Οι προτεινόμενες αλλαγές στο μάθημα της Ιστορίας – Τέλος η «παπαγαλία», έμφαση στην κατανόηση

Τι περιλαμβάνει η πρόταση του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής ΠολιτικήςΟι βασικές αλλαγές στη φιλοσοφία και στη μεθοδολογία του μαθήματος της ΙστορίαςΤα περιεχόμενα και θεματικοί φάκελοι ανά τάξηΤα νέα βιβλία της ιστορίας αναμένονται να είναι έτοιμα τον Σεπτέμβριο του 2019

Την πρόταση του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ), για τις αλλαγές στα νέα Προγράμματα Σπουδών του μαθήματος της Ιστορίας παρέδωσε στον Υπουργό Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, Κώστα

Γαβρόγλου, ο Πρόεδρος του Ινστιτούτου.

Τα νέα προγράμματα σπουδών χωρίς να εγκαταλείπουν το μέχρι τώρα σχήμα ανάπτυξης της ύλης, δηλαδή το τριμερές σχήμα: Αρχαία, Μέση, νεώτερη ιστορία, απομακρύνονται απ’ αυτό, εισάγοντας νέα στοιχεία στο Δημοτικό, όπως η οικογενειακή ιστορία και η τοπική ιστορία.

Παράλληλα, δίνεται έμφαση όχι μόνο στη διπλωματική-πολιτική ιστορία, όπως γίνεται μέχρι τώρα, αλλά και στην κοινωνική πολιτισμική και οικονομική ιστορία

Τα νέα βιβλία της ιστορίας αναμένονται να είναι έτοιμα τον Σεπτέμβριο του 2019.

Οι βασικές αλλαγές στη φιλοσοφία και στη μεθοδολογία του μαθήματος της Ιστορίας

Παραμένει η χρονολογική κατανομή στο Δημοτικό και το Γυμνάσιο, η οποία ακολουθεί το σχήμα (ανά τάξη): Αρχαιότητα-Μεσαίωνας-Νεότερη Εποχή-Σύγχρονη Εποχή.

Το σπειροειδές σχήμα δεν εγκαταλείπεται αλλά εμπλουτίζεται με τη θεματική προσέγγιση και ακολουθεί τη νέα δομή. Παράλληλα, συνδυάζεται η χρονολογική με τη θεματική προσέγγιση. Η βασική αφήγηση οργανώνεται χρονολογικά, πολυδιάστατα και περιεκτικά και περιλαμβάνει όλες τις χρήσιμες ιστορικές πληροφορίες (χώρος, χρόνος, πρόσωπα, γεγονότα, αίτια και αποτελέσματα) συγκροτώντας έτσι τη βασική δηλωτική γνώση, ενώ εξειδικεύεται με θεματικούς φακέλους. Οι θεματικοί φάκελοι αποτελούν ουσιαστική καινοτομία γιατί έτσι επιτυγχάνεται η εμβάθυνση σε ιστορικά ζητήματα, η εξοικείωση με την ιστορική μέθοδο και η αποδέσμευση από το σχολικό εγχειρίδιο. Επίσης, με τον τρόπο αυτό, ενισχύεται η πρωτοβουλία και η δημιουργικότητα των εκπαιδευτικών καθώς και η ενεργή συμμετοχή των μαθητών στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Δίνεται έμφαση στην κοινωνική, οικονομική και πολιτισμική ιστορία και ενθαρρύνεται η βιωματική κατανόηση και έρευνα του παρελθόντος. Π.χ. στη Δ΄ Δημοτικού προτείνεται η διδασκαλία της οικογενειακής, της προφορικής και της τοπικής ιστορίας.

Η ελληνική ιστορία συνδέεται με την ευρωπαϊκή και την παγκόσμια και κυρίως με την ιστορία των βαλκανικών και μεσογειακών λαών, με τους οποίους οι Έλληνες διαχρονικά βρίσκονταν σε συνεχή αλληλεπίδραση.

Οι Τέχνες και τα γράμματα παύουν να αποτελούν ένα κεφάλαιο-παράρτημα στο τέλος του βιβλίου και εντάσσονται οργανικά στην κεντρική αφήγηση των ιστορικών εξελίξεων έτσι ώστε να αναδεικνύεται η σχέση τους με το ιστορικό γίγνεσθαι, αλλά και να γίνεται αντιληπτό το πώς τα ιστορικά γεγονότα αντικατοπτρίζονται στην Τέχνη. Π.χ. στην Γ΄ Γυμνασίου, ο ρομαντισμός και ο νεοκλασικισμός αποτελούν ενότητες του κεφ. Ε Βιομηχανική Επανάσταση και αστική τάξη (μέσα 18ου αιώνα –δεκαετία 1870).

Σημειώνεται ότι τα Προγράμματα Σπουδών θα συμπληρωθούν με εκπαιδευτικό υλικό (βιβλία και υπόλοιποι θεματικοί φάκελοι) που θα εκπονηθεί στο πλαίσιο προγράμματος που ξεκινάει άμεσα, στο οποίο θα συμπεριληφθούν προγράμματα και υλικά της Β’ και της Γ’ Λυκείου.

Περιεχόμενα και θεματικοί φάκελοι ανά τάξη:

ΤΑΞΗΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑΘΕΜΑΤΙΚΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ (ενδεικτικό)Γ’ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥΜΥΘΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΔ’ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥΤΟΠΙΚΗ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑΚυνηγοί, αγρότες, ναύτες και τεχνίτες στο προϊστορικό ΑιγαίοΑνθρώπων έργαΑπό το σπήλαιο των Πετραλώνων στα μυκηναϊκά ανάκτοραΟι θεοί του Ολύμπου στη γηΟι αρχαίοι κάνουν πόλεμοΟι αρχαίοι στην ειρήνηΕ’ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥΡΩΜΑΙΚΗ, ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΚΑΙ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΠρόσκληση σε βυζαντινό γεύμαΗ γη είναι στρογγυλή: Ανακαλύπτοντας τον κόσμοΆνθρωποι και κτήρια: ρωμαϊκή και βυζαντινή αρχιτεκτονικήΥπάρχουν και άλλοι: Γυναίκες, παιδιά και δούλοιΓνωρίζοντας έναν άλλον κόσμο: η Κίνα

α) Κίνα και Βυζάντιο: ο «δρόμος του μεταξιού», β) Το ταξίδι του Μάρκο Πόλο στην Άπω ΑνατολήΣΤ’ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥΝΕΟΤΕΡΗ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑΤα παιδιά στη δουλειά και το σχολείο. Η παιδική εργασία στην Ελλάδα καις την Ευρώπη. Τα παιδιά στην αγροτική οικονομία, στη βιομηχανία (σιδηροδρομικοί σταθμοί, ανθρακωρυχεία, κλωστοϋφαντουργία) και στις υπηρεσίες. Η μαθητική ζωή.Οι άνθρωποι της Επανάστασης και οι άνθρωποι στην ΕπανάστασηΑπό νοικοκυραίοι.. πρόσφυγεςΣτα χαρακώματα και στα μετόπισθεν. Άνθρωποι και πόλεμος στον 20ο αιώνα«Φεύγω με πίκρα στα ξένα»: Μετανάστευση από και προς την ΕλλάδαΜουσική και μουσικές στην Ελλάδα του 20ου αιώναΈνας νέος κόσμος αναδύεται: αποικιοκρατία και Τρίτος ΚόσμοςΑπό τον 20ο στον 21ο αιώνα. Η ιστορία είμαστε εμείςΑ’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥΑΡΧΑΙΑ ΙΣΤΟΡΊΑ (από την προϊστορική εποχή μέχρι την ύστερη αρχαιότητα)Ο παλαιολιθικός άνθρωπος «κατακτά» τον κόσμοΈχει χώρο για όλους. Επαφές και ανταγωνισμοί δυο ανακτορικών κοινωνιώνΟ αρχαίος κόσμος στον καθρέφτη του: τα παιδιά, οι γυναίκες, οι δούλοι, οι ξένοιΣτο σπίτι και το γυμναστήριο: όψεις της καθημερινής ζωής στην αρχαιότηταΤα μυαλά και τα χέρια: οι επιστήμονες, οι φιλόσοφοι, οι καλλιτέχνες και οι εφευρέτεςΜια αυτοκρατορία γεννιέται στη Μεσόγειο: Η αρχαία ΡώμηΒ’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΚΑΙ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΕΥΡΩΠΑϊΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΧρόνος, χρονολόγηση και ημερολόγιο στην ύστερη Αρχαιότητα και τον ΜεσαίωναΘρησκεία και ΕξουσίαΤι οφείλουμε στον αραβικό πολιτισμό: Επιστήμες και τέχνες στον αραβικό κόσμοΗ γυναίκα στον ΜεσαίωναΠόλεμος και διπλωματία στο Βυζάντιο. Όπλα, οχυρώσεις και στρατός (διάκριση υποχρεωτικής και μισθοφορικής στράτευσης, η «αξιοποίηση» Βαρβάρων στον βυζαντινό στρατό). Επίδειξη του αυτοκρατορικού μεγαλείου στους βαρβάρους. Προπαγάνδα, Η διπλωματία των γάμων: το παράδειγμα της Θεοφανούς. Θρησκεία και διπλωματία.Δοξάζοντας τον Θεό με την ΤέχνηΑ) Από την παλαιοχριστιανική Βασιλική στους σταυροειδείς ναούς β) καθεδρικοί ναοί (ρομανικός και γοτθικός ρυθμός, υαλογραφία, γλυπτική) γ) εικόνες και ψηφιδωτά από την υπερβατικότητα στον νατουραλισμόΓ’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ16ος-19ος ΑΙΩΝΑΣ (ελληνική, βαλκανική, ευρωπαϊκή και παγκόσμια)Η ανάπτυξη των ευρωπαϊκών αστικών κέντρων (15ος-16ος αιώνας)Πολιορκίες στην Ελληνική ΕπανάστασηΤα μιλέτ στην Οθωμανική ΑυτοκρατορίαΟ αστός κατακτητής: Μια αστική οικογένεια στην Ελλάδα του 19ου αιώναΔικαίωμα ψήφου και καθολική ψηφοφορίαΑνάπτυξη και παρακμή της Ερμούπολης ΣύρουΕθνικά ΣύμβολαΑ’ ΛΥΚΕΙΟΥΤέλος 19ου και 20ος αιώνας (ελληνική, βαλκανική, ευρωπαϊκή και παγκόσμια)Η διαμόρφωση της σύγχρονης ΑθήναςΗ επανάσταση του κινηματογράφουΟ Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος στην τέχνη και τη μνήμηΤα γερμανικά αντίποινα στη σύγχρονη ΕλλάδαΕπιστήμη και Πολιτική: τα πυρηνικά όπλα και η κατάκτηση του διαστήματοςΗ πτώση του Τείχους του Βερολίνου