Δεν υπάρχει «αθηναϊκή» εκδοχή του κορονοϊού, πώς προκύπτουν οι ονομασίες των μεταλλάξεων

Δύο καθηγητές της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ αποδομούν τη λεγόμενη «αθηναϊκή μετάλλαξη» του κορονοϊού. 

Υπάρχει «αθηναϊκή μετάλλαξη» του κορονοϊού, όπως ακούγεται συχνά τις τελευταίες μέρες; Σύμφωνα με τον επίκουρο καθηγητή της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, Γκίκα Μαγιορκίνη και του πρύτανη του ΕΚΠΑ, Θάνου Δημόπουλου, σαφώς και όχι καθώς «δεν υπάρχουν ενδείξεις για στέλεχος του κορονοϊού με ελληνική προέλευση».

Το στέλεχος του κορονοϊού που ονομάστηκε «αθηναϊκή μετάλλαξη» φέρει την επίσημη ονομασία Β.1.1.318 και αποτελεί το δεύτερο σε συχνότητα στέλεχος που απομονώνεται στην ελληνική επικράτεια τους τελευταίους μήνες.

Το στέλεχος όμως απομονώθηκε για πρώτη φορά στη Νιγηρία, ενώ σύμφωνα με τους καθηγητές που επικαλούνται την πλατφόρμα GISAID, απομονώνεται και σε πλήθος άλλων χωρών όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, το Βέλγιο, η Αυστρία, η Γερμανία, η Σουηδία, Φινλανδία, Γαλλία, Λουξεμβούργο, Ελβετία, Σλοβενία, Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, Καναδάς, Αυστραλία, Ιαπωνία, Σιγκαπούρη, Μπαγκλαντές, Αργεντινή, Γκάμπια, Γκαμπόν και Τουρκία.

Ως εκ τούτου – όπως εξηγούν οι δύο καθηγητές – δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι το συγκεκριμένο στέλεχος έχει ελληνική προέλευση ή κάποια ελληνική ιδιαιτερότητα για την οποία μπορεί να ονοματισθεί με αυτόν τον τρόπο. Προσθέτουν ότι, σχετικά με τις ιδιότητες του στελέχους, προς το παρόν δεν υπάρχουν σαφή στοιχεία για την μεταδοτικότητα, την ανοσολογική διαφυγή ή την παθογένειά της και για αυτό δεν έχει θεωρηθεί μέχρι στιγμής ως στέλεχος ανησυχίας (Variant of Concern).

Πώς προκύπτει η ονομασία των μεταλλάξεων

Για να γίνει κατανοητός ο τρόπος με τον οποίο ονοματίζονται τα στελέχη θα πρέπει να δούμε τον τρόπο με τον οποίο προκύπτουν, αναφέρουν οι δύο καθηγητές.

Σε κάθε αναπαραγωγή του ιού δημιουργούνται μεταλλάξεις, καθότι ο μηχανισμός πολλαπλασιασμού κάνει λάθη κατά την διαδικασία αντιγραφής του γενετικού υλικού. Να σημειωθεί ότι ο μηχανισμός πολλαπλασιασμού του συγκεκριμένου ιού, αντίθετα με άλλους κορονοϊούς, έχει μηχανισμούς επιδιόρθωσης. Παρόλη την επιδιόρθωση των λαθών, μεταλλάξεις εξακολουθούν να δημιουργούνται, αν και σε μικρότερο, ωστόσο, βαθμό από ό,τι σε άλλου ιούς RNA.

Οι ιοί που προκύπτουν φέρουν συνδυασμούς μεταλλάξεων οι οποίες συγκεντρώνονται σε βάθος χρόνου. Όταν ένας ιός καταφέρει, είτε από τύχη είτε λόγω πλεονεκτήματος, να επεκταθεί στον πληθυσμό και διαφέρει αρκετά από άλλους ιούς λόγω του συνδυασμού των μεταλλάξεων που κουβαλάει, τότε δημιουργεί έναν νέο εξελικτικό κλάδο και ονομάζεται ως στέλεχος.

Η έννοια του «στελέχους» ως οντότητα έχει βιολογικό και εξελικτικό χαρακτήρα. Έτσι, στέλεχος ονομάζουμε το σύνολο των ιών που έχουν παρόμοιες ιδιότητες γιατί κουβαλάνε παρόμοιους συνδυασμούς μεταλλάξεων. Από την άλλη δείχνει την εξελικτική ιστορία του ιού και για αυτό συνηθίζεται τα στελέχη να ονοματίζονται από την περιοχή που απομονώθηκαν για πρώτη φορά. Ωστόσο τα τελευταία χρόνια αποφεύγεται ο χαρακτηρισμός των στελεχών με γεωγραφική τοποθεσία γιατί δημιουργεί στίγμα με αρνητικές συνέπειες στην δημόσια Υγεία. Για αυτό το λόγο τα στελέχη ονοματίζονται με βάση τον εξελικτικό κλάδο που έχουν προκύψει σύμφωνα με συνδυασμό λατινικών γραμμάτων και αριθμών που αναπαριστούν την εξελικτική ιστορία του στελέχους.

ΑΘΗΝΑΙΚΗ ΜΕΤΑΛΛΑΞΗΚΟΡΟΝΟΙΟΣΠΑΝΔΗΜΙΑΜΕΤΑΛΛΑΞΕΙΣ