Το altsantiri.gr είδε και μίλησε για μία παράσταση – κατάδυση στα έγκατα της γυναικείας φύσης

Συνέντευξη Ναταλία Κάππα
Σήμερα γιορτάζουμε τη μέρα της Γυναίκας και προτίμησα να σας γράψω για μία θεατρική παράσταση που είναι ένας πραγματικός ύμνος στη γυναίκα. Προτίμησα δηλαδή να δώσω το λόγο στο μεγαλείο της αρχαίας τραγωδίας μέσα από τη συνθετική και δημιουργική ματιά ενός σύγχρονου άνδρα που αγαπάει -δηλαδή σέβεται, εκτιμάει και τιμάει- το μαγικό αυτό πλάσμα που λέγεται Γυναίκα.

Από την αρχή, διαβάζοντας για την παράσταση και το πως αυτή συνθέτει ούτε μία, ούτε δύο αλλά δέκα ηρωίδες της αρχαίας τραγωδίας, είχα την περιέργεια να δω πως θα τα κατάφερνε ο σκηνοθέτης. Πώς θα

απέδιδε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε μίας τόσο ξεχωριστής προσωπικότητας, σεβόμενος το μεγαλείο του αρχικού κειμένου και τραγωδού που το υπέγραφε, και φέρνοντάς το όλο αυτό στο τώρα. Δίνοντας δηλαδή στοιχεία του σύγχρονου κόσμου και χρησιμοποιώντας εργαλεία του σήμερα προκειμένου να επικοινωνήσει μηνύματα του χτες. Αλλά τελικά αυτό το χτες, πόσο χτες είναι;

Αυτό που διαπιστώνει κανείς (ξανα)διαβάζοντας τις αρχαίες τραγωδίες είναι ότι η ψυχή του ανθρώπου παραμένει η ίδια ανά τους αιώνες. Αγαπάει το ίδιο, πονάει το ίδιο, ερωτεύεται το ίδιο, ελπίζει και απελπίζεται όπως οι μεγάλες ηρωίδες της παράστασης, που φέρουν και μία λέξη κλειδί: η Αντιγόνη το Χρέος, η Εκάβη τον Ξεριζωμό, η Ιφιγένεια τη Θυσία, η Ηλέκτρα την Εμμονή, η Μήδεια την Παιδοκτονία και πάει λέγοντας. Δεν θα μαρτυρήσω τη ροή και λογική της αφήγησης, γιατί αξίζει να πάτε να τη δείτε.

Ο Κώστας Γάκης έκανε πολύ καλή δουλειά στη σκηνοθεσία, χρησιμοποιώντας video art, ζωντανή μουσική επί σκηνής, “live streaming” και όλα αυτά με μία απλότητα που δεν στοχεύει στον εντυπωσιασμό αλλά στην απόπειρα επικοινωνίας της ιστορίας της αρχαίας τραγικής γυναικείας φιγούρας, με σύγχρονους όρους. Ένα έργο για όλους, ανεξαρτήτου φύλου και ηλικίας.

Δεν ξέρω τι μου άρεσε περισσότερο από την παράσταση. Σίγουρα με εξέπληξε ευχάριστα η ευφάνταστη σκηνοθεσία, με ταξίδεψαν τα δύο κορίτσια μουσικοί στη σκηνή με τις αγγελικές φωνές τους, με συνεπήρε η άρτια ερμηνεία της ηθοποιού Μαρίας Παπαφωτίου που ενσαρκωσε όλες αυτές τις γυναικείες ψυχές, με γοήτευσε ο Κώστας Γάκης ως αφηγητής-ποιητής αλλά και ως Κρέων, Αγαμέμνων, Αχιλλέας και όλους αυτούς τους άνδρες που στιγμάτησαν τις ηρωίδες μας.

Εμείς απολαύσαμε αυτό το σκηνικό ποίημα και μιλήσαμε με την ψυχή του έργου, τον πολυπράγμων Κώστα Γάκη για «το πιο δισεπίλυτο όλων των αινιγμάτων, τη γυναίκα» και φυσικά την παράσταση.

-Το νέο θεατρικό που υπογράφεις και πρωταγωνιστείς, διαβάζω ότι είναι ένας ύμνος στη γυναίκα. Πες μας λίγα λόγια.
Υπάρχει μια άγρια ομορφιά στο πολύπλοκο και πολυσήμαντο σύμπαν της γυναίκας. Το έργο υμνεί αυτή την πολυδαίδαλη ομορφιά και αποτελεί μια μυσταγωγική τελετουργία για το πως στάθηκε όρθια η θηλυκή ψυχή μέσα στους αιώνες. Πώς στάθηκε και πώς αντιστάθηκε η γυναίκα στη λαίλαπα της πατριαρχίας.

-Είναι ένα έργο που μπορούν να το παρακολουθήσουν όλοι;
Όλες και όλοι. Είναι ένα βαθύτατα ανθρώπινο έργο που δημιουργήθηκε με μεγάλη αγάπη για τη μνήμη, την ποίηση και φυσικά τη γυναίκα. Είναι ένα παραθύρι ολάνοιχτο στο κοινό. Ένας ανοιχτός διάλογος που ξεκινά από τη στιγμή που οι θεατές προμηθεύονται στην είσοδο χαρτάκια και μολύβια για να γράψουν ένα δικό τους ποίημα για τη γυναίκα και ολοκληρώνεται με ένα μελοποιημένο ποίημα που μοιραζόμαστε με το κοινό μετά το χειροκρότημα. Το ποίημα που έγραψε μια γυναίκα μέσα στη φυλακή.

-Ποιο θεωρείς ότι είναι το δυνατό σημείο του έργου;
Δεν ξέρω ποιό είναι το δυνατό σημείο. Εμάς μας συγκλονίζει να παίζουμε με τις πέτρες και τις λέξεις των προγόνων μας. Αν έπρεπε να ξεχωρίσω όμως κάποιες λειτουργίες που μας δονούν στην παράσταση θα κατέληγα σε δυο στοιχεία: το πρώτο είναι ότι κρατάει όρθια κι ατόφια την εσώτερη ουσία δέκα γυναικείων μορφών της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας και τις φέρνει στο σήμερα αντιπαραβάλλοντας τα πάθη και τον αγώνα τους, με τα πάθη και τους αγώνες της σύγχρονης γυναίκας. Το δεύτερο στοιχείο είναι η ποιητική διάσταση του έργου. Η παράσταση είναι ένα σκηνικό ποίημα που καλεί το θεατή να συμμετάσχει δυναμικά στη συγγραφή του. Ένα ποίημα που αλλάζει κάθε βράδυ μπροστά στους καινούργιους θεατές, ανάλογα με την ανάσα και την φλόγα των ματιών τους.

-Μπορεί ένας άνδρας να δει πραγματικά και να νιώσει τη γυναικεία ψυχή;
Είτε γυναικεία, είτε αντρική η ψυχή του ανθρώπου είναι άπιαστο φλεγόμενο πουλί. Είναι σχεδόν αδύνατο να το πιάσεις και να δεις από τι υλικά συναπαρτίζεται. Αλλά ακόμα κι αν περιστασιακά πιαστεί η γυναικεία ψυχή στην ξόβεργα που με διάφορα ποιητικά και άλλα τερτίπια της στήνει ένας άντρας, ακόμα και τότε δεν θα καταλάβει πολλά γιατί αν το αγγίξει θα καεί. Μόνο το αχνό πέταγμά του μπορεί να παρατηρήσει και να κρατήσει σημειώσεις που απλώς σκιαγραφούν θραύσματα του όλου, τμήματα ασυνάρτητα.

-Πόσο επίκαιρες είναι οι αρχαίες ελληνικές τραγωδίες;
Απολύτως επίκαιρες, δυστυχώς. Γιατί ο πόνος και ο σπαραγμός του τότε μοιάζει ανατριχιαστικά σύγχρονος, είτε αυτά αφορούν στον πόλεμο, στον εμφύλιο σπαραγμό, στους θεσμούς, στις αξίες είτε στην σπαραγμένη, κατακερματισμένη από τη μοίρα ψυχοσύνθεση των ηρώων. Είναι όμως και καταπληκτικά εργαλεία ανάγνωσης του κόσμου μας οι τραγωδίες γιατι ρίχνουν εκτυφλωτικό φως σε κάθε ανθρώπινη εκδοχή. Κι εκεί είναι το θετικό πρόσημό τους: ότι ακόμα και σήμερα τα διδάγματα των τραγωδιών παραμένουν ολοκαίνουργια και βοηθούν την κοινότητα να θεραπευτεί και να ωριμάσει.

-Διαβάζοντας λίγο τι έχεις κάνει και κάνεις, μια ερώτηση: Προλαβαίνεις;
Παλεύω στο μέτρο του εφικτού να αλλάξω τον κόσμο. Ο αγώνας για ζεστασια και ανθρωπιά είναι πανέμορφος και δεν εμπεριέχει την πολυτέλεια της κούρασης ή της επανάπαυσης. Επομένως όλα τα καλά χωράνε.

-Αν έπρεπε να αξιολογήσεις όλες σου τις ιδιότητες –ηθοποιός, σκηνοθέτης, κειμενογράφος, μουσικός διαφόρων οργάνων, καθηγητής κ.α.-, ποια είναι αυτή που θα έβαζες πρώτη στη λίστα;
Ηθοποιός. Γιατί αυτή η μαγική λεξούλα μου επιτρέπει να μπαίνω σε όλες τις άλλες ιδιότητες με ψυχική ευρυχωρία και αγάπη στον άνθρωπο. Είναι μια εργασία βαθύτατη αυτή του ηθοποιού η οποία σου επιτρέπει να κατανοήσεις εις βάθος τον εαυτό σου και τους άλλους. Από τα χρόνια της φοίτησή μου στο Εθνικό θέατρο κατάλαβα ότι αυτή η τέχνη θα μεταμόρφωνε όλο μου το είναι: τον τρόπο που γράφω μουσική και ποίηση, τον τρόπο με τον οποίο μπορώ να μοιραστώ τις ιδέες και τα συναισθήματά μου, τον τρόπο που διδάσκω και σκηνοθετώ. Και είμαι ευγνώμων μέσα σε αυτό το ταξίδι.

-Ποιους ποιητές έχεις μελοποιήσει; Τι σημαίνει για σένα η ποίηση;
Σκαρίμπα, Μπωντλέρ, Σεφέρη, Νερούδα, Αλεξάνδρου, Πάουντ, Λαπαθιώτη και τόσους άλλους… Από μικρό παιδί, όπως λέω και στην παράσταση «Από την Αντιγόνη στη Μήδεια», ήξερα καλά ότι η ποίηση θα μου κατέστρεφε γλυκά τη ζωή! Όταν όμως άρχισα να μελοποιώ όλους αυτούς τους ποιητές-δασκάλους μου, αισθάνθηκα ότι το είναι τους αφομοιώθηκε με το δικό μου, γίναμε ένα, μια βαθύτατη ενσάρκωση. Τους κουβαλώ λοιπόν όλους αυτούς τους ποιητές μέσα μου μελοποιημένους και ολοζώντανους. Πότε γαληνέυουν την καρδιά μου και πότε συνταράσσουν τα πιο βαθιά νερά μου. Μα πάντα με διδάσκουν.

-Η πολυετής κρίση στη χώρα γεννάει ή σκοτώνει τη δημιουργία; Τι συνέβη στη δική σου περίπτωση;
Αυτή η τεχνητή κρίση στην οποία μας έχει ρίξει το αδηφάγο σύστημα μέσα στο οποίο ζούμε τείνει να τσακίσει τις καλλιτεχνικές φωνές αλλά και γενικότερα όποια φωνή αντιστέκεται στη βαρβαρότητα και στη σφαγή της ανθρωπιάς. Στη δική μου περίπτωση μετά από το πρώτο σοκ άνθισα μέσα από την αλληλεγγύη και τη συνέργεια με άλλους ανθρώπους που είχαν την ίδια ανάγκη να υπερασπιστούν ένα θέατρο που σκέφτεται ελεύθερα, πράττει ελέυθερα και έχει ως κεντρική του αρχή την ενσυναίσθηση και την αγάπη για τον άνθρωπο με μια έμφαση στον πάσχοντα άνθρωπο, τον ξερριζωμένο, τον ποδοπατημένο από το σύστημα, τον αποξενωμένο.

-Ποιο θεατρικό έργο –έλληνα ή ξένου δημιουργού- είναι αυτό που θα ήθελες να κάνεις (διασκευάσεις/σκηνοθετήσεις/παίξεις) στο μέλλον;
Υπάρχει ένα κείμενο ενός Χιλιανού συγγραφέα το οποίο σιγά σιγά διασκευάζω θεατρικά και θα είναι το επόμενο μου θεατρικό έργο. Θέλω να ασχοληθώ πολύ σοβαρά με τα προαναφερθέντα μελοποιημένα μου ποιήματα και να φτιάξω μια μουσική παράσταση που να τα περιλαμβάνει όλα, με έναν απλό και ουσιώδη σκηνικό τρόπο.

-Ποια είναι τα πλάνα σου για το 2019;
Πολλά πολλά ταξίδια με την “Αντιγόνη στη Μήδεια” σε όλη την Ελλάδα και στο εξωτερικό. Ένα ταξίδι σε Washington και Νέα Υόρκη για να διδάξω στο American University και να προβάλω την «Αντιγόνη-Μήδεια» και το καλοκαίρι παραστάσεις δυο υπέροχων σεμιναρίων. Δημιουργία και χαρά!

https://www.youtube.com/watch?v=vTlqx-2Z3jI

Από την Αντιγόνη στη Μήδεια
Ερμηνεύουν: Κώστας Γάκης, Μαρία Παπαφωτίου
Κείμενο, σκηνοθεσία, video art: Κώστας Γάκης
Μουσική: Κώστας Γάκης – Στέλλα Ζιοπούλου
Live τραγούδι: Ίρις Κανδρή
Live μουσική: Στέλλα Ζιοπούλου
Φωτογράφοι: Παναγιώτης Λαμπής, Σοφοκλής Μπιμπής, Νίκος Οικονόμου
Πότε: Κάθε Σάββατο 21:15 και Κυριακή 19:00
Διάρκεια: 90 λεπτά
Τιμή εισιτηρίου: 10 ευρώ (προπώληση), 15 ευρώ (ταμείο), 12 ευρώ (ΑΜΕΑ, φοιτητικό, μαθητικό)
Που: Θέατρο Άλφα.Ιδέα, Πατησίων 37 και Στουρνάρα 51, Αθήνα
Τηλ.: (210) 5238742, 5221444
Τρόποι πρόσβασης: Στάση Μετρό ΟΜΟΝΟΙΑ