Αποκαλύψεις του Inside Story για τα ρωσικά bots και τις διαδηλώσεις για τα Τέμπη

Το Inside Story, με σημερινό του δημοσίευμα, αποκαλύπτει πως οι πληροφορίες περί bots που φέρονται να επηρέασαν τον δημόσιο διάλογο στα ελληνικά social media πριν από τις διαδηλώσεις για τα Τέμπη –αναφορές που υιοθετήθηκαν ακόμη και από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη στη Βουλή– βασίζονται σε ένα ρεπορτάζ της ιστοσελίδας EU Reporter, ενός μέσου που

Η έρευνα αποδομεί πλήρως το επίμαχο δημοσίευμα, εντοπίζοντας σοβαρές ελλείψεις στη μεθοδολογία, απουσία τεκμηριωμένων στοιχείων και θολά σημεία ως προς την ταυτότητα του συντάκτη και τη φερεγγυότητα του ίδιου του μέσου. Το δημοσίευμα αποκαλύπτει πως, ένα θέμα που εγείρει ζητήματα εθνικής ασφάλειας, προήλθε από αδιαφανείς πηγές, πρόχειρη πληροφόρηση και έτυχε πολιτικής και δημοσιογραφικής χειραγώγησης.

Το όλο θέμα ξεκίνησε με ένα άρθρο του EU Reporter στις 26 Φεβρουαρίου –δύο ημέρες πριν την επέτειο των δύο ετών από το δυστύχημα– το οποίο ισχυριζόταν πως ρωσικά bots εκμεταλλεύτηκαν τη λαϊκή οργή για να ενισχύσουν ακραίες φωνές και να χειραγωγήσουν τον δημόσιο διάλογο στα social media.

Το ρεπορτάζ υποστήριζε ότι χιλιάδες μη αυθεντικοί λογαριασμοί ενεργοποιήθηκαν, ήδη από τον Δεκέμβριο του 2024 και κορύφωσαν τη δραστηριότητά τους πριν τις διαδηλώσεις της 28ης Φεβρουαρίου, λειτουργώντας μέσω αλγορίθμων του TikTok και άλλων μέσων για να αυξήσουν την ορατότητα περιεχομένου που προωθούσε ακραία μηνύματα. Παρότι το κείμενο φαινομενικά προσέφερε μια «ψηφιακή εξήγηση» για την ένταση που επικράτησε στο διαδίκτυο, η έρευνα του Inside Story έρχεται να αμφισβητήσει τη μεθοδολογία, τις πηγές και τα πραγματικά κίνητρα πίσω από το δημοσίευμα.

Όπως αποκαλύπτεται, το αρχικό άρθρο δημοσιεύθηκε με την υπογραφή ενός άγνωστου συντάκτη, του Louis Auge, η οποία αργότερα αντικαταστάθηκε από το όνομα Paul Halloran, επίσης πρόσωπο χωρίς καταγεγραμμένη παρουσία ή εμπειρία σχετική με την Ελλάδα. Το Inside Story ήρθε σε επαφή με τον ίδιο τον Halloran μέσω LinkedIn, αλλά αυτός αρνήθηκε αρχικά να επιβεβαιώσει την ταυτότητά του, καταφεύγοντας σε προσβλητικούς χαρακτηρισμούς και απειλές. Τελικά, ο εκδότης του EU Reporter, Κόλιν Στίβενς, επιβεβαίωσε πως πράγματι πρόκειται για τον αρθρογράφο του δημοσιεύματος, κάνοντας λόγο για «λάθος του CMS» (συστήματος διαχείρισης περιεχομένου) όσον αφορά στην αλλαγή της υπογραφής.

Η ερευνητική ομάδα του Inside Story ζήτησε επιπλέον πληροφορίες για τη μεθοδολογία και τον αριθμό των bots που υποτίθεται ότι εντοπίστηκαν. Το αρχικό ρεπορτάζ του EU Reporter μιλούσε για χιλιάδες bots αλλά δεν παρουσίαζε επαρκή τεκμηρίωση. Σε δεύτερο χρόνο, ο εκδότης Στίβενς απέστειλε μια λίστα με 30 αναρτήσεις από το TikTok και 5 από το Χ (πρώην Twitter), πάνω στις οποίες βασίστηκε το άρθρο. Οι περισσότερες, όμως, δεν περιείχαν τίποτα ακραίο – περιλάμβαναν ακόμη και χιουμοριστικό περιεχόμενο από τη σελίδα Luben, τραγούδια ή πλάνα από τις διαδηλώσεις. Η μόνη κοινή συνισταμένη που προέκυπτε ήταν η σύνδεση με τη θεματολογία γύρω από τα Τέμπη.

Η μεθοδολογία ταυτοποίησης των bots, όπως περιγράφηκε από τον Halloran, βασιζόταν σε «παρατηρήσεις» για πανομοιότυπα usernames και αλφαριθμητικούς συνδυασμούς, έλλειψη φωτογραφίας, υψηλό αριθμό καθημερινών αναρτήσεων και μη ανθρώπινα ωράρια δραστηριότητας. Ωστόσο, οι δείκτες αυτοί θεωρούνται ανεπαρκείς από ειδικούς του χώρου για να οδηγήσουν σε ασφαλή συμπεράσματα, ειδικά χωρίς πρόσβαση σε εσωτερικά δεδομένα των πλατφορμών. Επιπλέον, δεν προσδιορίζεται ποιοι ακριβώς λογαριασμοί αποτελούν δείγματα bots και πώς συνδέονται με συγκεκριμένη πολιτική στόχευση.

Η Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, από την πλευρά της, επιβεβαίωσε στο Inside Story ότι ερευνά την υπόθεση, αλλά αρνήθηκε να απαντήσει σε κρίσιμα ερωτήματα, επικαλούμενη τη μυστικότητα της προδικασίας. Ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, σε ομιλία του στη Βουλή, υιοθέτησε τις πληροφορίες του EU Reporters για τη δραστηριότητα των bots και έκανε λόγο για «εξωτερική παρέμβαση», αποφεύγοντας να κατονομάσει χώρες, ενώ υποσχέθηκε ότι οι δράστες θα εντοπιστούν.

Από την άλλη πλευρά, ο επικεφαλής της Εθνικής Αρχής Κυβερνοασφάλειας, Μιχάλης Μπλέτσας, μιλώντας στο Inside Story εμφανίσθηκε πιο επιφυλακτικός. Αν και παραδέχθηκε ότι η ρωσική προπαγάνδα είναι υπαρκτή και απειλητική για την Ελλάδα, δήλωσε ότι η Αρχή του δεν διεξάγει σχετική έρευνα για τα Τέμπη, καθώς υπολείπεται προσωπικού και εξειδικευμένων εργαλείων. Ο ίδιος τόνισε ότι δεν θεωρεί πως τα bots έπαιξαν κυρίαρχο ρόλο στη διαμόρφωση του κλίματος για τα Τέμπη και εστίασε περισσότερο στη ρητορική των trolls και την επιρροή των ίδιων των social media.

Αποκαλυπτικό είναι και το προφίλ του ίδιου του EU Reporter. Το μέσο έχει δεχτεί στο παρελθόν κατηγορίες από τους New York Times και το Politico για δημοσίευση πληρωμένων άρθρων υπέρ κυβερνήσεων όπως της Κίνας, του Καζακστάν ή της Huawei, χωρίς την κατάλληλη επισήμανση. Ο εκδότης του μέσου αρνείται τις κατηγορίες, αλλά σε προωθητικό βίντεο του παρελθόντος διαφημίζεται ανοιχτά η δυνατότητα «θετικής κάλυψης» σε κόμματα και κυβερνήσεις για λόγους πολιτικής επιρροής εντός της ΕΕ.

Η υπόθεση του δημοσιεύματος του EU Reporters αποκαλύπτει πως κάποιοι θέλησαν να παρουσιάσουν τις αυθόρμητες διαμαρτυρίες των Ελλήνων πολιτών ως χειραγωγούμενες από τη ρωσική προπαγάνδα και εργαλειοποίησαν τις αληθινές απειλές παραπληροφόρησης με καθοδηγούμενες αφηγήσεις που διακινήθηκαν χωρίς διασταύρωση και είχαν ως σκοπό να δείξουν πως η κοινωνική διαμαρτυρία δεν προκλήθηκε από την αγανάκτηση για τους χειρισμούς της Κυβέρνησης και της Δικαιοσύνης στην υπόθεση των Τεμπών, αλλά από τη Ρωσία...