Η Γαλλία «βλέπει» τον Μάη του ’68 στις σημερινές απεργίες – Μπορεί ο Μακρόν να τις αντιμετωπίσει;

Τις τελευταίες ημέρες Γαλλία συγκλονίζεται για μια ακόμη φορά από μαζικές διαδηλώσεις και απεργίες εναντίον των νέων μεταρρυθμίσεων που προωθεί η κυβέρνηση του Εμανουέλ Μακρόν.

Όπως φαίνεται όμως, οι μνήμες των μεγάλων διαδηλώσεων του Μάη του 1968 παραμένουν ζωντανές για τους Γάλλους και δεν είναι λίγοι

Σε αναλυτικό της άρθρο στου New York Times, η διευθύντρια σύνταξης της Le Monde, Σύλβι Κάουφμαν εξηγεί την κατάσταση που επικρατεί στη Γαλλία και τις μεγάλες προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίζει ο γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, του οποίου η δημοτικότητα βαίνει συνεχώς μειούμενη.

1968 – 2018: Μισός αιώνας εξελίξεων

Όπως αναφέρει η Κάουφμαν στη New York Times, ο πρόεδρος που στις διεθνείς του επαφές απολαμβάνει τον σεβασμό των ομολόγων του, στο εσωτερικό της χώρας αντιμετωπίζει μια διαφορετική κατάσταση. Οι σαρωτικές μεταρρυθμίσεις που επιβάλλει από την αρχή της θητείας του πριν από έναν χρόνο, έχει ωθήσει τους συμπατριώτες του, που έχουν μεγάλη παράδοση στους δυναμικούς εργατικούς αγώνες, στους δρόμους.

Ο Μακρόν πλέον καλείται να αντιμετωπίσει μια πολύ διαφορετική κατάσταση από εκείνη που είχε συνηθίσει.

Οι απεργίες στη Γαλλία ήρθαν φέτος μαζί με την άνοιξη και, όπως εξηγεί η Κάουφμαν, η άνοιξη φέρνει μαζί της και μια σημαντική επέτειο για τη Γαλλία: αυτή του Μάη του 1968 που αντιμετωπίζεται από τους Γάλλους ως μια μεγάλη πολιτισμική επανάσταση.

Οι διαδηλώσεις εκείνης της εποχής είχαν ξεκινήσει από μια φοιτητική εξέγερση στη Σορβόννη και γρήγορα οι συγκρούσεις εξαπλώθηκαν με τους φοιτητές να βρίσκουν πιστούς συμμάχους στο πρόσωπο των εργαζομένων. Μέσα σε λίγες εβδομάδες η Γαλλία παρέλυσε από μια τεράστια γενική απεργία που στρεφόταν ενάντια τον τότε πρόεδρο Ντε Γκολ. Ο στρατηγός δεν μπόρεσε να ξεπεράσει το «χτύπημα». Παραιτήθηκε από την προεδρία έναν χρόνο αργότερα αφού έχασε ένα δημοψήφισμα.

Όλα αυτά έγιναν το 1968. Ο Εμμανουέλ Μακρόν δεν είχε καν γεννηθεί τότε. Όμως, όπως λέει και η Κάουφμαν, σίγουρα γνωρίζει τι σημαίνει η φράση “convergence des luttes”, δηλαδή η «σύγκληση των αγώνων». Ήταν αυτό το στοιχείο, που το 1968 είχε συνδέσει εντελώς διαφορετικές κοινωνικές ομάδες σε έναν κοινό σκοπό. Ακριβώς πενήντα χρόνια αργότερα, αρκετοί είναι αυτοί στη Γαλλία που ελπίζουν σε μια επανάληψη αυτής της μοναδικής συγκυρίας. Άλλωστε, η πραγματικότητα τους δίνει αρκετούς λόγους για να θεωρούν ότι οι συνθήκες προσφέρονται για ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Οι διαδηλώσεις της άνοιξης του 2018 δοκιμάζουν για πρώτη φορά τις αντοχές των μεταρρυθμίσεων του Εμμανουέλ Μακρόν.

Ο… «Απρίλης του ’18»

Το ισχυρότατο συνδικάτο των σιδηροδρομικών υπαλλήλων ανακοινώνει μια διήμερη απεργία κάθε τρεις ημέρες, προσπαθώντας να πιέσει την κυβέρνηση να ανατρέψει τα πλάνα της φιλελεύθερης κυβέρνησης για μια ριζική αναδιάρθρωση της εταιρείας σιδηροδρόμων SNCF. Οι ίδιοι τονίζουν ότι παρά τα προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί στις μετακινήσεις, είναι προετοιμασμένοι να συνεχίσουν τις απεργίες τους μέχρι και τον Ιούλιο.

Από την άλλη οι πιλότοι της Air France απεργούν διεκδικώντας αυξήσεις της τάξης του 6% στους μισθούς τους.

Στους δρόμους και οι δικηγόροι που αντιδρούν σε ένα κυβερνητικό σχέδιο μεταρρύθμισης του δικαστικού συστήματος. Παράλληλα, η αποδοκιμασία των κυβερνητικών επιλογών είναι έντονη και μεταξύ των εργαζόμενων στα δημόσια νοσοκομεία που έχουν υποστεί σημαντικές μειώσεις μισθών.

Οι συνταξιούχοι δηλώνουν αγανακτισμένοι από την υψηλή φορολογία, ενώ ταυτόχρονα, στη δυτική Γαλλία, η αστυνομία έχει συγκρουστεί σκληρά με ομάδες οικολόγων που έχουν καταλάβει έκταση όπου επρόκειτο να κατασκευαστεί ένα νέο αεροδρόμιο, παρά το γεγονός ότι το σχέδιο της συγκεκριμένης κατασκευής έχει ακυρωθεί.

Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, έξαλλοι είναι και οι αυτοκινητιστές, οι οποίοι αντιδρούν σε ένα σχέδιο να μειωθεί το όριο ταχύτητας στις μη κατοικημένες περιοχές από τα 90 χλμ./ώρα στα 80 χλμ./ώρα.

Και φυσικά… τα πανεπιστήμια. Οι αντιδράσεις πέρασαν τις πύλες των πανεπιστημίων, καθώς οι μεταρρυθμίσεις του Μακρόν αφορούν και την αλλαγή του τρόπου εισόδου των φοιτητών στα πανεπιστήμια ώστε η πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση να γίνει πιο… «επιλεκτική». Ο τρόπος αντίδρασης των φοιτητών, που βλέπουν τη μεταρρύθμιση ως μια επίθεση στη θεμελιώδη αρχή της Ισότητας, δεν απέχει και πολύ από των ελλήνων συναδέλφων τους πάντως. Ήδη μια σειρά πανεπιστημιακών ιδρυμάτων τελούν υπό κατάληψη, ενώ οι αστυνομικές δυνάμεις κλήθηκαν να εκκενώσουν το πανεπιστήμιο της Σορβόννης.

Δεν το «βλέπει» ο Εμανουέλ

Πριν λίγες μόλις ημέρες, ο γάλλος πρόεδρος σε τηλεοπτική του συνέντευξη ρωτήθηκε από τον δημοσιογράφο ακριβώς για την αναλογία μεταξύ των γεγονότων του 1968 και των σημερινών αντιδράσεων.

Συγκεκριμένα, ο δημοσιογράφος που τύχαινε και διαδηλωτής του 1968, ρώτησε τον Εμανουέλ Μακρόν αν προσπαθεί να αναβιώσει τον Μάη του 68 «μέσω της καταπίεσης».

Η απάντηση του προέδρου πάντως δεν άφηνε χώρο για παρερμηνείες. Δεν πρόκειται για τη θρυλική «σύγκλιση των αγώνων», εξήγησε. Δεν πρόκειται καν για «συμπτυξη δυσαρεσκειών», σχολίασε σκωπτικά.

Πάντως ο Μακρόν δεν είναι ο μόνος που δεν «βλέπει» τον Μάη του 1968 να επαναλαμβάνεται ύστερα από πενήντα χρόνια. Η διευθύντρια σύνταξης, και πρώην αρχισυντάκτρια της Le Monde, Σύλβι Κάουφμαν τονίζει στην ανάλυσή της ότι το 2018 δεν είναι ίδιο με το 1968.

Όπως εξηγεί η ίδια, τον Μάη του 1968, η Γαλλία είχε ανάπτυξη της τάξης του 5% και ο πληθυσμός της ήταν νεότερος. Είχε λιγότερους φοιτητές και περισσότερους εργάτες σε βιομηχανίες. Τα συνδικάτα ήταν ισχυρά. Η μεγαλύτερη συνδικαλιστική ένωση, η CGT, ήταν στενά συνδεδεμένη με το Κομμουνιστικό Κόμμα που τότε λάμβανε το 20% των ψήφων. Οι ακροαριστερές οργανώσεις είχαν χαρισματικούς ηγέτες και ολόκληρη η εξέγερση από τη μια αντικατόπτριζε τις επαναστατικές διαθέσεις στην υπόλοιπη Ευρώπη και τις ΗΠΑ, όμως αποτελούσε και μια έντονη αντίδραση, των «εικοσάρηδων» τότε, που αντιμάχονταν τον έντονο συντηρητισμό του καθεστώτος Ντε Γκωλ.

H Γαλλια σήμερα

Σήμερα τα πράγματα είναι αρκετά διαφορετικά: Η Γαλλία είναι σήμερα μέρος μιας πολύ διαφορετικής Ευρωπαϊκής Ένωσης, μοιράζεται το ίδιο νόμισμα με άλλες 18 χώρες και μόλις ξεπέρασε την παγκόσμια οικονομική κρίση που προηγήθηκε. Η παγκοσμιοποίηση έχει επηρεάσει την αγορά εργασίας αφήνοντας τα συνδικάτα αδύναμα και διχασμένα. Η ανεργία βρίσκεται στο 9%, η τριτοβάθμια εκπαίδευση αφορά περισσότερα στρώματα απ’ ό,τι το 1968 και η μετανάστευση έχει θέσει νέες κοινωνικές ισορροπίες. Η γαλλική κοινωνία, ποτέ στο παρελθόν δεν ήταν διαιρεμένη σε τόσα πολλά «στρατόπεδα».

Από την πλευρά του ο Εμανουέλ Μακρόν αναφέρει τονίζει ότι «ακούει την οργή» του κόσμου και ότι είναι «πρόεδρος όλων των Γάλλων». Όμως, η οργή που υποστηρίζει ότι «ακούει» ο Μακρόν δεν φαίνεται ότι είναι αρκετή για να ακυρώσει τις μεταρρυθμίσεις.

Η κατάσταση είναι σαφώς πολύ πιο περίπλοκη σε σχέση με πενήντα χρόνια νωρίτερα. Τα οδοφράγματα του ’68 είχαν το μέτωπο προς το μέλλον. Ήθελαν να απορρυθμίσουν τη μελλοντική κατάσταση και να ρίξουν τον Ντε Γκωλ. Αντίθετα, οι απεργοί του 2018 αναπολούν τα χρόνια του λεγόμενου «κοινωνικού κράτους». Από την πλευρά του ο Εμμανουέλ Μακρόν υποστηρίζει ότι αυτή η εποχή έχει περάσει, ωστόσο προσφεύγει στις τακτικές του Ντε Γκωλ όταν έρχεται η στιγμή να αντιμετωπίσει δυναμικούς οικολόγους ή ριζοσπαστικούς φοιτητές.

Η Γαλλία, καταλήγει η Κάουφμαν είναι «διχασμένη και αγχωμένη». Ο Μακρόν που έχει αναλάβει να μεταμορφώσει τη Γαλλία (προς το καλό ή προς το κακό άραγε;), πλέον αντιμετωπίζει την αγανάκτηση του ίδιου του λαού του.

Το τελικό αποτέλεσμα φαίνεται ότι θα εξαρτηθεί από τις αντοχές και την αποφασιστικότητα των δύο πλευρών. Μια ενδεχόμενη ήττα του Μακρόν, πάντως, θα σημάνει μια σημαντική υποχώρησή του στις προγραμματικές του δεσμεύσεις. Το ερώτημα αφορά το όριο στο οποίο μπορεί να φτάσει για να καταστείλει το κίνημα που, για την ώρα, φαίνεται να «φουσκώνει».

Πηγή: New York Times