωπολιτικό περιβάλλον δεν προσφέρεται για πειράματα και εν θερμώ εκφορτίσεις χωρίς σχέδιο. Παρόλα αυτά, η αυτοαναφορικότητα του ελληνικού πολιτικού συστήματος φαίνεται μη αναστρέψιμη στο προβλεπτό μέλλον και δεν αποκλείεται να αποδειχτεί καταστροφική, αν όχι μοιραία.