Associated Press: Αφιέρωμα στο άγνωστο πρόβλημα της ρύπανσης των ελληνικών θαλασσών από πλαστικά

Το Associated Press, ένα από τα μεγαλύτερα ειδησεογραφικά πρακτορεία στον κόσμο, δημοσίευσε το αναλυτικό του αφιέρωμα στο αυξανόμενο πρόβλημα της ρύπανσης των ελληνικών θαλασσών από πλαστικές συσκευασίες ευρείας χρήσης.

Καταγράφοντας λεπτομερώς τις προσπάθειες καθαρισμού της τεράστιας ελληνικής ακτογραμμής, το πρακτορείο θίγει ένα θέμα που σπανίως αναδεικνύεται στη χώρα μας, τουλάχιστον στις πραγματικές του διαστάσεις.

Με αφορμή την έλευση της καλοκαιρινής

περιόδου, παρουσιάζουμε σήμερα το αναλυτικό αφιέρωμα του Associated Press και των δημοσιογράφων Derek Gatopoulos και Theodora Tongas, οι οποίοι, σε οδοιπορικό τους σε παραλία της Αττικής, κατέγραψαν τις σημαντικές προσπάθειες καθαρισμού του βυθού προβάλλοντας, όμως, και τη συνολική κατάσταση.

Ο Σαρωνικός στο επίκεντρο του προβλήματος

Ντυμένος στα μαύρα και ετοιμάζοντας τον καταδυτικό του εξοπλισμό ο Γιώργος Σαρελάκος δείχνει να είναι μέλος μιας σχεδιασμένης στρατιωτικής ναυτικής επιχείρησης.

Πηγή: AP Photo/Thanassis Stavrakis

Όμως η πραγματικότητα απέχει αρκετά από αυτό το σενάριο, αφού ο ίδιος και άλλοι τέσσερις εθελοντές έχουν αναλάβει τη δύσκολη αποστολή να καθαρίσουν τον βυθό της θάλασσας από τα πλαστικά απορρίμματα που προκαλούν ασφυξία στη θαλάσσια ζωή της Ελλάδας.

«Οι περισσότερες παραλίες είναι καθαρές επειδή φροντίζονται από τους δήμους. Όμως το μεγάλο πρόβλημα βρίσκεται στον βυθό. Μοιάζει με χωματερή», τονίζει ο Σαρελάκος.

Τον Ιανουάριο, η Ευρωπαϊκή Ένωση ξεκίνησε ένα μεγάλο εγχείρημα να μειώσει τον όγκο των πλαστικών απορριμμάτων στα 28 κράτη – μέλη της.

Η Ελλάδα όμως, ξεκινά το 12ετές πρόγραμμα με σημαντικά μειονεκτήματα αφού έχει ανησυχητικά ποσοστά κατανάλωσης πλαστικών ειδών μιας χρήσης, ένα πολύ προβληματικό σύστημα διαχείρισης απορριμμάτων που επιβαρύνθηκε ακόμη περισσότερο κατά τη διάρκεια της δεκαετούς οικονομικής κρίσης, καθώς και τη μεγαλύτερη ακτογραμμή από κάθε άλλη ευρωπαϊκή χώρα.

Άλλωστε, η Ελλάδα έχει ακτογραμμή σχεδόν διπλάσιου μήκους από εκείνη της Ινδίας.

Μέσα σε μόλις μια ώρα ο Σαρελάκος και η ομάδα του έφεραν στην επιφάνεια τεράστιες ποσότητες απορριμμάτων, στην πλειονότητά τους παλιά λάστιχα αυτοκινήτων, τα οποία έδεσαν με σχοινιά και τα αφαίρεσαν από τον βυθό.

«Όλο αυτό είναι θάνατος για τη θαλάσσια ζωή. Είναι ένα πρόβλημα που οι περισσότεροι αγνοούν εντελώς», εξηγεί ο ίδιος.

Πηγή: AP Photo/Thanassis Stavrakis

Το 2015 ερευνητές εξέτασαν πέντε παράκτιες θαλάσσιες περιοχές της Μεσογείου και ανακάλυψαν ότι το 60% των θαλάσσιων απορριμάτων που εντόπισαν, βρισκόταν στον Σαρωνικό. Το 95% αυτών των υλικών ήταν πλαστικά, στην πλειονότητά τους αντικείμενα μιας χρήσης όπως πλαστικές σακούλες ή μπουκάλια νερού.

«Γόρδιος δεσμός» η διαχείριση των απορριμμάτων στην Ελλάδα

Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρόκειται να λάβει μέτρα ώστε μέχρι το 2030, όλες οι πλαστικές συσκευασίες στην αγορά να είναι ανακυκλώσιμες, ενώ ζητά από τα κράτη μέλη να λάβουν μέτρα ώστε να περιοριστεί η χρήση πλαστικών μιας χρήσης. Συγκεκριμένα, μέχρι το 2025 οι καταναλωτές θα καλούνται να μη χρησιμοποιούν περισσότερες από 40 πλαστικές σακούλες ετησίως.

Υπενθυμίζεται ότι από την 1η Ιανουαρίου 2018, ύστερα από την ψήφιση σχετικής νομοθεσίας, τα καταστήματα στην Ελλάδα άρχισαν να χρεώνουν τις πλαστικές σακούλες, σε μια προσπάθεια να ανατραπεί το αρνητικό ρεκόρ των 296 πλαστικών τσαντών που χρησιμοποιούσε κάθε Έλληνας ετησίως. Σε ό,τι αφορά τη χρήση πλαστικών ποτηριών μιας χρήσης, καλαμακιών και μπουκαλιών, η κατανάλωση στην Ελλάδα βρίσκεται σε δυσθεώρητα ύψη.

Το πρόβλημα της διαχείρησης των απορριμμάτων άλλωστε, δεν περιορίζεται σε αυτά τα ζητήματα. Η χώρα δέχεται συχνά πρόστιμα για τον μεγάλο αριθμό παράνομων χωματερών που διαθέτει, ενώ μόνο το 16% των απορριμμάτων που παράγονται τελικά ανακυκλώνονται, σε αντίθεση με τον πολύ υψηλότερο ευρωπαϊκό μέσο όρο που βρίσκεται στο 44%.

Η υπεύθυνη περιβάλλοντος της χωματερής της Φυλής, Ιωάννα Καψιμάλη, είναι επίσης εθελόντρια δύτρια στους καθαρισμούς του βυθού των περιοχών γύρω από την Αττική. Η ίδια εξηγεί ότι είναι αδύνατο να περιορίσει κανείς όλο το πλαστικό στις χωματερές.

Πηγή: AP Photo/Thanassis Stavrakis

«Το πλαστικό είναι το δυσκολότερο υλικό δεδομένης της χημικής του σύστασης», εξηγεί, τονίζοντας ότι είναι τόσο ελαφρύ υλικό που μπορεί να παρασυρθεί από τον αέρα και να καταλήξει στη θάλασσα. «Αυτό συμβαίνει σε αρκετά μεγάλες ποσότητες πλαστικού». Προκαλεί προβλήματα γιατί το πλαστικό διαλύεται και καταναλώνεται από ψάρια, πουλιά και άλλα ζώα», σημειώνει.

Κομμάτια πλαστικού, συμπεριλαμβανομένων των καπακιών από μπουκάλια, και των αναπτήρων, καταλήγουν στο στομάχι πουλιών και θαλάσσιων ζώων, τα οποία επίσης αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο να μπλεχτούν σε πλαστικά δίχτυα ψαράδων.

Η Μαρία Γανωτή, πρόεδρος της ΑΝΙΜΑ, εξηγεί την κατάσταση που αντιμετωπίζει καθημερινά στο ιατρείο. «Είχαμε περιπτώσεις νεκρών ζώων, στις νεκροψίες των οποίων βρίσκαμε στα στομάχια τους πλαστικά αντικείμενα, συνήθως κομμάτια συνθετικού σχοινιού, τα οποία τα ζώα αναγνώριζαν λανθασμένα ως σκουλήκια ή μικρά φίδια», εξηγεί.

«Αν ένα ζώο καταπιεί ένα μεγάλο κομμάτι πλαστικού, αυτό δεν διαλύεται στον οργανισμό του. Καταλαμβάνει χώρο στο στομάχι του και κάποια στιγμή το ζώο θα πεθάνει από την πείνα», συνεχίζει.

Πηγή: AP Photo/Thanassis Stavrakis

Σύμφωνα με ακτιβιστές που ασχολούνται με το πρόβλημα της ρύπανσης, οι Έλληνες σε πολύ μεγάλο βαθμό αγνοούν πλήρως το πρόβλημα που αντιμετωπίζει η χώρα με τα πλαστικά, επειδή τα νερά στα οποία κολυμπούν στις περισσότερες περιπτώσεις φαίνονται καθαρά αφού η ρύπανση δεν βρίσκεται σε εμφανή σημεία.

Πηγή: Associated Press (apnews.com)
Οι εικόνες ανήκουν στο πρακτορείο και έχουν ληφθεί από τον φωτογράφο Θανάση Σταυράκη.

Επιμέλεια: Αντώνης Ρηγόπουλος