Μπορεί η έκρηξη στη Ρωσία να δημιουργήσει νέο «Τσέρνομπιλ»;

Οι ρωσικές υπηρεσίες ανακοίνωσαν σήμερα ότι το ατύχημα της περασμένη Πέμπτης σε βάση εκτόξευσης βαλλιστικών πυραύλων, κοντά στην πόλη Σεβεροντβίνσκ της Ρωσίας αύξησε τα επίπεδα ραδιενέργειας στην περιοχή. 33 χρόνια μετά το Τσέρνομπιλ οι μνήμες ξαναζωντανεύουν. 

Έως τις 8 Αυγούστου, τα επίπεδα της ραδιενέργειας στη ρωσική πόλη Σεβεροντβίνσκ αυξήθηκαν μέχρι και 16 φορές, όπως ανακοίνωσε η ρωσική κρατική μετεωρολογική υπηρεσία, Rosgidromet, έπειτα από ατύχημα που συνέβη κατά τη διάρκεια δοκιμής πυραύλου σε θαλάσσια εξέδρα.

Η Greenpeace

Η ζήτηση σε σκευάσματα που περιέχουν ιώδιο έχει ενταθεί στις πόλεις Αρχάγκελσκ και Σεβεροντβίνσκ λόγω της αύξησης των επιπέδων ραδιενέργειας και πληροφορίες αναφέρουν ότι τα ράφια των φαρμακείων έχουν αδειάσει καθώς οι πολίτες σπεύουν να προστατευτούν.

Η ανησυχία εντείνεται και στο νου των περισσότερων έρχεται το Τσέρνομπιλ. Έχουν περάσει 33 χρόνια από την μεγαλύτερη πυρηνική καταστροφή που έχει γνωρίσει ως σήμερα ο πλανήτης αλλά οι συνέπειες εμμένουν. 

Ωστόσο, η πρόσφατη απελευθέρωση ραδιενέργειας ελάχιστη σχέση έχει με το τραγικό δυστύχημα στο Τσέρνομπιλ, όπως το ξέρουμε.

Πυρηνικός Σταθμός Παραγωγής Ενέργειας του Τσέρνομπιλ: 26 Απριλίου 1986

Θεωρείται η χειρότερη πυρηνική τραγωδία στην ιστορία, καθώς σημειώθηκε 400 φορές περισσότερη ραδιενεργός κατακρήμνιση στην ατμόσφαιρα από την ατομική βόμβα στην Χιροσίμα. Κατηγοριοποιήθηκε στο επίπεδο 7.

Τότε, τα ξημερώματα της 26ης Απριλίου 1986, οι εργαζόμενοι στον πυρηνικό σταθμό «Βλαντιμίρ Ίλιτς Λένιν», στο Τσέρνομπιλ της Ουκρανίας, άρχισαν τις προγραμματισμένες εργασίες για ένα πείραμα, προκειμένου να ελέγξουν τα συστήματα ασφαλείας.

Οι τεχνικοί έκλεισαν τα αυτόματα συστήματα ρύθμισης της ισχύος της τέταρτης μονάδας του σταθμού και τα συστήματα ασφαλείας, αφήνοντας τον αντιδραστήρα να λειτουργεί με το 7% της ισχύος του. 

Στη 1:23 το πρωί, η αλυσιδωτή αντίδραση στον τέταρτο αντιδραστήρα προκάλεσε διαδοχικές εκρήξεις. Το ατσάλινο κάλυμμα του αντιδραστήρα, που ζύγιζε χίλιους τόνους, εκτοξεύτηκε στον αέρα και τεράστιες ποσότητες ραδιενεργού υλικού σκορπίστηκαν στην ατμόσφαιρα. Η ρωσική κυβέρνηση αρχικά προσπαθεί να συγκαλύψει το γεγονός ωστόσο σουηδικοί σταθμοί παρατηρούν αυξημένα επίπεδα ραδιενέργειας.

Ραδιενεργός σκόνη απλώθηκε πάνω από την Ευρώπη και μέχρι το Βόρειο Πόλο και για δέκα μέρες, τα φλεγόμενα πυρηνικά καύσιμα απελευθέρωναν στην ατμόσφαιρα εκατομμύρια ραδιενεργά στοιχεία. Η ποσότητά τους αντιστοιχεί σε 200 βόμβες σαν εκείνη στη Χιροσίμα. 

Τα επίσημα στοιχέια κάνουν λόγο για 31 νεκρούς αλλά από το 1986 έως σήμερα έχουν χάσει τη ζωή τους περισσότεροι από 25.000 στρατιώτες και πολίτες από την Ουκρανία, τη Ρωσία, τη Λευκορωσία και άλλες Δημοκρατίες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, οι οποίοι εστάλησαν στις εργασίες αποκατάστασης του σταθμού. 

Το μοιραίο εργοστάσιο του Τσερνομπίλ έκλεισε οριστικά το Δεκέμβριο του 2000, ύστερα από διεθνείς πιέσεις.

Το Τσέρνομπιλ σε αριθμούς:

- 8,4 εκατομμύρια άνθρωποι εκτέθηκαν σε ραδιενεργή ακτινοβολία σε διάφορους βαθμούς και ένταση 

- 70% της μόλυνσης από ραδιενέργεια «εισέπραξε» η Λευκορωσία και όχι η Ουκρανία: το 1/5 του εδάφους της Λευκορωσίας έγινε ακατάλληλο για γεωργική παραγωγή 

- 800.000 άνθρωποι από την Σοβιετική Ένωση συμμετείχαν στις εργασίες εξάλειψης των συνεπειών της ραδιενέργειας

- 36 ώρες μετά το ατύχημα, 47.500 άνθρωποι, εργαζόμενοι στον σταθμό οι περισσότεροι, εκκένωσαν το Πρίπιατ

- 200.000 άνθρωποι έχουν επιστρέψει στα σπίτια τους και ζουν σήμερα στη ζώνη αποκλεισμού 30 χιλιομέτρων γύρω από τον πυρηνικό σταθμό 

- 5 εκ. άνθρωποι σε Ρωσία, Ουκρανία και Λευκορωσία λαμβάνουν κρατικά επιδόματα ως θύματα της ραδιενεργής ακτινοβολίας.

Μετάλλαξη του DNA, από τη ραδιενέργεια

Η προσβολή από καρκίνο, είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος που διατρέχουν τα άτομα που εκτέθηκαν σε ραδιενεργό ακτινοβολία. Ωστόσο δεν είναι ο μόνος. Η έκθεση σε ραδιενεεγό ακτινοβολία ενδέχεται να επηρεάσει ακόμα και το DNA καθώς αλλοιώνει τις διαδικασίες σχετικές με το DNA και τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων.

Το αποτέλεσμα είναι ότι οδηγεί στην καρκινοποίηση των κυττάρων. Παράλληλα, η απλασία του μυελού των οστών και η λευχαιμία εντάσσονται στις συχνότερες αιτίες θανάτου των ανθρώπων που εκτέθηκαν σε μεγάλες δόσεις ραδιενέργειας.  

Μεγαλύτερο κίνδυνο διατρέχουν τα παιδιά καθώς είναι ιδιαίτερα ευάλωτα, δεδομένου ότι ηλικιακά βρίσκονται σε διαδικασία ανάπτυξης σώματος και εγκεφάλου.

Επιπλέον η απορρόφηση από το θυρεοειδή αδένα των παιδιών του ραδιενεργού ιωδίου, που απελευθερώνεται σε πυρηνικά ατυχήματα, αυξάνει τη συγκέντρωση της ραδιενέργειας στον θυρεοειδή αδένα. Το αποτέλεσμα είναι, η μεγάλη αύξηση καρκίνων του θυρεοειδούς σε παιδιά.

Μετά από το πυρηνικό ατύχημα στο Τσερνομπίλ, καταγράφηκε μεγάλη αύξηση καρκίνου του θυρεοειδούς, σε παιδιά που ζούσαν σε περιοχές κοντά στην έκρηξη. 

Για την προστασία των ανθρώπων, που βρίσκονται κοντά σε περιοχές πυρηνικών ατυχημάτων, χορηγούνται χάπια ιωδίου. Το σταθερό αυτό ιώδιο, προκαλεί κορεσμό του θυρεοειδούς αδένα σε ιώδιο.

Έτσι το ραδιενεργές ιώδιο δεν συγκρατείται στο θυρεοειδή αδένα και ο κίνδυνος καρκινοποίησης του οργάνου,  απομακρύνεται.

Σήμερα τα επίπεδα ραδιενέργειας στην πόλη του Τσέρνομπιλ ουσιαστικά δεν διαφέρουν από τη Μόσχα, το Κίεβο ή το Μινσκ. Η μέτρηση ποσότητας της ακτινοβολίας του αέρα δείχνει περίπου 12-15 μικρο-Ρέντγκεν ανά ώρα (μΡ/ω) στο Τσερνόμπιλ. Το επιτρεπόμενο όριο ακτινοβολίας γάμμα για τον άνθρωπο είναι 30 μικρο-Ρέντγκεν ανά ώρα (Ρ/ω). 

Ο κανονισμός της Διεθνούς Οργάνωσης Ατομικής Ενέργειας (IAEA) επιτρέπει την εργασία στο Τσέρνομπιλ σε βάρδιες διάρκειας των 2-3 μηνών, δυο φορές τον χρόνο.

Πόσο επηρέασε την Ελλάδα το Τσέρνομπιλ

«Κάθε άνθρωπος δέχεται ετησίως μια ποσότητα φυσικής ακτινοβολίας, που διαφέρει από περιοχή σε περιοχή – μεταξύ άλλων ανάλογα με τα πετρώματα του εδάφους και τα υλικά από τα οποία είναι φτιαγμένα τα σπίτια μας» είχε δηλώσει  στην Καθημερινή ο Τζων Καλέφ-Εζρά, καθηγητής Ιατρικής Φυσικής στο Ιατρικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.

«Η εισπνοή των θυγατρικών του αέριου ραδόνιο-222 που βρίσκεται στο εσωτερικό των κτιρίων είναι ο σημαντικότερος παράγοντας ακτινοβόλησής μας από πηγές φυσικής προέλευσης – από τις οποίες ο μέσος Έλληνας επιβαρύνεται με 2,7 μονάδες ενεργής δόσης (μιλισίβερτ) κάθε χρόνο. 

Σύμφωνα με τις μετρήσεις και τους υπολογισμούς του εργαστηρίου μας, η ποσότητα που θα έχει δεχθεί ο μέσος Έλληνας που ζούσε στη χώρα τον Απρίλιο του 1986 τα πρώτα πενήντα χρόνια μετά το ατύχημα, δηλαδή μέχρι το 2036, θα είναι συνολικά περίπου 1,5 μιλισίβερτ – ποσότητα που αντιστοιχεί στην ακτινοβόλησή του επί μισό χρόνο από το φυσικό περιβάλλον».