Το νέο όπλο που αλλάζει τον πόλεμο στην Ουκρανία: Τι είναι τα drones οπτικής ίνας

Ουκρανικό drone οπτικής ίνας (AP Photo/Efrem Lukatsky)

Ο πόλεμος στην Ουκρανία αποτελεί μια σύγκρουση που χαρακτηρίζεται από ταχεία εξέλιξη των τεχνολογικών μέσων και απειλών, και ένα όπλο που φαίνεται πως έχει αλλάξει τα δεδομένα στον πόλεμο το τελευταίο χρονικό διάστημα είναι τα αποκαλούμενα drones οπτικής ίνας: Μη επανδρωμένα αεροσκάφη που συνδέονται με τον χειριστή τους μέσω καλωδίου- πρακτικά μιας «πετονιάς» οπτικής ίνας.

Το σήμα (εικόνα, έλεγχος) μεταδίδεται ενσύρματα, μέσω του καλωδίου και όχι ασύρματα, κάτι που σημαίνει

ότι το drone δεν επηρεάζεται από παρεμβολές. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι ο συνδυασμός αυτός παραπέμπει σε συνδυασμό «χαρταετού- καλούμπας», με τη διαφορά πως ο «χαρταετός» εδώ είναι ένα drone με φονικό φορτίο και η «καλούμπα» είναι με οπτική ίνα και έχει μήκος χιλιομέτρων.

Όταν εξαπλώθηκε η χρήση των drones στον πόλεμο, και οι δύο πλευρές εξόπλισαν τα οχήματά τους με συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου για την αντιμετώπιση drones, ωστόσο τα drones οπτικής ίνας παρακάμπτουν αυτή την προστασία- και στον συγκεκριμένο τομέα η Ρωσία αυτή τη στιγμή φαίνεται να έχει πλεονέκτημα, καθώς η Ουκρανία προσπαθεί να αυξήσει την παραγωγή τους. «Η Ρωσία άρχισε να χρησιμοποιεί drones οπτικής ίνας πριν από εμάς, ενώ τα δοκιμάζαμε ακόμα. Αυτά τα drones μπορούν να χρησιμοποιούνται σε μέρη όπου πρέπει να πάμε σε μικρότερο ύψος από τα συνηθισμένα drones. Μπορούμε ακόμα και να μπούμε σε σπίτια και ψάξουμε στόχους μέσα» λέει στο BBC ο Βένια, χειριστής drone της 68ης Ταξιαρχίας Κυνηγών. «Αρχίσαμε να αστειευόμαστε πως ίσως θα έπρεπε να έχουμε ψαλίδια για να κόψουμε το καλώδιο» λέει ο Σέρχιι, στρατιώτης σε μονάδα πυροβολικού.

Προφανώς υπάρχουν μειονεκτήματα: Τα drones αυτά είναι αργά, και το καλώδιο μπορεί να μπλεχτεί σε εμπόδια, πχ σε δέντρα. Ωστόσο η ευρεία χρήση τους από τη Ρωσία σημαίνει πως η μεταφορά στρατιωτών από και προς τις θέσεις τους μπορεί να είναι εξαιρετικά επικίνδυνη: «Όταν μπαίνεις σε μια θέση, δεν ξέρεις αν έχεις εντοπιστεί ή όχι. Και αν έχεις εντοπιστεί, ίσως ήδη ζεις τις τελευταίες ώρες της ζωής σου» λέει ο Όλες, λοχίας μονάδας αναγνώρισης. Ως εκ τούτου, οι στρατιώτες περνούν περισσότερο χρόνο στις θέσεις τους- σε χαρακώματα. «Το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα που πέρασα στη θέση ήταν 31 ημέρες, μα ξέρω κόσμο που έχουν περάσει 90 και 120 ημέρες εκεί. Πριν καταφθάσουν τα drones, οι εναλλαγές ήταν μεταξύ 3 και 7 ημερών στη θέση» είπε ο Μαξίμ, ένας άλλος στρατιώτης. «Ο πόλεμος είναι αίμα, θάνατος, υγρή λάσπη και ένα ρίγος που εξαπλώνεται από την κορφή μέχρι τα νύχια. Και αυτό είναι πώς περνάς κάθε μέρα. Θυμάμαι μια περίπτωση που δεν κοιμηθήκαμε τρεις ημέρες, σε επαγρύπνηση κάθε λεπτό. Οι Ρώσοι συνέχισαν να μας έρχονται το ένα κύμα μετά το άλλο. Ακόμα και ένα μικρό ολίσθημα θα μπορούσε να σημαίνει πως είμαστε νεκροί» πρόσθεσε.

Χειρίστρια drone στην Ουκρανία (AP Photo/Efrem Lukatsky)

Κατά τον Όλες το ρωσικό πεζικό έχει αλλάξει τακτικές: «Παλαιότερα έκαναν επιθέσεις σε ομάδες. Τώρα στέλνουν μόνο δύο άτομα τη φορά. Επίσης, χρησιμοποιούν μοτοσικλέτες και σε κάποιες περιπτώσεις “γουρούνες”. Κάποιες φορές ξεγλιστρούν και περνούν». Αυτό σημαίνει πως σε κάποιες περιοχές το μέτωπο δεν είναι ακριβώς «γραμμές», με τους Ουκρανούς στη μια πλευρά και τους Ρώσους στην άλλη, μα θυμίζει περισσότερο κομμάτια σε μια σκακιέρα, με τις θέσεις να αλλάζουν- και τις προελάσεις να γίνονται δυσκολότερα αντιληπτές.

Μιλώντας στο The War Zone, ο «Γιας», επικεφαλής της 12ης Ταξιαρχίας Ειδικών Δυνάμεων «Αζόφ» των δυνάμεων μη επανδρωμένων της ουκρανικής εθνοφρουράς, σημειώνει πως «η ιδέα είναι εξαιρετική, επιχειρείς σε πλήρη σιγή ασυρμάτου, οπότε δεν μπορείς να εντοπιστείς από οποιοδήποτε σύστημα ραντάρ...ταυτόχρονα η χρήση καλωδιών οπτικής ίνας, όπως με οποιοδήποτε FPV drone, έχει τις δικές της ιδιαιτερότητες επιχειρήσεων, και αν ο πιλότος δεν είναι επαρκώς ικανός, θα οδηγήσει σε σημαντικές απώλειες σε εξοπλισμό και συστήματα».

Όσον αφορά στα ποσοστά επιτυχίας: «Θα έλεγα πως υπάρχει περίπου πιθανότητα 50% ένα πλήρως λειτουργικό drone που πετά σε αποστολή μάχης θα πλήξει τον στόχο του. Και θα ήθελα επίσης να πω ότι αυτή η τεχνολογία είναι αρκετά εύθραυστη. Οποιοδήποτε λάθος στον χειρισμό μπορεί να οδηγήσει σε ακούσια έκρηξη, για παράδειγμα, ή απώλεια ελέγχου...είχαμε επίσης θέματα απώλειας ελέγχου. Λάθη μπορούν να οδηγήσουν και στο σκίσιμο της οπτικής ίνας, μα όπως και να έχει είχαμε επίσης και κάποια επιτυχημένα πλήγματα με drones οπτικής ίνας».

Σημειώνει ακόμη πως «όταν οι κατασκευαστές βιάζονται πολύ να πουλήσουν την τεχνολογία τους, να πουλήσουν το προϊόν που ανέπτυξαν πρόσφατα σε εμάς, αυτό είναι το μέρος του συστήματος που προκαλεί τα πιο πολλά προβλήματα...στην αρχή της ανάπτυξης αυτής της τεχνολογίας, η πλειονότητα των κατασκευαστών δεν έφτιαχναν τα εξαρτήματα για το drone οι ίδιοι, βασικά αγόραζαν τα συστήματα οπτικής ίνας από την Κίνα και μετά απλώς ξαναπουλούσαν τα κινεζικά εξαρτήματα. Αγοράζαμε την τεχνολογία χωρίς να καταλαβαίνουμε σωστά πώς να την χρησιμοποιήσουμε. Και υπήρχε επίσης αυτό το ζήτημα με τα ραδιοσήματα, οπότε χρειαζόταν να κλείνουμε τα ραδιοσήματα εμείς οι ίδιοι, επειδή οι κατασκευαστές δεν τα κατανοούσαν αυτά...και αυτοί οι κατασκευαστές που απλώς επαναπωλούσαν τα εξαρτήματα και τα drones από την Κίνα αποδείχτηκαν αναποτελεσματικοί από άποψης συστημάτων. Μα με το πέρασμα του χρόνου- όχι όλοι, μα κάποιοι από αυτούς- μας άκουσαν, πρόσεξαν το feedback μας, και με το πέρασμα του χρόνου έφτιαχναν καλύτερα προϊόντα, που μπορούν να οδηγήσουν σε πιθανότητα 50% για ένα επιτυχημένο πλήγμα, και ακόμα ψηλότερα».

Όσον αφορά στο κόστος, ο «Γιας» λέει πως για τα drones με εμβέλεια μέχρι 10 χλμ, είναι περίπου 1.200 δολάρια, και ότι η μέγιστη εμβέλεια είναι 15-20 χλμ από ουκρανικής πλευράς, και από ρωσικής πλευράς φτάνει μέχρι και τα 30 χλμ.

Με πληροφορίες από BBC, The War Zone