Οι φωνές της Ελλάδας: Ελένη Βιτάλη (εικόνες – video)

Οι φωνές της Ελλάδας σε μια Ελλάδα χωρίς φωνήΤο altsantiri.gr συνεχίζει το μεγάλο αφιέρωμα στις διαχρονικές φωνές της ΕλλάδαςΗ καριέρα και η ζωή της σπουδαίας Ελένης ΒιτάληΤα πρώτα βήματα, η φυλακή και οι ουσίεςΗ αγάπη στην οικογένειά της και η προσφορά της στο τραγούδι

Επιμέλεια κειμένου: Δανάη Κισκήρα Μπαρτσώκα

Μεγάλωσε μέσα στη μουσική. Είχε τον Γρηγόρη

Μπιθικώτση και τον Στέλιο Καζαντζίδη σαν θείους και ήταν μία από τις αδυναμίες της Σωτηρίας Μπέλλου.

Η Ελένη Βιτάλη, η πιο ροκ λαϊκή φωνή της Ελλάδας, δεν θα μπορούσε να έχει πάρει άλλο δρόμο στη ζωή της.

Η ίδια δηλώνει πως ως άνθρωπος είναι μινόρε, αριστερή αλλά ακομμάτιστη. Θεωρεί οικογένειά της – πέρα από τη βιολογική – τη Χαρούλα Αλεξίου και τη Γλυκερία.

Στα δεκατέσσερα έκανε το ντεμπούτο της ως τραγουδίστρια σε ένα πανηγύρι στα Εξαμίλια Κορίνθου, μαζί με τη μητέρα της Λούση Καραγεωργίου.

Ο πατέρας της Τάκης Λαβίδας, ήταν δεξιοτέχνης στο σαντούρι και ένας από τους γνωστότερους λαϊκούς μουσικούς της εποχής.

Τα πρώτα βήματα

Το 1973 αλλάζει το επίθετό της από Λαβίδα σε Βιτάλη και συμμετέχει στον δίσκο των Αργύρη Κουνάδη και Βαγγέλη Γκούφα «Δεν περισσεύει υπομονή», μαζί με τη Σωτηρία Μπέλλου.

Το 1974 γίνεται γνωστή, στο ευρύ κοινό, με τη συμμετοχή της στο Φεστιβάλ τραγουδιού Θεσσαλονίκης με το τραγούδι «Χωρίς δεκάρα, πώς θα παντρευτούμε Μανωλιό μου».

Ο πρώτος της προσωπικός δίσκος κυκλοφορεί από την εταιρεία Lyra το 1975.

1) Πήρα χτες το ραβασάκι (Δ.Ψαριανού-Δ.Ιατρόπουλου)
2) Πού το πάνε το παιδί (Χελιδόνι σε κλουβί) (Μ.Χατζιδάκι-Ν.Γκάτσου)
3) Καράβι, καραβάκι (από το τηλεοπτικό σήριαλ «Τερέζα Βάρμα-Δακόστα»)
(Α.Κουνάδη-Β.Γκούφα)
4) Πως θα μεταλάβω (Α.Πρέζα-Β.Τσιμπούλη)
5) Άιντε γιε μου (Ν.Ιγνατιάδη-Φ.Τέζα)
6) Άι γαρούφαλλό μου (Εις μνημόσυνον) (Α.Κουνάδη-Β.Γκούφα)
7) Χωρίς δεκάρα (Ν.Μέτσικα-Β.Τσιμπούλη)
8) Θα σε περιμένω (Τέτη) (Κ.Κωνσταντακόπουλου)
9) Το κυκλάμινο (Μ.Θεοδωράκη-Γ.Ρίτσου)
10) Κι αν είσαι γιος του βασιλιά (Γ.Μέτσικα)
11) Σάββατο βράδυ (Γ.Μέτσικα-Β.Τσιμπούλη)
12) Τραγούδι που δεν άκουσα (Μ.Πλέσσα-Γ.Καλαμαριώτη)
13) Το χωριανάκι (Σ.Σαμοίλη-Σ.Αλιβιζάτου)

Στο δίσκο υπήρχε ένα σημείωμα που έγραφε:

«H Ελένη Βιτάλη μας δίνει με τον πρώτο προσωπικό της δίσκο όλη τη φρεσκάδα, όλα τα νιάτα της, αλλά και όλη την πρώιμη ωριμότητα της φωνής της. Τραγούδια απλά, τραγούδια δύσκολα, δραματικά και τραγούδια κεφάτα. Το ταλέντο της Ελένης της επιτρέπει να περνά με την μεγαλύτερη ευκολία από το ένα είδος στο άλλο, δίνοντας πάντα τη σωστή ερμηνεία. Το ταλέντο της και απλότητά της κάνουν τη νεαρή τραγουδίστρια να πλησιάζει τον υψηλότερο στόχο κάθε καλλιτέχνη: Την αλήθεια».

Η οικογένεια

Το 1975 παντρεύτηκε τον μουσικό και μέντορά της Βαγγέλη Ξύδη και το 1976 γέννησε τον γιο τους Νίκο Ξύδη, ο οποίος ακολούθησε κι εκείνος με τη σειρά του το δρόμο της μουσικής.

Όταν γεννήθηκε ο γιος της, η Βιτάλη έγραψε μία από τις μεγαλύτερές της επιτυχίες. Την Κιβωτό.

Η ίδια δηλώνει σε συνέντευξή της το 1996:

«Ποτέ μου δεν είχα σκοπό να κάνω δίσκο. Με τα λίγα ακόρντα που ήξερα, έπαιρνα την κιθάρα και τη σκάλιζα, φτιάχνοντας μελωδίες και σιγομουρμουρίζοντας στιχάκια. Τα τραγούδια για «Το Απέναντι Μπαλκόνι» γράφτηκαν σε μια χρονική περίοδο περίπου 20 χρόνων. Πρώτη γράφτηκε η «Κιβωτός». Μόλις γέννησα το γιο μου. Ήμουν 20 χρονών. Οι φίλοι μου έλεγαν το παιδί έκανε παιδί κι εγώ σκεφτόμουν: Εξάρτημα εγώ της μηχανής, έκανα κι άλλο ένα. Έτσι προέκυψε το τραγούδι. Στο μαιευτήριο Λητώ. Στα χρόνια που ακολούθησαν, γράφτηκαν κι άλλα. Με μεγάλα διαστήματα σιωπής βέβαια. Οι φίλοι μου τα άκουγαν και μ’ έσπρωχναν να τα βγάλω σε δίσκο. Δεν ήθελα όμως. Δεν θεωρούσα ότι έκανα κάτι σπουδαίο. Να κάνω εντύπωση στον άντρα μου ήθελα. Να του τραβήξω την προσοχή. Γι’ αυτό άρχισα να γράφω τραγούδια !Αστείο δεν είναι;

Το τελευταίο τραγούδι αυτού του κύκλου ήταν το «Ένα χειμωνιάτικο πρωί». Είχα μαλώσει με τον Βαγγέλη και είχα βγει στο δρόμο και περπατούσα μέσα στο κρύο. Ήμουν πολύ φορτισμένη. Περπατούσα και μονολογούσα: «Ένα χειμωνιάτικο πρωί έφυγα απ’ το σπίτι σαν τρελή…».

Σε συνέντευξή της στην εφημερίδα Lifο είχε πει χαρακτηριστικά για τον άντρα της, πως «ήταν ένας φιλόσοφος» που είχε την τύχη να ζήσει μαζί του για 18 χρόνια.

Σε μία άλλη της συνέντευξη στην Εφημερίδα των Συντακτών είχε πει χαρακτηριστικά:

«Είχα πει στον άντρα μου, τον Βαγγέλη Ξύδη, πως για δύο λόγους θα χωρίσουμε. Αν με απατήσει ή αν απλώσει χέρι πάνω μου ή στον γιο μας, τον Νίκο. Έκανε το πρώτο. Ήταν για μένα, όμως, μεγάλος δάσκαλος ο Ξύδης. Ο πατέρας μου ήταν ο θυμόσοφος και ο Βαγγέλης ο μέντοράς μου. Τον αγαπούσα πολύ, τον ζήλευα αφάνταστα, αλλά τον ένιωθα σαν πατέρα μου. Ακόμη είναι σαν να ζει συνέχεια δίπλα μου».

Η σύλληψη

Το 1987 και ενώ η Ελένη Βιτάλη βρίσκεται στο απόγειο της καριέρας της συλλαμβάνεται για οπλοκατοχή και φυλακίζεται προσωρινά για 15 ημέρες. Η ίδια θα δηλώσει:

«Για τρία πράγματα δεν θυμάμαι να πω λεπτομέρειες. Τα δύο ήταν από την ευτυχία: ο γάμος μου και η γέννηση του παιδιού μου και το τρίτο η φυλακή. Από αυτήν την ιστορία έμαθα μόνο πόσος βούρκος υπάρχει πίσω από τους ηθικολόγους… Δεν στενοχωριέμαι ούτε επειδή το παιδί μου με είδε στις εφημερίδες, γιατί ο γιος μου έχει μάθει να είναι ελεύθερος, ούτε για τη δική μου εμπειρία. Καλό μου έκανε, γιατί η μητέρα μου με έχει χαϊδέψει πολύ. Θεωρώ όμως αυτούς υπεύθυνους για δύο λόγους. Ο πρώτος είναι ότι η επιχείρηση που δούλευα τότε μου ζητάει 14.000.000 δραχμές επειδή ήμουν φυλακή και δεν πήγα να τραγουδήσω. Δεν θα τους συγχωρήσω όμως και για κάτι άλλο καθοριστικό. Ο πατέρας μου πήρε την εφημερίδα, διάβασε ότι το παιδί του πήγε φυλακή και πριν προλάβω να αποφυλακιστώ, πέθανε. Ενώ ήταν γερός και δυνατός, μέσα σε δεκαπέντε μέρες έπαθε δύο εγκεφαλικά και δύο εμφράγματα. Ήταν μια πολύ άδικη και πικρή ιστορία».

Η φυλακή δεν στάθηκε πρόβλημα στην καριέρα της

Το 1989 κυκλοφορεί ένα από τα πιο επιτυχημένα της τραγούδια, το «εγώ τραγούδαγα». Η ίδια είχε εξομολογηθεί πως αρχικά το τραγούδι αφορούσε τα πανηγύρια και όχι τα σκυλάδικα, αλλά από σεβασμό για τον κόσμο που διασκεδάζει στα πανηγύρια με την οικογένειά του το άλλαξε.

Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γούλφ

Τον Φεβρουάριο του 1994 κυκλοφορεί ίσως ο πιο αδικημένος της δίσκος, με τίτλο «Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ», ο οποίος περιέχει δικά της τραγούδια, τόσο σε στίχους όσο και σε μουσική.

Στο σημείωμα του δίσκου που έχει γράψει η ίδια αναφέρει:

«Ο Γιώργος Τσάμπρας είναι ο ηθικός αυτουργός που αυτά τα τραγούδια γίνανε βινύλιο. Η επιμονή του και το ότι “μου κράταγε κακία” που δείλιαζα, παίξανε το ρόλο τους. Τον ευχαριστώ».

Ο εθισμός

Η Ελένη Βιτάλη όπως έχει παραδεχτεί και η ίδια, αντιμετώπισε πρόβλημα εθισμού. Σε συνέντευξή της το 2008 απαντώντας σε ερώτηση για το τι έχει μετανιώσει στη ζωή της απάντησε:

«Που έπινα χάπια και εξαιτίας τους χάθηκαν δέκα χρόνια απ’ τη ζωή μου σαν να μην υπήρξαν. Στην αρχή τα έπαιρνα για να κοιμηθώ. Μπορεί να μην έπεσα στην κοκαΐνη και στην πρέζα, αλλά μαστουρόχαπα είναι κι αυτά, άρχισαν να μου δίνουν θάρρος και να με κάνουν να νιώθω πιο λυμένη. Και κόλλησα. Αρρώστησα πολύ βαριά».

«Επτά…και να προσέχεις»

Ο δίσκος, «Επτά…και να προσέχεις», έρχεται το 2008, με την προσωπική της δουλειά να δείχνει εξελιγμένη και πιο ώριμη. Και σε αυτόν τον δίσκο το σημείωμά του, το υπογράφει η ίδια:

«Διακόσμηση! Έχω πάψει να χαμουρεύομαι τα «ωραία πράγματα»,τα ωραία λόγια,τις ωραίες ιδέες και… γενικά τα ωραία, που νόμιζα ή καλύτερα ένιωθα ωραία! Ίσως,»της μιας δραχμής τα γιασεμιά» να είναι πιο ωραία από τις Βερσαλίες. Ίσως, η γκαζιέρα να είναι πιο ωραία από το φούρνο μικροκυμάτων ή ένας άντρας 70 χρονών να είναι πιο ωραίος από έναν σαραντάρη και πάει λέγοντας! Πάει λέγοντας… πάει κλαίγοντας… πάει γελώντας… πάει γαμιώντας! Πάντως πάει!

Που πάει; Μα κατευθείαν στην καρδιά, σα μαχαίρι κακόγουστου κουλτουριάρη σκηνοθέτη,για γρήγορες εντυπώσεις δίχως νόημα,αρχή, μέση και τέλος. Όμως πάει… και κάπου θα φτάσει. Και θα φτάσει γιατί έτσι πρέπει, αδιαφορώντας αν εγώ θα το φωτογραφίσω,για να διακοσμήσω τα αδιακόσμητα ή να δικαιολογήσω τα αδικαιολόγητα. Γιατί έτσι είναι τα τραγούδια. Αδικαιολόγητα. Όχι επειδή δεν έχουν δίκιο ούτε επειδή έχουν. Απλώς… είναι! Τι ωραίο που είναι το…»είναι». Το «είναι» μου, το «είναι» σου, το «είναι»του, το «είναι» μας. Είναι εκεί και με λιακάδα και με βροχή και με όποιες συνθήκες. «Είναι»!… Και σε αυτό το «είναι» υποκλίνομαι, γιατί δεν μπορώ να το εξηγήσω. Γίνομαι πιο γελοία απ’ ό,τι είμαι, αν κάνω και την παραμικρή κίνηση… για να είμαι! Γιατί απλούστατα δεν είναι… «είναι»».

Δισκογραφία

1973 Δεν περισσεύει υπομονή
1973 Ο Γιακουμής ένα μουλάρι στην οδό Σταδίου
1974 18 Λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας
1974 Ρόδα είναι και γυρίζει
1974 Του έρωτα τ’αντάρτη
1974 Βάστα καρδιά
1974 13ο Φεστιβάλ Ελληνικού Τραγουδιού
1974 Εκείνη τη νύχτα
1975 Παραλογές
1975 Η κυρά των αμπελιών
1975 Ελένη Βιτάλη
1976 Τσαντιράκι

1977 Θεοδωράκης με αγάπη
1978 Η ρεζέρβα
1979 Άιντε και φύγαμε
1980 Δημοτικά
1981 Πού θα τη βρούμε σήμερα
1981 Τα Δημοτικά της Ελένης Βιτάλη
1982 Τα ωραιότερα τραγούδια της
1982 Κύριε των δυνάμεων
1982 Παίξε Χρήστο επειγόντως
1982 Ο ήλιος ο ηλιάτορας
1983 Βάρα μου το ντέφι
1983 Ο τραγουδιστής
1984 Ξαφνικός έρωτας
1984 Χορέψτε γιατί χανόμαστε
1984 Πάντα τέτοια
1984 Και μαζί και μόνος

1985 Εδώ Θεσσαλονίκη
1985 7 Παρακλήσεις
1985 Λαϊκές εικόνες
1985 Μια γυναίκα μπορεί
1986 Ένας είναι Ο Σούκας
1986 Ώρα Ελλάδος
1986 Τραγούδια για τους φίλους μου
1987 Χρήστος Νικολόπουλος: Ζωντανή ηχογράφηση
1987 Ζήτω το Ελληνικό τραγούδι
1988 Και μπήκαμε στα χρόνια
1988 Τα Λαϊκά της Ελένης
1989 Οι μεγαλύτερες επιτυχίες της
1989 Κάπου Ανατολικοδυτικά
1989 Ε και τι έγινε

1989, Φως Αυγούστου
1989 Το απέναντι μπαλκόνι
1990 Άνεμος είναι
1990 Όλα τα μωρά στην πίστα
1990 Ίσως φταίνε τα φεγγάρια
1990 Ευριπίδη Μήδεια
1991 Στα ξενυχτάδικα της αγκαλιάς σου
1991 Δρόμοι που αγάπησα
1991 Γεια σας που πέφτουν τα σύνορα;
1991 Η πόλη που ονειρεύτηκα
1992 Το τραγούδι γυμνό
1992 Γι’ άλλες πολιτείες/16 Επιτυχίες
1993 Οι δικοί μας τσιγγάνοι

1993 Μέρες μουσικής/Σύγχρονο λαϊκό τραγούδι
1994 Ποιος Φοβάται Τη Βιρτζίνια Γουλφ;
1994 Όμορφό μου καλοκαίρι
1995 Βαλκανιζατέρ
1996 Άσωτος Υιός
1997 Εμπειριών συλλέκτης
1998 Το μαύρο πρόβατο
1998 Θα ταξιδέψω την ψυχή
1999 Καταθέτω
2000 Τα Σερέτικα
2000 Προσκήνιο
2000 Άι γαρούφαλό μου-36 Μεγάλες επιτυχίες
2001 Διαμαρτύρομαι
2001 Της αγάπης χρώματα
2001 Τα καλύτερα τραγούδια της

2001 Οι μεγαλύτερες επιτυχίες της
2002 Ένας χειμώνας για δυο
2002 Στην ηχώ του έρωτα
2002 Οπωσδήποτε παράθυρο
2002 Φωτιά στις νύχτες
2003 Μονά στολίδια
2003 36 Μεγάλες Επιτυχίες
2003 Δική μου η χαρά
2003 Smyrne
2004 Δυο δρόμοι δυο φεγγάρια
2004 Δημοτικοί Αντίλαλοι Νο1
2004 Δημοτικοί Αντίλαλοι Νο3
2004 Στο φως της Ακρόπολης
2004 Ό,τι αγάπησα
2005 Ακολούθα τα πουλιά
2006 Λαϊκά για πάντα
2006 Έρημα Χωριά

2006 Διαδρομή
2006 14 μεγάλα τραγούδια
2006 Ποιο δρόμο να πάρω
2006 Δωδεκάορτο
2007 Ανθολόγιο
2007 Tsayiori
2007 Όταν λείπει
2007 Είτε έχεις είτε δεν έχεις
2007 Βάστα καρδιά-Επανέκδοση
2008 Επτά…και να προσέχεις
2008 Τα δημοτικά της Ελένης Βιτάλη/15 τραγούδια
2008 Τα λαϊκά της Ελένης Βιτάλη
2008 Τραγούδια που αγάπησα
2009 Ζωντανό Κύτταρο Live
2010 Αιγίνιο Πιερίας Live
2014 Τα Τραγούδια Μου – Οι Μεγάλες Επιτυχίες

Πληροφορίες: lifo.gr, ogdoo.gr, efsyn.gr, alfavita.gr