Vint Cerf: «Ακόμη και στο Διάστημα το ίντερνετ είναι για όλους» -Ένας από τους «πατέρες του Διαδικτύου» μιλάει στο Dnews

Ένας από τους «πατέρες του Διαδικτύου», ο βραβευμένος με το αντίστοιχο Νόμπελ Πληροφορικής Vint Cerf μιλάει στο Dnews για το διαπλανητικό διαδίκτυο, για τη κατάχρηση του ίντερνετ και για τους κινδύνους χρήσης των chatbots.

Το sartorial στυλ ντυσίματος (three pieces suit) που παραπέμπει σε άλλη εποχή και η περιποιημένη γενειάδα χαρακτηρίζουν τον Vint Cerf, ο οποίος έχει ήδη ανεβεί στο βήμα για να μας μιλήσει για το trendy

πεδίο με το οποίο ασχολείται τα τελευταία είκοσι χρόνια τουλάχιστον, το Interplanetary Internet (διαπλανητικό Διαδίκτυο).

«Ξεκινήσαμε να κάνουμε υπολογισμούς για τα στάρντατς του διαδικτύου που είχαν λειτουργήσει τέλεια εδώ στη Γη. Ωστόσο, η ταχύτητα του φωτός ήταν πολύ αργή», ξεκίνησε την ομιλία του αναφερόμενος στην δουλειά του με συναδέλφους στο InterPlanetary Networking Special Interest Group (IPNSIG).

Η υπέρβαση αυτού του προβλήματος είναι ένα σημαντικό εγχείρημα, αλλά αυτός ο Αμερικανός επιστήμονας υπολογιστών, πρώην καθηγητής του Στάνφορντ και βραβευμένος με ACM Turing 2004 (το αντίστοιχο Νόμπελ Πληροφορικής) είναι συνηθισμένος να θέτει μεγάλους στόχους.

Είναι η πολλοστή φορά που ο διακεκριμένος επιστήμονας και ένας εκ των «πατέρων» του ίντερνετ βρίσκεται στο Νέο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης, της ειδυλλιακής γερμανικής πόλης όπου κάθε χρόνο λαμβάνει χώρα στα τέλη Σεπτεμβρίου η ετήσια “πνευματική ανταλλαγή”- θεσμός μεταξύ διαφορετικών γενεών επιστημόνων από το πεδίο των Μαθηματικών και της Πληροφορικής, το Heidelberg Laureates Forum (HLF).

Και όλα αυτά τα χρόνια, κατά τη διάρκεια του φόρουμ έχει μιλήσει σχεδόν για τα πάντα που αφορούν στο πεδίο του. Για αυτό και φέτος εστιάζει στο νέο του εγχείρημα.

Πριν από δεκαετίες, ο Cerf και ο Robert Kahn —οι «πατέρες του Διαδικτύου» — ανέπτυξαν την αρχιτεκτονική της σουίτας πρωτοκόλλου για το επίγειο διαδίκτυο, γνωστό ως Transmission Control Protocol/Internet Protocol (TCP/IP). Όσοι σερφάρουμε στο διαδίκτυο, στέλνουμε emails ή κατεβάζουμε εφαρμογές, θα πρέπει να τους ευγνωμονούμε, αν και ο Cerf πάντα ισχυρίζεται πως: «πολλοί άνθρωποι συνέβαλαν στη δημιουργία του Διαδικτύου».

Διαπλανητικό Ίντερνετ

“Even in space, the Internet is for everyone” (ακόμη και στο Διάστημα το ίντερνετ είναι για όλους) γράφει στο άνοιγμα της ιστοσελίδας του IPNSIG, που έχει ως αποστολή να υλοποιήσει ένα λειτουργικό και επεκτάσιμο σύστημα διαπλανητικής επικοινωνίας δεδομένων. Όμως, η επέκταση του διαδικτύου στο Διάστημα δεν είναι μόνο θέμα εγκατάστασης Wi-Fi σε πυραύλους, σύμφωνα με τον καθηγητή.

Οι επιστήμονες έχουν νέα εμπόδια να αντιμετωπίσουν. «Το TCP/IP δεν λειτουργεί σε διαπλανητικές αποστάσεις», λέει ο ίδιος. «Πρώτα απ’ όλα, η ταχύτητα του φωτός είναι αργή σε σχέση με τις αποστάσεις στο ηλιακό σύστημα. Και μετά υπάρχει και το άλλο πρόβλημα, η πλανητική περιστροφή. Εάν επικοινωνείτε με κάτι στην επιφάνεια του πλανήτη, αυτό σβήνει καθώς ο πλανήτης περιστρέφεται.

Διακόπτει τις διαθέσιμες επικοινωνίες και πρέπει να περιμένετε μέχρι ο πλανήτης να περιστραφεί ξανά. Έτσι,

αυτό που έχουμε είναι μεταβλητή καθυστέρηση και διακοπή. Και το TCP δεν τα πάει πολύ καλά σε τέτοιου είδους καταστάσεις».

Ο Vint Cerf μαζί με άλλους συναδέλφους του για να αντιμετωπίσουν με επιτυχία την καθυστέρηση, τη διακοπή και άλλους περιορισμούς δικτύωσης που προκύπτουν από τις μεγάλες αποστάσεις, αλλά και από το ίδιο το περιβάλλον του Διαστήματος δημιούργησαν μέσα στα χρόνια που πέρασαν μια σειρά πειραματικών πρωτοκόλλων, γνωστά ως Delay & Disruption Tolerant Networking (DTN), συμπεριλαμβανομένου του Bundle Protocol Suite.

«Κάνουμε αυτό που ονομάζεται αποθήκευση και προώθηση, που είναι ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί όλη η μεταγωγή πακέτων.

Αυτό σημαίνει ότι τα πακέτα δεδομένων ταξιδεύουν από την πηγή στον προορισμό τους μέσω δρομολογητών που αλλάζουν την κατεύθυνση στην οποία κινούνται κατά μήκος της διαδρομής του δικτύου.

Απλώς σε αυτήν την περίπτωση το διαπλανητικό πρωτόκολλο έχει την ικανότητα να αποθηκεύει αρκετά δεδομένα σε κόμβους, και συνήθως για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα πριν μπορέσουμε να τα ξεφορτωθούμε με βάση τη συνδεσιμότητα στο επόμενο βήμα.

Αυτή η δυνατότητα αποθήκευσης και προώθησης επιτρέπει στα πακέτα να κινούνται προς τους προορισμούς τους ένα βήμα τη φορά, παρά τις μεγάλες διακοπές και καθυστερήσεις», εξηγεί ο καθηγητής φέρνοντας ως παράδειγμα ένα πακέτο δεδομένων που ταξιδεύει από τη Γη στον Δία, το οποίο μπορεί να περάσει από έναν κόμβο στον Άρη.

«Όταν το πακέτο φτάσει στα περίπου 553 εκατομμύρια χιλιόμετρα μέσα στη διαδρομή του 1 δισεκατομμυρίου χιλιομέτρων, ο Άρης μπορεί να μην είναι σωστά προσανατολισμένος για να το αποστείλει στον Δία. Γιατί να πετάξουμε τις πληροφορίες, αντί να τις κρατήσουμε μέχρι να εμφανιστεί ο Δίας;» διερωτάται ο καθηγητής.

Σύμφωνα με τον ίδιο, αν και το τεχνικό έργο δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί, έχει ωριμάσει πολύ. Πολλά από τα πρωτόκολλα έχουν υιοθετηθεί από τη Συμβουλευτική Επιτροπή Διαστημικών Δεδομένων και Συστημάτων (CCSDS), έναν παγκόσμιο οργανισμό καθορισμού προτύπων για μη στρατιωτικές διαστημικές πτήσεις.

Επιπλέον, έχει δημιουργηθεί ένα Standards Working Group (Ομάδα Εργασίας Προτύπων στο πλαίσιο της Ομάδας Εργασίας για τη Μηχανική του Διαδικτύου (IETF), ενώ η επίσημη υιοθέτηση του DTN ως συνόλου επίγειων προτύπων Διαδικτύου βρίσκεται σε εξέλιξη.

Αξίζει να σημειωθεί πως από τον Ιούνιο του 2016, στο πλαίσιο αυτής της συνεργασίας του καθηγητή με τη NASA έχουν εγκατασταθεί δίκτυα με ανοχή σε καθυστερήσεις στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό.

Το Ίντερνετ ως ένα σύνολο καρτ ποστάλ και φακέλων

Ήταν Ιούνιος του 1973 στο UCLA και ο Vint Cerf, ως διευθυντής προγράμματος στο Γραφείο Τεχνικών Επεξεργασίας Πληροφοριακών Προγραμμάτων της Υπηρεσίας Έρευνας Προηγµένων Αµυντικών Προγραµµάτων (DARPA) των ΗΠΑ εργαζόταν μαζί με τον Bob Kahn σε ένα πρόβλημα στην αρχιτεκτονική του δικτύου ARPANET. Το πρόβλημα ήταν πώς να συνδέσει επίγειους στρατιωτικούς υπολογιστές με δορυφόρους επικοινωνιών.

Ο Δρ. Cerf σε μια παλαιότερη συνέντευξή του περιγράφει τα πρωτόκολλα επικοινωνίας που δημιούργησε μαζί με τον Kahn ως ένα σύνολο καρτ-ποστάλ και φακέλων. Η καρτ ποστάλ έχει ένα μήνυμα και μια διεύθυνση είτε του κεντρικού υπολογιστή του προορισμού στο τοπικό δίκτυο είτε μιας πύλης που οδηγεί προς το επόμενο δίκτυο κατά μήκος της διαδρομής προς τον τελικό προορισμό.

Όταν φθάνει ένα μήνυμα στην επόμενη πύλη, η πύλη ανοίγει τον φάκελο και ελέγχει την ταχυδρομική διεύθυνση στην κάρτα. Εάν το μήνυμα προορίζεται για αποδέκτη εντός του οικιακού δικτύου της πύλης, παραδίδεται σε κατάλληλο φάκελο. Εάν όχι, πηγαίνει σε ένα φάκελο στην επόμενη πύλη, όπου η διαδικασία επαναλαμβάνεται. Αυτός, ουσιαστικά, είναι ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί το Διαδίκτυο σήμερα.

Τον περασμένο Ιανουάριο ο καθηγητής βραβεύτηκε με την υπέρτατη διάκριση, το Μετάλλιο Τιμής της ΙΕΕΕ «για τη συνδημιουργία της αρχιτεκτονικής του Διαδικτύου και την παροχή διαρκούς ηγεσίας στην εκπληκτική ανάπτυξή του ώστε να γίνει η κρίσιμη υποδομή της κοινωνίας». Ωστόσο, ανησυχεί για τη χρήση του ή μάλλον για την κατάχρησή του: «Παραπληροφόρηση και κακόβουλο λογισμικό.

Επιβλαβείς επιθέσεις, phishing και ransomware. Είναι οδυνηρό να συνειδητοποιείς ότι οι άνθρωποι παίρνουν μια υποδομή όπως αυτή, η οποία είναι πολλά υποσχόμενη και έχει ήδη προσφέρει τόσα πολλά και κάνουν άσχημα πράγματα. Δυστυχώς, αυτή είναι η ανθρώπινη φύση», σχολιάζει μέσα στην αίθουσα Τύπου στους δημοσιογράφους, όπου έχει έρθει πριν από την ομιλία του.

Ο ίδιος προτείνει την εκπαίδευση όλων στη χρήση του ίντερνετ, όπως ακριβώς εκπαιδεύονται οι υποψήφιοι οδηγοί για να αποκτήσουν το δίπλωμα.

Ο Vint Cerf παραδέχεται πως με τη χρήση του ίντερνετ κατά κάποιο τρόπο χάνουμε την ιδιωτικότητά μας καθώς γινόμαστε πιο ορατοί και παρουσιάζει ένα απλό παράδειγμα: «Κάποιοι τραβάτε μια σελφι και μέσα στη φωτογραφία βγαίνει και κάποιος άλλος που πιθανώς εκείνη την ώρα είναι σε ένα κρυφό ή παράνομο ραντεβού. Και εσείς τον δείχνετε!».

Η πρότασή του για να γίνουμε πιο προσεκτικοί είναι η σκληρή νομοθέτηση που συνοδεύεται από κυρώσεις.

Τα chabots δε λειτουργούν πάντα όπως θα θέλαμε

Ως προϋπόθεση για να μιλήσει στους δημοσιογράφους ο καθηγητής έχει θέσει να μη ρωτηθεί για την Google, στην οποία είναι αντιπρόεδρος και Chief Internet Evangelist από τον Οκτώβριο του 2005.

Από αυτή τη θέση έχει γίνει πολύ γνωστός για τις προβλέψεις του σχετικά με το πώς η τεχνολογία θα επηρεάσει τη μελλοντική κοινωνία, περιλαμβάνοντας τομείς όπως η τεχνητή νοημοσύνη, το περιβάλλον, η είσοδος του IPv6 (Internet Protocol version 6), που είναι η πιο πρόσφατη έκδοση του πρωτοκόλλου Internet (IP) και ο μετασχηματισμός της τηλεοπτικής βιομηχανίας.

Ο Cerf έχει υπηρετήσει επίσης στην Επιτροπή Ευρυζωνικότητας για την Ψηφιακή Ανάπτυξη, ένα όργανο του ΟΗΕ που στοχεύει να καταστήσει τις ευρυζωνικές τεχνολογίες του Διαδικτύου ευρύτερα διαθέσιμες. Και μπορεί να μη μιλάει για τη Google, μιλάει όμως για τα chatbots. Εξάλλου έχει πει δημόσια στους επενδυτές να σκέφτονται πριν ρίξουν χρήματα σε AI ρομπότ όπως το ChatGPT, μόνο και μόνο επειδή είναι “cool”, καθώς «εκεί υπάρχει ένα ηθικό ζήτημα».

Για παράδειγμα, το να δίνει ιατρικές συμβουλές σε κάποιον το ChatGPT μπορεί να έχει συνέπειες στη ζωή του. Είναι πολύ σημαντικό να καταλάβουμε πώς να ελαχιστοποιήσουμε το δυναμικό της χειρότερης επίδρασης, σύμφωνα με τον καθηγητής Cerf.

«Το ChatGPT δε λειτουργεί πάντα όπως θα θέλαμε. Θα πρέπει να σκεφτούμε σοβαρά πώς να το αντιμετωπίσουμε γιατί το ίδιο το σύστημα δεν έχει ιδέα για το τι κάνει, όπως εγώ το βλέπω. Το βασικό πρόβλημα είναι ότι δεν μπορείς να διακρίνεις τη διαφορά μεταξύ ενός εύγλωττα εκφρασμένου ψέματος και μιας πραγματικής δήλωσης.

Αυτό που βλέπουμε τώρα είναι την προσπάθεια να επανεκπαιδεύσουμε αυτά τα συστήματα ώστε να είναι λιγότερο πιθανό να πουν κάτι λάθος. Νομίζω όμως ότι είμαστε ακόμη πολύ μακριά από το να το πετύχουμε, επειδή το ποσοστό της ανθρώπινης ανάδρασης είναι πολύ χαμηλό σε σύγκριση με την ποσότητα του υλικού που προσλαμβάνεται από τα συστήματα για εκπαίδευση», εκτιμά ο καθηγητής, ο οποίος ωστόσο αναγνωρίζει, σε αρκετές περιπτώσεις, το όφελος από τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης, φέροντας ως παράδειγμα τη DeepMind, το βρετανικό ερευνητικό εργαστήριο τεχνητής νοημοσύνης που λειτουργεί ως θυγατρική της Google.

H DeepMind διακρίθηκε με πλήθος επιτευγμάτων, το πιο διάσημο από τα οποία είναι η εφαρμογή τεχνητής νοημοσύνης AlphaGo, η οποία το 2016 κατάφερε να νικήσει τον παγκόσμιο πρωταθλητή Λη Σεντόλ ή το AlphaFold που πρόβλεψε τη δομή των πρωτεϊνών: «Ήταν μια λαμπρή επιλογή, ένα από τα πιο παραγωγικά πράγματα. Το να καταλάβουμε πώς αναδιπλώνονται 200 εκατομμύρια πρωτεΐνες», προσθέτει.

O καθηγητής Cerf δεν έχει σταματήσει και δεν θα σταματήσει την προσπάθεια να διαμορφώσει τον ψηφιακό μετασχηματισμό που συνεχίζει να εκτυλίσσεται.

Όπως ο ίδιος λέει ξοδεύει μεγάλο μέρος του χρόνου του προσπαθώντας να δημιουργήσει περισσότερη υποδομή Διαδικτύου και σε αυτό το πλαίσιο ενθαρρύνει τις κυβερνήσεις και τον ιδιωτικό τομέα να συνεργαστούν ώστε να συμβεί αυτό.

Όμως έχει ήδη περάσει η ώρα και εκείνος πρέπει να επιστρέψει στη μεγάλη αίθουσα για την ομιλία του. Φωτογραφίζεται γρήγορα με τους δημοσιογράφους και μας αποχαιρετά. Και εγώ κρατώ αυτό που μας λέει κλείνοντάς μας το μάτι φεύγοντας: “History is written by the winners!”(Η ιστορία γράφεται από τους νικητές!)

#CHATBOTS #ΙΝΤΕΡΝΕΤ #ΕΠΙΣΤΗΜΗ #ΠΛΑΝΗΤΕΣ #ΔΙΑΣΤΗΜΑ