Ωτίτιδα στα παιδιά

Γράφει ο Κανιούρας Γεώργιος, Παιδίατρος συνεργάτης του doctoranytime.gr

Ανατομία του αυτιού

Το αυτί είναι ένα σύνθετο όργανο, αποτελείται ουσιαστικά από τρία μέρη: το εξωτερικό αυτί, το μέσο και το εσωτερικό. Το εξωτερικό αυτί περιλαμβάνει το πτερύγιο και τον έξω ακουστικό πόρο στο τέλος του οποίου υπάρχει η τυμπανική μεμβράνη που χωρίζει το εξωτερικό αυτί από το μέσο. Η λειτουργία του είναι ουσιαστικά να συλλαμβάνει τους ήχους και να τους διοχετεύει προς το μέσο αυτί διαπερνώντας την τυμπανική μεμβράνη με τη μορφή ακουστικών δονήσεων. Το μέσο αυτί ή τυμπανική κοιλότητα προσλαμβάνει

τις δονήσεις, τις ενισχύει και τις μεταδίδει σε μια σειρά από αμοιβαία αρθρωτά οστάρια: τη σφύρα, τον άκμονα και τον αναβολέα . Το εσωτερικό αυτί περιέχει τον κοχλία, το όργανο που μεταδίδει τις δονήσεις στο ακουστικό νεύρο, που θα τις μετατρέψει σε νευρικά ερεθίσματα και θα τις μεταδώσει στον εγκέφαλο, και τον λαβύρινθο, ο οποίος συμβάλλει στη διατήρηση της ισορροπίας.

Ωτίτιδα: Προσβάλλει κυρίως τα παιδιά

Η ωτίτιδα είναι μια συχνή ασθένεια στα παιδιά. Η ιδιαίτερη διαμόρφωση του αυτιού και η σχετική ανωριμότητα του ανοσοποιητικού συστήματος καθιστούν τα μικρά παιδιά πιο ευάλωτα στη λοίμωξη από τα μεγαλύτερα. Η ωτίτιδα μπορεί να προκληθεί από ιούς αλλά και βακτήρια και μπορεί να είναι πολύ επώδυνη. Δεν πρέπει να αγνοηθεί, διότι ορισμένες από τις επιπλοκές της μπορεί να αποβούν επικίνδυνες.

Μέση ωτίτιδα

Η πιο συχνή και χαρακτηριστική μορφή ωτίτιδας της πρώιμης παιδικής ηλικίας είναι η μέση ωτίτιδα που αφορά δηλαδή την τυμπανική κοιλότητα, το βλεννογόνο και την τυμπανική μεμβράνη. Η οξεία μέση ωτίτιδα συνήθως προκαλείται από βακτήρια (πνευμονιόκοκκος, αιμόφιλος της γρίπης, καταρροϊκή μοραξέλλα) που υπάρχουν στην ανώτερη αναπνευστική οδό του παιδιού. Αυτά πολλαπλασιάζονται στη βλέννα και μαζί της ανεβαίνουν τον φάρυγγα και την ρινική κοιλότητα, φθάνοντας στο μέσο αυτί μέσω της ευσταχιανής σάλπιγγας που σε αυτή την ηλικία είναι ιδιαίτερα σύντομη και οριζόντια, ευνοώντας έτσι τη στασιμότητα της βλέννας και τον επακόλουθο πολλαπλασιασμό των βακτηρίων. Σε μεγαλύτερα παιδιά και ενήλικες, η ευσταχιανή σάλπιγγα είναι μακρύτερη και έχει μια λοξή πορεία προς τα κάτω διευκολύνοντας την κάθοδο της βλέννας. Ακόμα και οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις, που χαρακτηρίζουν τα πρώτα χρόνια της ζωής, δημιουργούν ένα εμπόδιο στον ορθό εξαερισμό των αεραγωγών και στην ομαλή ροή της βλέννας.

Προσοχή στο τύμπανοΑν είναι μόνο εξέρυθρο, δηλαδή φλεγμαίνον, τότε υφίσταται μια απλή οξεία μέση ωτίτιδα συμφορητικού τύπου.Αν είναι φλεγμαίνον και περισσότερο κυρτό από το συνηθισμένο, έχουμε μια μέση ωτίτιδα καταρροϊκού τύπου: η μεγαλύτερη κυρτότητα της επιφάνειας του τυμπάνου, είναι λόγω της συσσώρευσης της βλέννας στο μέσο αυτί.Αν είναι κυρτό και λευκωπό/κιτρινωπό, έχουμε μέση πυώδη ωτίτιδα: το τύμπανο μπορεί να πάρει ένα τέτοιο χρώμα λόγω της παρουσίας πύου περισσότερο ή λιγότερο πυκνού στο μέσο αυτί. Συχνά είναι αιτία τυμπανικής διάτρησης.Επιπλοκές

Η μέση ωτίτιδα πρέπει να παρακολουθείται στενά από τον παιδίατρο για να αποτραπεί μετάβαση της σε χρόνια κατάσταση, με κινδύνους απώλειας της ακοής ((που δεν είναι πάντοτε προσωρινή..), μόνιμης διάτρησης του τυμπανικού υμένα ή σχηματισμού ενός χολοστεατώματος, που είναι μια διάτρηση ψηλά στον τυμπανικό υμένα με χρόνια βλεννοπυώδη ωτόρροια.

Η χρονιότητα της μέσης ωτίτιδας μπορεί με τη σειρά της να επιφέρει: λειτουργική ή/και ανατομική ανεπάρκεια των τριών οσταρίων, επέκταση της μόλυνσης στον λαβύρινθο, μετάδοση της μόλυνσης αρχικά στο μαστοειδές οστό που γειτνιάζει στο αυτί και κατόπιν στις δομές του εγκεφάλου με πιθανή μηνιγγίτιδα ή εγκεφαλίτιδα.

Σε παιδιά με υποτροπιάζουσες οξείες μέσες ωτίτιδες ή χρόνια καταρροϊκή ωτίτιδα μπορεί να σημειωθεί μια περισσότερο ή λιγότερο σημαντική μείωση στην ακοή, η οποία μπορεί εκτός από τη δημιουργία προβλημάτων στην μάθηση και την ομιλία να οδηγήσει σε μόνιμη απώλεια ακοής.

Τα συμπτώματα που δεν πρέπει να υποτιμηθούν

Συνήθως μπορούν να εμφανιστούν:

επίμονο κλάμα, ιδιαίτερα το βράδυτρίψιμο του αυτιού που πονάειαπώλεια της όρεξηςεμετόςευερεθιστότητααϋπνίαπυρετός (γύρω στους 38,5° C).Εξετάσεις και θεραπεία

Ο παιδίατρος ή ο ωτορινολαρυγγολόγος κάνοντας μια ωτοσκόπηση, που θα του επιτρέψει να δει τον έξω ακουστικό πόρο και την τυμπανική μεμβράνη, θα ανακαλύψει την πιθανή παρουσία μιας μόλυνσης στο αυτί. Μπορεί να συνδυαστεί με ένα ακουόγραμμα για την ανάδειξη πιθανής μείωσης της ακοής και ενός τυμπανογράμματος, το οποίο μετρά την πίεση του αέρα στο μέσο αυτί και τον έλεγχο της βατότητας ή όχι της ευσταχιανής σάλπιγγας.

Αναλόγως της ηλικίας και των συμπτωμάτων κατά τη διάρκεια της εξέτασης, ο γιατρός μπορεί να συνταγογραφήσει αγωγή με αναλγητικά ή αντιπυρετικά και να συμβουλεύσει τους γονείς να παρατηρήσουν την πορεία των συμπτωμάτων για χρονικό διάστημα 48-72 ωρών. Εάν είναι απαραίτητο, ακολουθεί θεραπεία με κατάλληλα αντιβιοτικά που διαρκεί οπωσδήποτε για 10 ημέρες.

Αντιβιοτική θεραπεία ωστόσο αρχίζει αμέσως όταν το παιδί:

Είναι μικρότερο των έξι μηνών.Παρουσιάζει ταυτόχρονα με την ωτίτιδα οξεία εμπύρετη λοιμώδη νόσο.Εκδηλώνει ωτόρροια από τυμπανική διάτρηση.Είναι σε κατάσταση ανοσοκαταστολής.

Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να χρειαστούν μικρές επεμβάσεις, όπως η τυμπανοκέντηση, δηλαδή, η διάτρηση του πολύ τεταμένου και κυρτού τυμπανικού υμένα και την εισαγωγή ενός μικροσωληνίσκου που επιτρέπει την εκροή της συσσωρευμένης στο μέσο αυτί βλέννας ή του πύου , ή η αφαίρεση των αδενοειδών εκβλαστήσεων αν με τον όγκο τους δεσμεύουν τους άνω αεραγωγούς εμποδίζοντας τη διέλευση του αέρα ή την εκροή της βλέννας από την ευσταχιανή σάλπιγγα, η χειρουργική αποκατάσταση μιας ρήξης τυμπάνου ή η αφαίρεση ενός πιθανού χολοστεατώματος, εφόσον έχει σχηματιστεί μετά από χρόνια πυώδη ωτίτιδα.

Πρόληψη

Μερικές συμβουλές για πρόληψη των λοιμώξεων του αυτιού:

θέσπιση αποκλειστικού μητρικού θηλασμού (εκτιμάται ότι ο θηλασμός για τουλάχιστον 3 μήνες μειώνει τον κίνδυνο των λοιμώξεων του αυτιού κατά 13% και αν συνεχίζεται για έξι μήνες, ο κίνδυνος μειώνεται κατά 50%.)αποφυγή παθητικού καπνίσματος (η εισπνοή τοξικών ουσιών επιδεινώνει τον ερεθισμό του ρινικού βλεννογόνου και ευνοεί την ανάβαση των βακτηρίων και των ιών στο αυτί)

Σε περίπτωση υποτροπιαζουσών ωτίτιδων:

να διατηρείτε πάντα καθαρή τη μύτη του μωρού με συχνές και τακτικές ρινοπλύσεις με φυσιολογικό ορό,να αποφεύγετε τις μπατονέτες για να καθαρίσετε το εξωτερικό κανάλι του αυτιού και να περιορίζεστε στην επιφάνεια του πτερυγίου.Και σε περίπτωση εξωτερικής ωτίτιδας;

Η φλεγμονή του έξω ακουστικού πόρου δεν είναι πολύ συχνό φαινόμενο στα παιδιά: το δέρμα που τον καλύπτει είναι καλή προστασία έναντι των λοιμώξεων. Μπορεί ωστόσο να συμβεί όταν το παιδί κολυμπά συχνά σε πισίνα και το χλωριωμένο νερό μπορεί να λιμνάσει και να ερεθίσει το αυτί, όταν το εξωτερικό αυτί καθαρίζεται με μπατονέτες που προκαλούν εκδορές (το βύσμα του κεριού είναι προστατευτικό και δεν χρειάζεται να το αφαιρέσετε) ή όταν το παιδί βάζει ένα ξένο σώμα στο αυτί, το οποίο ενσφηνώνεται μέσα στο κανάλι του αυτιού και γίνεται πηγή μόλυνσης.

Η θεραπεία της εξωτερικής ωτίτιδας εξαρτάται από τη σοβαρότητα της λοίμωξης και την ένταση του πόνου. Για λιγότερο σοβαρές περιπτώσεις, ο γιατρός μπορεί να συνταγογραφήσει σταγόνες που περιέχουν αντιβιοτικά για την καταπολέμηση της λοίμωξης και στεροειδή για να μειωθεί το πρήξιμο του ακουστικού πόρου. Οι σταγόνες πρέπει να χορηγούνται πολλές φορές την ημέρα, για μια περίοδο που κυμαίνεται από 7 έως 10 ημέρες.

Αν η διόγκωση του έξω ακουστικού πόρου δυσκολεύει τη χορήγηση, ο γιατρός μπορεί να εισάγει ένα κορδόνι από βαμβάκι στο αυτί, το οποίο θα βοηθήσει να διεισδύσει το φάρμακο καλύτερα. Σε ορισμένες περιπτώσεις ίσως χρειαστεί να αφαιρέσει το πύον και τις ουσίες που αποβάλλει το αυτί, με λεπτό καθαρισμό ή αναρρόφηση, έτσι ώστε οι σταγόνες να λειτουργήσουν καλύτερα.

Για πιο σοβαρές λοιμώξεις μπορεί επίσης να χορηγηθούν από του στόματος αντιβιοτικά και να ληφθεί επιπλέον μια καλλιέργεια δείγματος υγρού από το αυτί, η οποία θα βοηθήσει στον εντοπισμό βακτηρίων ή μυκήτων που ευθύνονται για τη μόλυνση. Για να ελαττωθεί ο πόνος μπορεί να συγχορηγηθούν αναλγητικά φάρμακα.

Εντούτοις, είναι σημαντικό να συμβουλευτείτε τον παιδίατρο με την πρώτη εμφάνιση των συμπτωμάτων της ωτίτιδας, ο οποίος θα σας υποδείξει την πλέον κατάλληλη θεραπεία.

Σε περίπτωση που σας έχει συνταγογραφηθεί μια θεραπεία με αντιβιοτικά είναι σημαντικό να την ακολουθήσετε για όλη τη διάρκεια που υποδεικνύεται από το γιατρό και όχι να ανασταλεί μόλις το παιδί θα είναι καλύτερα

The post Ωτίτιδα στα παιδιά appeared first on Doctoranytime Blog.