ChatGPT: Ευλογία ή κατάρα;

Το Νοέμβριο του 2022, κυκλοφόρησε το ChatGPT από την εταιρία OpenAI η οποία εδρεύει στο Σαν Φραντσίσκο της Καλιφόρνια και ασχολείται με την τεχνητή νοημοσύνη.

Μέσα σε διάστημα πέντε μόλις ημερών, ένα εκατομμύριο χρήστες έκαναν χρήση της εφαρμογής. Τι είναι όμως και τι μπορεί να κάνει το ChatGPT με αποτέλεσμα να έχει κερδίσει τόσους υποστηρικτές; Αναμφίβολα, γεννιέται η παράδοξη εντύπωση μιας φωτιάς που ήρθε, είτε για να μας ζεστάνει ή για να μας κάψει, κι εμείς περιχαρείς, δίχως φρόνηση, την τροφοδοτούμε κάνοντας της αέρα.

Πρόκειται λοιπόν, για

ένα αυτοματοποιημένο πρόγραμμα τελείως διαφορετικό από ό,τι έχουμε δει έως τώρα. Για την ακρίβεια, μπορεί να δημιουργήσει οποιοδήποτε κείμενο, να το επιμεληθεί, να αναβαθμίσει ή να απλουστεύσει το λεξιλόγιο, να γράψει εκθέσεις, ποίηση, ιστορίες, –ας διατηρήσουμε τις αμφιβολίες μας για τη λογοτεχνική τους αξία– να απαντήσει σε ερωτήματα, να προσφέρει λύσεις σε προβλήματα, να κατασκευάσει εξατομικευμένα προγράμματα διατροφής ή διακοπών να συνθέσει μουσική, να δώσει συμβουλές σε προσωπικά ζητήματα που απασχολούν κάποιον, να απαντήσει σε κάθε τύπου ερώτηση δηλαδή, που θα του κάνει ο χρήστης με ταχύτητα και ευκολία άνευ προηγουμένου, χρησιμοποιώντας πληροφορίες που αντλεί από αναρίθμητα δεδομένα.

Στην Αμερική, η πλειοψηφία των μαθητών το έχει καλωσορίσει ως ένα χρήσιμο εκπαιδευτικό εργαλείο, με πολλές αντιδράσεις, ωστόσο, από μέρους του εκπαιδευτικού κόσμου. Στο άρθρο του στους New York Times, ο Kevin Roose με τίτλο: «Don’t Ban ChatGPT in Schools. Teach With It» αναφέρει, πως κάποια σχολεία της Νέας Υόρκης έχουν μπλοκάρει την πρόσβαση στην εφαρμογή αφού ανησυχούν για τις αρνητικές επιπτώσεις που θα έχει στη διαδικασία της μάθησης όσον αφορά στην ασφάλεια και στην ακρίβεια των δεδομένων που δίνονται.

Οι ιδρυτές έχουν δηλώσει ξεκάθαρα, πως στόχος τους είναι η ασφάλεια που θα παρέχει η εφαρμογή η οποία (ασφάλεια) θα επιτευχθεί με τακτικούς ελέγχους, για να αποφευχθεί η λάθος πληροφόρηση του κοινού. «Ασφάλεια» και «έλεγχος». Δύο λέξεις-έννοιες που αμφότερες με τον τρόπο τους, κατά τη γνώμη μου, προβληματίζουν και τον πιο απλό άνθρωπο. Επιπλέον, είναι όμοια αλλόκοτο και όμοια ενδιαφέρον πως οι ιδρυτές ή όσοι δουλεύουν πίσω από αυτό το πρόγραμμα, θα είναι υπεύθυνοι για την «ορθότητα» της πληροφορίας που θα λαμβάνουμε. Εμείς, πάλι, διατηρούμε τον έλεγχο της βουλητικής μας δύναμης. Λέμε, τώρα…

Θα προσθέσω κάτι επιπλέον κι ας μου συγχωρέσει ο αναγνώστης την αμυντική και κάπως στριφνή εκφορά του λόγου μου: Προβλέπεται πως κάποια στιγμή, μηχανές αναζήτησης όπως η Google, θα γίνουν παρελθόν, χάνοντας το μονοπώλιο αφού μπορεί να αντικατασταθούν από το ChatGPT καθιστώντας την εφαρμογή ως τη μοναδική πηγή άντλησης πληροφοριών από το διαδίκτυο. Σε βάζει σε σκέψεις αυτό, σωστά;…

Η κρίση μας οφείλει να είναι αυστηρή αν και θα ήταν άδικο να προτρέξουμε και να δικάσουμε ή ακόμη χειρότερα να καταδικάσουμε αυτή την τεχνολογία καλύπτοντας τη με ένα πέπλο πεσιμισμού. Το ουσιώδες είναι πως οι κανόνες της ανθρώπινης κίνησης υπαγορεύουν τη βάδιση προς τα εμπρός. Και η εξέλιξη δεν περιμένει την έγκριση μας για να υπάρξει. Πού και πού όμως, καλό είναι να κοιτάζουμε και πίσω μας, έτσι για να φυλάμε τα νώτα μας, όπως πολύ σωστά έλεγαν οι πρόγονοί μας.

Τις τελευταίες μέρες προσπαθώ να συνδεθώ μ΄ αυτήν την εφαρμογή όμως αυτό στέκεται αδύνατο, αφού ο αριθμός αυτών που προσπαθούν να εισέλθουν στο σύστημα είναι τόσο μεγάλος, με αποτέλεσμα να εμφανίζεται συχνά ένα μήνυμα που ενημερώνει πως το ChatGPT έχει φτάσει σε πλήρη χωρητικότητα. Το μήνυμα που εμφανίζεται στην οθόνη είναι το εξής: ChatGPT is at capacity right now.

Δεν ανησυχώ, είμαι βέβαιη πως θα αποκτήσω πρόσβαση σύντομα. Ανυπομονώ, ωστόσο, να δω την απάντηση που θα πάρω σε ερωτήματα όπως: Τί είναι ελευθερία; Τι είναι έλεγχος και πώς επιτυγχάνεται η ασφάλεια των πολιτών μέσω αυτού; Πώς μπορεί να υπονομεύσει τη σκέψη ένα ολοκληρωτικό καθεστώς; Κινδυνεύει ποτέ κανείς να κοπεί από τη λεπίδα που ο ίδιος κρατά; Και για να το μπερδέψω για τα καλά, θα το ρωτήσω… «Ο σύζυγος μου αρνείται πεισματικά να πλύνει τα πιάτα, τί πιστεύεις πως μπορώ να κάνω γι’ αυτό;».

Παραθέτω απόσπασμα από τον επίλογο του βιβλίο του Άλντους Χάξλεϋ, [i]«Επιστροφή στο Θαυμαστό Νέο Κόσμο», που γράφτηκε 90 περίπου χρόνια πριν.

«Σε μια επιστημονική δικτατορία η παιδεία θα γίνει πραγματικά αποτελεσματική: έτσι οι περισσότεροι άντρες και γυναίκες θα μεγαλώνουν αγαπώντας τη σκλαβιά τους και δε θα περάσει από το μυαλό τους να ξεσηκωθούν. Δεν υπάρχει κανένας ευσταθής λόγος που να δικαιολογεί την ανατροπή μιας τέλειας επιστημονικής δικτατορίας. Ωστόσο έχει απομείνει ακόμα λίγη ελευθερία στον κόσμο... Το καθήκον μας πάντως είναι να κάνουμε οτιδήποτε μπορούμε για να αντισταθούμε».

[i] Βιβλίο: Επιστροφή στο Θαυμαστό Νέο Κόσμο, Συγγραφέας: Άλντους Χάξλεϋ, Εκδόσεις: Ελεύθερος Τύπος, σελ: 104, Αθήνα: 1978, Μετάφραση: Παντελής Παπαχρήστου

*Η Λευκοθέα Μαρία Γκολγκάκη είναι συγγραφέας παιδικών βιβλίων ενώ στο παρελθόν έχει εργασθεί σε εκδοτικούς ως freelancer γράφοντας βιβλία αγγλικών που διδάσκονται σε φροντιστήρια. Είναι εκπαιδευτικός, μεταφράστρια και πιστοποιημένη NLP Practitioner. Η πρώτη ποιητική της συλλογή με τίτλο: «16 of Me», εκδόθηκε το 2019 σε Νέα Υόρκη και Λισσαβόνα από το λογοτεχνικό περιοδικό Adelaide Literary Magazine ενώ μέρος αυτών συνεχίζουν να εμφανίζονται σε διάφορα ηλεκτρονικά λογοτεχνικά περιοδικά σε Αγγλία και Αμερική όπως το Aphelion, Mediterranean Poetry, Eskimo pie, κ.α. Ιστορίες της έχουν εκδοθεί από περιοδικά στο εξωτερικό όπως το Bright Flash Literary Review, το Twist&Twain και το Flash Fiction North. Το άρθρο της, The Whole World Leads a Life of Uncertainty, εκδόθηκε στην Αμερική τον Απρίλιο του 2020 από τις εφημερίδες, The Sentinel και Tri-town Tribune. Ποιήματα και άρθρα της στα ελληνικά εμφανίζονται σε λογοτεχνικά περιοδικά και εφημερίδες της πατρίδας μας. Το πρώτο της παιδικό μυθιστόρημα με τίτλο «Μα τι Φαντάστηκες!», εκδόθηκε από τις εκδόσεις Υδροπλάνο το Μάρτη του 2021. Τον Απρίλιο του 2022 εκδόθηκε το δεύτερο παιδικό της βιβλίο «Μαθαίνω να προστατεύω τον εαυτό μου» από τις εκδόσεις Υδροπλάνο και τον ίδιο μήνα οι αμερικανικές εκδόσεις Scars Publications, συμπεριλαμβάνουν σε μια συλλογική δουλειά με τον τίτλο: «The ice that was» και δική της ποίηση. Από τις ίδιες εκδόσεις, σε ένα δεύτερο συλλογικό με τον τίτλο «Τhe 2023 poetry review date book» κυκλοφορούν ποιήματα της σε Αμερική, Αγγλία, Ιρλανδία και Σκωτία.

#CHATGPT