Στον Λουκιανό «λέμε ναι»

Ένας χρόνος έχει ήδη συμπληρωθεί από τον θάνατο του μεγάλου τραγουδοποιού Λουκιανού Κηλαηδόνη, ενός από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του ελληνικού πενταγράμμου των δεκαετιών του ’70 και του ’80.

Με αφορμή την πρώτη επέτειο του θανάτου του, στρέφουμε την προσοχή μας τόσο στη ζωή του αγαπημένου καλλιτέχνη, αλλά επικεντρώνουμε την προσοχή μας σε έναν από τους ποιοτικότερους και βαθύτερους δίσκους του, τα «Μικροαστικά» που συνδημιούργησε με τον ποιητή, πεζογράφο και στιχουργό Γιάννη Νεγρεπόντη.

Λουκιανός: Ένας φτωχός και μόνος καουμπόυ

Ο Λουκιανός Κηλαηδόνης

κατάφερε με το μοναδικό του χάρισμα να γίνει ένας από τους δημοφιλέστερους καλλιτέχνες, με τον κόσμο να συνηθίζει να αναφέρεται στον ίδιο με το μικρό του όνομα.

Γεννήθηκε στην Κυψέλη στις 15 Ιουλίου 1943 και σπούδασε Αρχιτεκτονική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και στο Μετσόβειο Πολυτεχνείο, χωρίς όμως να ασκήσει το επάγγελμα.

Η καλλιτεχνική καριέρα του Λουκιανού Κηλαηδόνη ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 1970, όταν έγραψε τη μουσική για τη θεατρική παράσταση του έργου της Κωστούλας Μητροπούλου «Η Πόλη μας». Τα τραγούδια, στον ομότιτλο δίσκο που κυκλοφόρησε, ερμήνευσαν η Βίκυ Μοσχολιού και ο Μανώλης Μητσιάς.

Ἠταν παντρεμένος με την ηθοποιό και μετέπειτα βουλευτή Άννα Βαγενά, με την οποία είχε δύο κόρες. Οι δυο τους το 1999 δημιούργησαν τη δική τους μουσική σκηνή, το «Μεταξουργείο», στο οποίο και εμφανίζονταν επί σειρά ετών.

Ο «μπαμπάς» του ελληνικού Woodstock

Η πρώτη μεγάλης κλίμακας συναυλία του, το περίφημο Πάρτυ στη Βουλιαγμένη, έγινε στις 25 Ιουλίου του 1983 και, κατά τις πιο συντηρητικές απόψεις, συγκέντρωσε πάνω από 70.000 θεατές, ενώ άλλες εκτιμήσεις ανεβάζουν τον αριθμό ακόμα και στις 100.000.

Στο πάρτυ αυτό εμφανίστηκαν διαδοχικά ο Διονύσης Σαββόπουλος, η Μαργαρίτα Ζορμπαλά, ο Βαγγέλης Γερμανός, ο Γιώργος Νταλάρας, η Αφροδίτη Μάνου και η Μαντώ, αποβιβαζόμενοι με ταχύπλοα στην πλωτή εξέδρα που είχε στηθεί.

Σε μια εποχή που ο όρος beach party δεν ήταν ιδιαίτερα γνωστός στην Ελλάδα, αυτό το πάρτυ κατάφερε να δημιουργήσει το αδιαχώρητο σε όλη την παραλιακή λεωφόρο, από τη Βουλιαγμένη μέχρι τη Λεωφόρο Συγγρού.

Το Πάρτυ στη Βουλιαγμένη θεωρήθηκε το ελληνικό Woodstock και ο Λουκιανός Κηλαηδόνης με αυτήν την εκδήλωση ήταν ο πρώτος καλλιτέχνης που έβγαλε τις συναυλίες από τα γήπεδα και τα θέατρα, σε φυσικούς χώρους.

«Τα Μικροαστικά»

Την περίοδο 1966-1973 ο ποιητής Γιάννης Νεγρεπόντης γράφει τη μια συλλογή 109 ποιημάτων υπό τον τίτλο «Μικροαστικά». Τα ποιήματα τα έγραψε όντας ελεύθερος, ωστόσο κατά την ίδια περίοδο ο Νεγρεπόντης είχε περάσει ένα διάστημα εξόριστος στη Γυάρο και τη Λέρο εξ’ αιτίας των πολιτικών του πεποιθήσεων.

Τα Μικροαστικά είναι ποιήματα με σαφές πολιτικό στίγμα, όχι μόνο με αντικαθεστωτικό περιεχόμενο σε σχέση με τη δικτατορία, αλλά πολύ συχνά ακόμα και με ιδεολογικές εκφάνσεις.

Ακούστε παρακάτω και τα 14 τραγούδια του ιστορικού δίσκου

Ο ίδιος ο Λουκιανός περιγράφει μιλώντας στο «Κ» της Καθημερινής το 2003: «Είναι αρχές του 1971 όταν γνωρίζω τον Γιάννη Νεγρεπόντη μέσω του Λευτέρη Παπαδόπουλου και του Μάνου Λοΐζου. Ο Γιάννης μόλις έχει γυρίσει από εξορία και λίγες μέρες αφότου γνωριστήκαμε μου είπε ότι έχει κάποιες δουλειές έτοιμες από στίχους και θα ήθελε να τις δω. Ήταν τα ‘Μικροαστικά’, που στην πρώτη μορφή που μου τα έδωσε ο Γιάννης ήταν 5 ή 6 τραγούδια. Είναι 1971, είναι δικτατορία, τα τραγούδια σαφώς αριστερά.[…]

Το ’73, το καλοκαίρι, ακούγεται ότι θα γίνει η κυβέρνηση Μαρκεζίνη και ότι θα χαλαρώσει κάπως η λογοκρισία, ότι θα επιτραπούν τα τραγούδια του Μίκη κ.λπ. Τότε αποφασίζουμε και στέλνουμε τα ‘Μικροαστικά’ στη λογοκρισία. Κάποια τα κόβουν εντελώς, κάποια δεν τα στέλνουμε σίγουροι πως θα κοπούν και σε κάποια μας διορθώνουν μερικές λέξεις. Στον δίσκο μπήκανε αυτά που μπήκανε, περίσσεψαν και κάποια κομμένα».

Ο Γιάννης Νεγρεπόντης με τον Λουκιανό Κηλαηδόνη

Όπως εξηγεί στην ιστοσελίδα lifo.gr ο Φώντας Τρούσας, «τα «Μικροαστικά» κυκλοφορούν τον Οκτώβριο του ’73, ένα μήνα πριν τα γεγονότα του Πολυτεχνείου, σε κόκκινο βινύλιο.

Παρά το γεγονός ότι ο -κυριολεκτικά- κόκκινος δίσκος πήρε το «πράσινο φως» από την επιτροπή λογοκρισίας, αυτό δεν έγινε εντελώς «αναίμακτα».

Σχεδόν όλα τα τραγούδια έχουν υποστεί μικρές ή μεγαλύτερες τροποποιήσεις ύστερα από τις υποδείξεις της επιτροπής. Για παράδειγμα, σε ένα από τα γνωστότερα τραγούδια του δίσκου, το «Κολίγα γιος», έχει «κοπεί» μια ολόκληρη στροφή που έλεγε: «Μια ζωή μετρημένη πικρή/ ό,τι πέτυχα μ’ αίμα κι ιδρώ/ τέλος πάντων τι θέλουν αυτοί/ που τα βάζουν με το καθεστώς».

Στο τραγούδι «Ντροπή τέτοιο παιδί» ο στίχος «έναν αντάρτη βγάλαμε στην οικογένειά μας» ήταν αρχικά «επαναστάτη βγάλαμε στην οικογένειά μας». Για το καθεστώς προφανώς ο «αντάρτης» ήταν προτιμότερος από τον «επαναστάτη», αφού αφορούσε μια περίοδο που είχε περάσει, ενώ ο «επαναστάτης» θα μπορούσε να αποτελέσει… απειλή.

Η λογοκρισία «έκοψε» επίσης πέντε ολόκληρα τραγούδια που θα τραγουδούσε κατά την μεταπολίτευση ο Κηλαηδόνης.

Από την παράσταση των «Μικροαστικών» στο Μικρό Θέατρο, τον Νοέμβριο του ’74/Πηγή: lifo.gr

Η επιτυχία των «Μικροαστικών», τόσο του δίσκου που κυκλοφόρησε τον Οκτώβρη του 1973, όσο και του βιβλίου που ακολούθησε, τον Απρίλη του 1974, υπήρξε άμεση και μεγάλη. Αυτό το αντιλήφθηκε πρώτος ο Γιάννης Νεγρεπόντης και έτσι προχώρησε σε μια «θεατροποίηση» του έργου του.

Ο Κηλαηδόνης, θα συνεργαστεί και πάλι με τον Γιάννη Νεγρεπόντη στον δίσκο «Απλά μαθήματα πολιτικής οικονομίας» το 1975, όπου θα ακουστεί το θρυλικό «Απλή Αριθμιτική».

Πηγές: Wikipedia, CNN.gr, Lifo.gr