Σαουδική Αραβία – Υεμένη: Ποιος πολεμάει ποιον στην Αραβική Χερσόνησο; (εικόνες – video)

Επιμέλεια: Αντώνης Ρηγόπουλος

Η συζήτηση που έχει προκύψει τις τελευταίες εβδομάδες, τόσο στην Ελλάδα με αφορμή τη συμφωνία πώλησης πολεμικού υλικού από τις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις προς τις εκείνες της Σαουδικής Αραβίας, αλλά και στην Ευρωπαϊκή Ένωση με αφορμή την απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να τεθεί εμπάργκο όπλων προς τη Σαουδική Αραβία, έχει στρέψει τα φώτα της δημοσιότητας στη σκληρή ένοπλη σύγκρουση που λαμβάνει χώρα εδώ και πολλούς μήνες στη συγκεκριμένη περιοχή εξ’ αιτίας της επέμβασης της Σαουδικής

Αραβίας στην Υεμένη.

H ανθρωπιστική κρίση έχει ήδη φτάσει σε ακραία επίπεδα. Η Unicef αναφέρει ότι στην Υεμένη κάθε 10 λεπτά πεθαίνει και ένα παιδί από ιάσιμες ασθένειες, ενώ κινδυνεύουν να πεθάνουν από την πείνα τουλάχιστον 2.000.000 παιδιά. H ίδια οργάνωση προβλέπει ότι η ανθρωπιστική κρίση στην Υεμένη θα είναι η χειρότερη των τελευταίων δεκαετιών παγκοσμίως.

Σήμερα, συγκεντρώνουμε το ενδιαφέρον μας σε εκείνη τη γειτονιά και μέσα από το χρονολόγιο των γεγονότων όπως τα έχει καταγράψει το BBC, εξετάζουμε ποιες είναι οι αντιμαχόμενες πλευρές, ποιο το ζητούμενο και γιατί η συγκεκριμένη σύγκρουση είναι τόσο σημαντική για τη διεθνή κοινότητα.

Ποιος αντιμάχεται ποιον;

Η Υεμένη, μια από τις φτωχότερες αραβικές χώρες έχει καταστραφεί από τον πόλεμο που ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2015 μεταξύ δυνάμεων πιστών στην διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση του προέδρου Αμπντραμπάχ Μανσούρ Χάντι, και όσων έχουν συμμαχήσει με τους αντάρτες Χούθι.

Περισσότεροι από 8.600 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους και 49.000 έχουν τραυματιστεί, οι περισσότεροι από αεροπορικές επιδρομές που διενεργούν κράτη που συμμετέχουν στη συμμαχία που διαμόρφωσε η Σαουδική Αραβία, η οποία υποστηρίζει τον πρόεδρο. Η σύγκρουση, αλλά και το εμπάργκο που έχει επιβάλει η συμμαχία έχει οδηγήσει περισσότερους από 20.000.000 ανθρώπους να χρειάζονται ανθρωπιστική βοήθεια και έχει προκαλέσει τη μεγαλύτερη έλλειψη τροφής στον κόσμο.

Πηγή: Getty

Η σύγκρουση έχει της ρίζες της στην αποτυχία μιας πολιτικής μετάβασης που θα έφερνε σταθερότητα στην Υεμένη, ύστερα από μια εξέγερση που υποχρέωσε τον μακρόβιο αυταρχικό πρόεδρο Αλι Αμπντάλα Σάλεχ να παραδώσει την εξουσία στον τότε αντιπρόεδρό του, Χάντι, το 2011. Ο Χάντι βρέθηκε αντιμέτωπος με σημαντικά προβλήματα όπως οι επιθέσεις από την Αλ Κάιντα, τις αποσχιστικές τάσεις στο νότιο τμήμα της χώρας, την πίστη αρκετών αξιωματικών προς τον πρώην πρόεδρο Σάλεχ, τη διαφθορά, την ανεργία και την έλλειψη τροφής.

Η πρώτες συγκρούσεις

Το κίνημα των Χούθι που μάχεται υπέρ των συμφερόντων της Σιιτικής μειονότητας της χώρας και είχε προκαλέσει σειρά εξεγέρσεων εναντίον του πρώην προέδρου Σάλεχ κατά την προηγούμενη δεκαετία, εκμεταλλεύτηκε την αδυναμία του νέου προέδρου και κατέλαβε την περιοχή Σααντά στο βόρειο τμήμα της χώρας.

Στο πλευρό των Χούθι βρέθηκαν αρκετοί πολίτες της Υεμένης, συμπεριλαμβανομένων και Σουνιτών και τον Σεπτέμβριο του 2014 κατάφεραν να καταλάβουν την πρωτεύουσα Σαναά, όπου έστησαν οδοφράγματα.

Τον Ιανουάριο του 2015, οι Χούθι ενίσχυσαν τις δυνάμεις τους στη Σαναά και περικύκλωσαν το προεδρικό μέγαρο και άλλα καίρια σημεία της πόλης, πρακτικά θέτοντας τον πρόεδρο Χάντι και την κυβέρνησή του σε κατ’ οίκον περιορισμό. Ο πρόεδρος, ωστόσο, κατόρθωσε να διαφύγει και να βρει καταφύγιο στο λιμάνι του Άντεν, στο νότιο μέρος της χώρας, τον επόμενο μήνα.

Μαχήτριες που στηρίζουν τους Χούθι διαδηλώνουν ένοπλες στην πρωτεύουσα Σαναά. Πηγή: Getty Images

Οι Χούθι, συμμαχώντας με δυνάμεις ασφαλείας που παρέμεναν πιστές στον πρώην Πρόεδρο Σάλεχ επιχείρησαν να καταλάβουν το σύνολο της χώρας με αποτέλεσμα ο Χάντι να διαφύγει στο εξωτερικό τον Μάρτιο του 2015.

Η εμπλοκή της Σαουδικής Αραβίας

Η απότομη ενίσχυση των Σιιτών Χούθι προκάλεσε συναγερμό στη Σαουδική Αραβία που θεώρησε ότι το Ιράν τους ενίσχυε. Για τον λόγο αυτό η Σαουδική Αραβία διαμόρφωσε μια -κατά βάση σουνιτική συμμαχία κρατών – και επιχείρησε με αεροπορικές επεμβάσεις να επαναφέρει την κυβέρνηση Χάντι. Η συμμαχία είχε μάλιστα, την έμπρακτη στήριξη των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Γαλλίας.

Τον Αύγουστο του ίδιου έτους οι συμμαχικές δυνάμεις έστειλαν στρατό ξηράς στο Άντεν, από το οποίο απώθησαν τους Χούθι και τους συμμάχους τους. Μέσα στους επόμενους δύο μήνες είχαν πάρει τον έλεγχο του Νότου, όπου επανατοποθετήθηκε η κυβέρνηση Χάντι. Από τότε και παρά τις σκληρές αεροπορικές επιδρομές, αλλά και το ναυτικό εμπάργκο οι φιλοκυβερνητικές δυνάμεις δεν έχουν καταφέρει να απωθήσουν τους αντάρτες από το βόρειο τμήμα της χώρας, συμπεριλαμβανομένης της πρωτεύουσας Σαναά.

Κηδεία πολιτών που σκοτώθηκαν από βομβαρδισμούς της Σαουδικής Αραβίας στην πρωτεύουσα Σαναά. Πηγή: AP

Οι Χούθι έχουν επίσης καταφέρει να διατηρήσουν την κυριαρχία στη νότια πόλη Ταΐζ, από την οποία εκτοξεύουν βλήματα και πυραύλους προς την Σαουδική Αραβία.

Παράλληλα, ο βραχίονας της Αλ Κάιντα στην Αραβική Χεσόνησο (AQAP), καθώς και δυνάμεις προσκείμενες στο Ισλαμικό Κράτος έχουν εκμεταλλευτεί την ανεξέλεγκτη κατάσταση και έχουν καταλάβει μέρος του Νότου απ’ όπου διενεργούν επιθέσεις. Ο ρόλος των ομάδων αυτών παραμένει δύσκολο να κατανοηθεί πλήρως καθώς υπάρχουν αλληλοσυγκρουόμενες απόψεις σχετικά με τους στόχους τους.

Το 2017 η πιο κρίσιμη χρονιά στη σύρραξη

Η εκτόξευση ενός βαλλιστικού πυραύλου προς το Ριάντ της Σ. Αραβίας τον Νοέμβριο του 2017 λειτούργησε ως αφορμή για την ενίσχυση και σκλήρυνση της Σαουδαραβικής επέμβασης στην Υεμένη και ιδιαίτερα του ναυτικού και χερσαίου αποκλεισμού της. Η συμμαχία υποστήριξε ότι επιθυμούσε να τερματίσει την το λαθρεμπόριο όπλων από το Ιράν.

Το Ιράν από την πλευρά του διαψεύδει αυτές τις κατηγορίες, την ίδια ώρα που ο ΟΗΕ προειδοποιεί ότι οι περιορισμοί που έχει επιβάλλει η Σ. Αραβία στην Υεμένη είναι ικανή να προκαλέσει «τον μεγαλύτερο λιμό που έχει δει ο πλανήτης εδώ και δεκαετίες».

Οι πολίτες έχουν υποστεί το βάρος του πολέμου και έχουν γίνει επανειλημμένως θύματα «αδυσώπητων παραβιάσεων του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου», όπως αναφέρει χαρακτηριστικά το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών.

Νεαρό αγόρι φωνάζει συνθήματα στο πλευρό μαχητών Χούθι στην πρωετεύουσα της Υεμένης Σαναά. Πηγή: Reuters

Η ανθρωπιστική κρίση σε αριθμούς

Από τον Μάρτιο μέχρι και τον Οκτώβριο του 2017, σύμφωνα με τον ΟΗΕ, τουλάχιστον 5.159 άμαχοι, το 20% των οποίων ήταν παιδιά, είχαν χάσει τη ζωή τους και 8.761 είχαν τραυματιστεί. Η Σαουδαραβική συμμαχία θεωρείται υπεύθυνη για το μεγαλύτερο μέρος αυτών των απωλειών.

Η καταστροφή των υποδομών καθώς και οι περιορισμοί στην τροφή, τη φαρμακευτική αγωγή και την εισαγωγή καυσίμων έχουν επίσης προκαλέσει την εκρηκτική ανθρωπιστική κρίση. Περισσότεροι από 20.000.000 άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων 11.000.000 παιδιών έχουν άμεση ανάγκη ανθρωπιστικής βοήθειας. Περίπου 17.000.000 άνθρωποι δεν γνωρίζουν από που θα προέλθει το επόμενο γεύμα τους και 7.000.000 είναι απολύτως εξαρτημένοι από συσσίτια. Επίσης, ο ακραίος υποσιτισμός απειλεί τη ζωή περίπου 400.000 παιδιών.



Τουλάχιστον 14,8 εκατομμύρια ζουν χωρίς βασικές συνθήκες υγιεινής. Μόνο το 45% από τα 3.500 κέντρα υγείας είναι πλήρως λειτουργικό.

Η Υεμένη προσπάθησε να αντιμετωπίσει τη μεγαλύτερη επιδημία χολέρας στον κόσμο που κατέληξε σε περισσότερους από 913.000 πιθανολογούμενους θανάτους από τον Απρίλιο του 2017.

Δύο εκατομμύρια Υεμένιοι έχουν εκτοπιστεί εντός της χώρας εξ’ αιτίας των συγκρούσεων και 188.000 έχουν προσφύγει σε γειτονικά κράτη.

Πηγή: BBC, Independent