101 χρόνια από τη γέννηση του Ανδρέα Παπανδρέου (video)

Σαν σήμερα, το 1919, γεννήθηκε στη Χίο ο Ανδρέας Παπανδρέου, ο πολιτικός που σφράγισε πιθανότατα όσο κανείς άλλος την πολιτική ζωή της χώρας την περίοδο της Μεταπολίτευσης. Υπήρξε, αναμφίβολα, χαρισματική προσωπικότητα με πιστούς οπαδούς, αλλά και ορκισμένους εχθρούς και αναδείχθηκε ένας από τους πιο επιδραστικούς πολιτικούς στη νεότερη ιστορία.

Διετέλεσε πρωθυπουργός από τις 21 Οκτωβρίου 1981 έως τις 2 Ιουλίου 1989 κι από τις 13 Οκτωβρίου 1993 έως τις 17 Ιανουαρίου 1996, όταν και υπέβαλε την παραίτησή

του για λόγους υγείας. Έφυγε από τη ζωή μερικούς μήνες μετά και συγκεκριμένα στις 23 Ιουνίου του 1996.

Συνολικά παρέμεινε στο τιμόνι της χώρας 10 χρόνια, γεγονός που τον κατατάσσει στην τέταρτη θέση του πίνακα με τους μακροβιότερους έλληνες πρωθυπουργούς, πίσω από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, τον Ελευθέριο Βενιζέλο και τον Χαρίλαο Τρικούπη.

Οικονομολόγος διεθνούς φήμης, με θητεία σε αμερικάνικα και ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, ασχολήθηκε με την πολιτική από τα μέσα της δεκαετίας του ’60 με την Ένωση Κέντρου (το κόμμα που συνίδρυσε και ηγήθηκε ο πατέρας του Γεώργιος Παπανδρέου) και μετά την επάνοδο της δημοκρατίας το 1974, ίδρυσε το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα (ΠΑΣΟΚ), που έμελλε να παίξει καθοριστικό ρόλο στα πολιτικά πράγματα της χώρας, προτού αρχίσει η κατάρρευσή του εξαιτίας των μνημονίων και της οικονομικής κρίσης.

Ο Ανδρέας Παπανδρέου ήταν αυτός που ανέτρεψε τον κυρίαρχο πολιτικό διαχωρισμό «Εθνικόφρονες-Κομμουνιστές» και στη θέση του επέβαλλε το δίπολο «Δεξιά-Αντιδεξιά». Το ΠΑΣΟΚ που δημιούργησε ήταν το πρώτο κόμμα εξουσίας στην ελληνική ιστορία με μαζική οργάνωση, αντί του παραδοσιακού κόμματος στελεχών, ένα πρότυπο οργάνωσης που θα υιοθετούσε από τον Παπανδρέου και η Νέα Δημοκρατία. Από το κυβερνητικό του έργο ξεχωριστή θέση στη νεοελληνική πολιτική ιστορία έχουν η αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης, ο εκδημοκρατισμός του συνδικαλιστικού κινήματος, αλλά και των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, η δημιουργία του Εθνικού Συστήματος Υγείας και του Ανωτάτου Συμβουλίου Επιλογής Προσωπικού και η συνταγματική αναθεώρηση του 1985-1986, η οποία παγίωσε το σύστημα κοινοβουλευτικής εξουσίας που ισχύει έως και σήμερα, περιορίζοντας δραστικά τις «βασιλικές» εξουσίες του Προέδρου.

Άλλες σημαντικές τομές των κυβερνήσεών του ήταν η νομιμοποίηση του πολιτικού γάμου, η ψήφος στα 18, η εισαγωγή του μονοτονικού συστήματος γραφής (1982), η κατάργηση της σχολικής ενδυμασίας (1982), η θέσπιση των επιδομάτων (τέκνων, αναπηρίας κτλ), η αναγνώριση του εργατικού ατυχήματος, οι αλλαγές στο Οικογενειακό Δίκαιο όπως η καθιέρωση της ισότητας των δύο φύλων και η απαγόρευση του αναχρονιστικού θεσμού της προίκας, η κατάργηση πλείστων μεταξικών και μετεμφυλιακών νόμων, όπως αυτοί του τεντιμποϊσμού και της κατασκοπείας, η άσκηση ακηδεμόνευτης και πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής και η μεγάλη ενίσχυση των Ενόπλων Δυνάμεων, η αναγνώριση της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου και η παραχώρηση άδειας επιστροφής στην Ελλάδα στους πολιτικούς πρόσφυγες του Δημοκρατικού Στρατού.

Οι αντίπαλοι του Ανδρέα Παπανδρέου από τον συντηρητικό και τον φιλελεύθερο χώρο αναγνώρισαν τις προσπάθειές του να αποκαταστήσει μεγάλα τμήματα της κοινωνίας που είχαν υποστεί διώξεις και ταπεινώσεις από το αυταρχικό μετεμφυλιακό κατεστημένο και να χτίσει κράτος πρόνοιας, αλλά επέκριναν την μεγάλη αύξηση των δημοσίων δαπανών και του δημοσίου χρέους στην οικονομική του διαχείριση, την προσπάθεια επιβολής στη δημόσια διοίκηση που του καταλόγισαν και την εξωτερική του πολιτική, την οποία θεωρούσαν μαξιμαλιστική και επικίνδυνη στις μεθόδους και τους στόχους της, ενώ από τον χώρο της Αριστεράς υπήρξαν επικρίσεις για την αθέτηση προεκλογικών υποσχέσεων καθώς και για το καθεστώς προσωπολατρίας με το οποίο τον περιέβαλλαν τα πλήθη των πολιτικών οπαδών του.

Εκτός από πολιτικός, ο Ανδρέας Παπανδρέου ήταν και «σταρ» και συχνά απασχολούσε τα ΜΜΕ με την κοινωνική του ζωή, ενώ πτυχές από το προσωπικό «στυλ ζωής» του έγιναν αντικείμενο μίμησης από πολλούς Έλληνες.

Είπαν γι’ αυτόν:

«Ο Ανδρέας Παπανδρέου ήταν ένας από τους πλέον σημαίνοντες πολιτικούς ηγέτες στη σύγχρονη ελληνική ιστορία και μια εξέχουσα φυσιογνωμία κλειδί για την διασφάλιση του θριάμβου της δημοκρατίας στη χώρα που γεννήθηκε». Μπιλ Κλίντον, Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής.«Χαιρετίζω τη μνήμη αυτού του δημόσιου άνδρα με τον οποίο είχα επανειλημμένα συναντηθεί και ο οποίος διηύθυνε την ελληνική κυβέρνηση, με κύρος, για περισσότερο από δέκα χρόνια. Τιμώ την ευρωπαϊκή προσήλωσή του. Η Ελλάδα χάνει σήμερα μια από τις μεγάλες φυσιογνωμίες της. Σας παρακαλώ να διαβιβάσετε στη σύζυγό του, στην οικογένειά του, καθώς και στον ελληνικό λαό τη συγκίνησή μου και όλη μου τη συμπάθεια». Ζακ Σιράκ, Πρόεδρος της Γαλλίας.«Χαιρετίζω τη μνήμη ενός εξέχοντος δημόσιου άνδρα, η ισχυρή προσωπικότητα του οποίου σημάδεψε την Ελληνική Δημοκρατία και πέρα απ’ αυτήν, την Ευρώπη». Αλέν Ζιπέ, Πρωθυπουργός της Γαλλίας.«Ο Ανδρέας Παπανδρέου, με τα πολιτικά του οράματα και την δύναμη της πειθούς του, συνέβαλλε κατά την διάρκεια των περασμένων δεκαετιών όσο σχεδόν κανείς άλλος στην διαμόρφωση της σύγχρονης Ελλάδας». Χέλμουτ Κολ, Καγκελάριος της Γερμανίας.«Η παρουσία του σημάδεψε έντονα την ελληνική πολιτική ζωή των τελευταίων 35 ετών και οι αγώνες του για τη δημοκρατία, κατά τη διάρκεια της δικτατορίας στην Ελλάδα, είναι γνωστοί σε όλους. Οι πρωτοβουλίες του για την ειρήνη είχαν παγκόσμια απήχηση. Λυπούμαι για το χαμό ενός τόσο μεγάλου πολιτικού άνδρα. Η συμβολή του για την επιτυχή συμμετοχή της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή οικοδόμηση υπήρξε καθοριστική». Ζακ Σαντέρ, Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.«Ο Αν. Παπανδρέου υπήρξε ένας μεγάλος πρωταγωνιστής της ζωής στη σύγχρονη Ελλάδα, θαρραλέος, μαχητής της ελευθερίας και σημαντική προσωπικότητα της ευρωπαϊκής και παγκόσμιας πολιτικής σκηνής. Η δέσμευση και η δράση του Ελληνα πρώην Πρωθυπουργού θα παραμείνουν σταθερά σημεία αναφοράς για τον ελληνικό λαό». Όσκαρ Λουίτζι Σκάλφαρο, Πρόεδρος της Ιταλίας.«Υπήρξε ένας μεγάλος ηγέτης και ένθερμος αγωνιστής της δημοκρατίας. Είμαστε υπερήφανοι που τον φιλοξενήσαμε στη χώρα μας για ένα σημαντικό μέρος των χρόνων που πέρασε στην εξορία». Ζαν Κρετιέν, Πρωθυπουργός του Καναδά.«Σήμερα η Ευρώπη έγινε φτωχότερη χάνοντας μια μεγάλη φυσιογνωμία της πολιτικής ζωής της». Αντόνιο Γκουτέρες, Πρωθυπουργός της Πορτογαλίας.«Ο Ανδρέας Παπανδρέου υπηρέτησε την Ελλάδα και τον απανταχού ελληνισμό έχοντας πάντοτε κατά νουν το συμφέρον του ελληνικού έθνους. Η Ελλάδα, η οποία σήμερα αντιμετωπίζει εθνική δοκιμασία, στερείται των υπηρεσιών ενός διαπρεπούς πολιτικού. Ιδιαίτερα η Κύπρος πενθεί για το θάνατο του Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος, πέραν των άλλων, διά του Ενιαίου Αμυντικού Δόγματος, έδωσε απτά δείγματα της αποφασιστικότητας της κυβέρνησής του και του Έθνους για την υπεράσπιση της κυπριακής ελευθερίας». Γλαύκος Κληρίδης, Πρόεδρος της Κύπρου.«Σ’ αυτόν οφείλεται η σημερινή μορφή της οργάνωσης των κομμάτων. Kι αυτό με γενναιότητα οφείλουμε να του αναγνωρίσουμε. Πλησίασε το λαό, είχε τη δυνατότητα να επικοινωνεί και με το λαό, αλλά και με τον πολίτη. Πράγματι είχε μεγάλα πολιτικά χαρίσματα». Μιλτιάδης Έβερτ, Πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας.«Tο εν γένει έργον του εκλιπόντος δημοσίου ανδρός, τόσο ως ακαδημαϊκού διδασκάλου, όσο και ως πολιτικού υπήρξε πολυσχιδές και εντυπωσιακό, όντως ηγετικόν διό και την επ’ αυτού δικαίαν κρίσιν θα στοιχειοθετήσει η αδέκαστος ιστορία». Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος.

Η ανάρτηση του ΠΑΣΟΚ

101 χρόνια από τη γέννηση του Ανδρέα Παπανδρέου pic.twitter.com/PDrWavDEnw

— ΠΑΣΟΚ (@pasok) February 5, 2020

Η ανάρτηση της Φώφης Γεννηματά

Κάθε 5 Φλεβάρη οι Έλληνες μετράμε το αποτύπωμά σου, που μεγαλώνει όσο περνά ο καιρός.
Μας έμαθες να αγωνιζόμαστε. Να ελπίζουμε. Να μην τα παρατάμε. Να ανοίγουμε δρόμους δημοκρατίας, προκοπής & περηφάνιας για όλους τους Έλληνες. Να είμαστε πατριώτες & ανυποχώρητοι στα δίκαιά μας. pic.twitter.com/UzpN87qkzP

— Fofi Gennimata (@FofiGennimata) February 5, 2020

Γι’ αυτό και σε τιμάμε καθημερινά. Οι ιδέες, το έργο και η σκέψη σου θα είναι πάντα η πηγή μέσα από την οποία θα αναβλύζει κάθε νέο ξεκίνημα της μεγάλης δημοκρατικής παράταξης.#kinima_allagis #pasok

— Fofi Gennimata (@FofiGennimata) February 5, 2020

Πηγή: 101 χρόνια από τη γέννηση του Ανδρέα Παπανδρέου (video) - altsantiri