Το αλφαβητάρι ενός μηχανικού ρολογιού

Φορώντας για πρώτη φορά κάποιος ένα μηχανικό ρολόι στον καρπό του, κάνει την πρώτη του βουτιά στον κόσμο της ωρολογοποιίας και του τι σημαίνει να έχεις στο χέρι σου ένα αντικείμενο που μπορεί να λέει απλά την ώρα αλλά την ίδια στιγμή αφηγείται μία όμορφη ιστορία που συνδυάζει την μηχανική, την αισθητική και την ευρεσιτεχνία. Κάθε ρολόι της IWC Schaffhausen έχει τη δική του αφετηρία στο χρόνο, τις δικές του αισθητικές παραμέτρους που το φέρνουν κοντά σε κάποια από τις

οικογένειες ρολογιών του brand αλλά και τους δικούς του unique υποστηρικτές. Εκείνους που αναδεικνύουν το brand αυτό σε ένα από τα πλέον αγαπημένα στη χώρα μας και παγκοσμίως.

Η φετινή περίεργη χρονιά για την ωρολογοποιία σε όλα τα επίπεδα, έφερε στη ζωή μας από την IWC μία νέα σειρά από την οικογένεια Portugieser. Προσθέτοντας νέα μοντέλα σε μία ήδη πολύ αγαπημένη οικογένεια. Όπως ένα συμπαγές μηχανικό αυτόματο μοντέλο με τη χαρακτηριστική σχεδίαση των Portugieser, το IWC Portugieser Automatic 40, ένα νέο μοντέλο με το θρυλικό διηνεκές ημερολόγιο, το IWC Portugieser Perpetual Calendar 42, ένα σπορ ναυτικό χρονογράφο με μια κάσα κομψών αναλογιών, το IWC Portugieser Yacht Club Chronograph, αλλά και το πρώτο ρολόι το οποίο διαθέτει ένδειξη για την παλίρροια, το IWC Portugieser Yacht Club Moon & Tide.

Και σίγουρα μπορεί κάποιος να θαυμάσει αυτά τα ρολόγια με τους περίπλοκους μηχανισμούς. Μπορεί και να κάνει κάποιο από αυτά δικό του, χωρίς απαραίτητα να ξέρει το βάθος του μηχανισμού τους και τις δυνατότητές του. Αλλά αν προηγουμένως είπαμε ότι η αγορά ενός μηχανικού ρολογιού είναι μία πρώτη βουτιά στον κόσμο αυτό, η πραγματική εξερεύνηση είναι μόλις κάποιος αρχίσει να ανακαλύπτει πώς λειτουργεί ένα μηχανικό ρολόι αλλά και την ορολογία που το συνοδεύει.

Εμείς σήμερα θα δούμε μερικούς βασικούς όρους σε ένα μηχανικό ρολόι, με την ελπίδα να βοηθήσουμε να υπάρχει μία καλύτερη κατανόηση του κόσμου της ωρολογοποιίας αλλά και εκείνων που κάποιος βλέπει με γυμνό μάτι σε ένα μηχανικό ρολόι.

Ακριβώς επειδή συναντάμε τους όρους περισσότερο στα Αγγλικά στις διάφορες εταιρείες και στις ονομασίες των ρολογιών, θα δίνουμε τον Αγγλικό όρο και τον Ελληνικό όπου προκύπτει.

Mainspring. Το βασικό ελατήριο ενός μηχανικού ρολογιού από το οποίο πηγάζει και όλη η ενέργεια του ρολογιού όταν κουρδίζεται. Μετά την συσπείρωσή του το ελατήριο απελευθερώνει σιγά σιγά την ενέργεια δίνοντας κίνηση στα γρανάζια του ρολογιού.

Crown. Η κορώνα του ρολογιού είναι το μεταλλικό συνήθως εξάρτημα στο πλάι του ρολογιού το οποίο εξυπηρετεί στο να κουρδίζει κανείς το ρολόι. Το κούρδισμα είναι που συσπειρώνει το βασικό ελατήριο. Σε κάποια ρολόγια η κορώνα χρησιμοποιείται πέρα από το κούρδισμα και τη ρύθμιση της ώρας και για την αλλαγή ημερομηνίας. Στα καταδυτικά ρολόγια όπως η οικογένεια Aquatimer από την IWC Schaffhausen, η κορώνα βιδώνει ελαφρώς στο πλάι ώστε να προστατεύεται και εκείνη από τις συνθήκες στο νερό.

Balance wheel. Το λεγόμενο μπαλανσιέ είναι ένας μεταλλικός κυκλικός δακτύλιος που παίρνει ώθηση από το ελατήριο και κάνει μία συνεχή κίνηση μπρος και πίσω σε σταθερό ρυθμό. Το μπαλανσιέ με την σειρά του κινητοποιεί το Escapement.

Escapement. Ο μηχανισμός “διαφυγής” μέσω του οποίου η ενέργεια μεταφέρεται από το βασικό ελατήριο στα γρανάζια του ρολογιού, δίνοντας έτσι ώθηση στους δείκτες του ρολογιού.

Automatic. Ο μηχανισμός ο οποίος έχει την ευχέρεια να κουρδίζεται αυτόματα με την κίνηση του χεριού. Αυτό επιτυγχάνεται από έναν εσωτερικό ρότορα ο οποίος κινείται γύρω από τον έξονά του με την κίνηση του χεριού, κουρδίζοντας έτσι το mainspring, το βασικό ελατήριο του ρολογιού.

Power Reserve. Είναι το απόθεμα ενέργειας του ρολογιού σε ώρες ή και ημέρες, το πόση αυτονομία έχει δηλαδή μέχρι το επόμενο κούρδισμα.

Dial. Το καντράν του ρολογιού.

Bezel. Η λεγόμενη “στεφάνη” ενός ρολογιού είναι εκείνος ο δακτύλιος που υπάρχει στην άκρη του καντράν και συγκρατεί το κρύσταλλο. Σε πολλά ρολόγια η στεφάνη είναι περιστρεφόμενη εξυπηρετώντας κάποια λειτουργία του ρολογιού.

Chronograph. Ο μηχανισμός εκείνος που επιτρέπει στο ρολόι να μετρήσει το χρόνο που περνά όπως με ένα Stopwatch. Στους εξελιγμένους μηχανισμούς, ο χρονογράφος έχει τη δυνατότητα να καταγράψει ακόμα και ώρες πέρα από λεπτά και δευτερόλεπτα.

Complication. Οποιαδήποτε λειτουργία σε ένα μηχανικό ρολόι που δεν είναι η αυτή καθαυτή μέτρηση του χρόνου.

Annual calendar. Το ”ετήσιο ημερολόγιο” είναι ο μηχανισμός που επιτρέπει σε ένα ρολόι να προσαρμόζεται αυτόματα στις εναλλαγές των μηνών από 31 ημέρες σε 30 χωρίς ρύθμιση από τον μήνα Μάρτιο μέχρι και τον Ιανουάριου. Η μόνη ρύθμιση απαιτείται στον Φεβρουάριο μιας και δεν γνωρίζει πότε είναι το έτος δίσεκτο, κάτι που το καταφέρνει ο μηχανισμός Perpetual Calendar.

Perpetual Calendar. Ή αλλιώς Διηνεκές Ημερολόγιο. Είναι ο μηχανισμός που ανακάλυψε ο Kurt Klaus στο Schaffhausen για λογαριασμό της IWC και επιτρέπει σε ένα ρολόι να προσαρμόζεται αυτόματα στις εναλλαγές των μηνών από τις 31 ημέρες στις 30, ακόμα και το Φεβρουάριο καθώς υπολογίζει και τα δίσεκτα έτη μέχρι και το έτος 2499.

Repeater. Ένας μηχανισμός που μπορεί να αναγγείλει με το πάτημα ενός κουμιού την ώρα, με κάποιους χαρακτηριστικούς χτύπους.

Tourbillon. Ένας από τους πλέον περιζήτητους και συνήθως αρκετά ακριβούς για να τον αποκτήσεις μηχανισμούς. Σε ένα ρολόι Tourbillon το μπαλανσιέ και ο τροχός διαφυγής βρίσκονται μέσα σε ένα περιστρεφόμενο κουβούκλιο το οποίο μειώνει δραματικά τις επιπτώσεις της βαρύτητας στο ρολόι. Ο μηχανισμός Tourbillon χάρη στην χαρακτηριστική του εμφάνιση, είναι από εκείνους που συνηθίζουν – αν και κρυμμένοι στο εσωτερικό του ρολογιού – να βγαίνουν στο προσκήνιο είτε στο καντράν είτε στο πίσω μέρος της κάσας.

Κι αυτοί είναι μόνο κάποιοι πρώτοι - αρκετά απλοϊκοί - όροι που συναντάμε συχνά στον κόσμο της ωρολογοποιίας. Φτάνει μόνο να σκεφτεί κανείς από πόσα μικρά αντικείμενα αποτελείται ένα ρολόι, ένας μηχανισμός, για να αντιληφθεί πόσες παραπάνω ορολογίες υπάρχουν και πόση .εξειδίκευση χωρά αυτό το αντικείμενο.

Ο κόσμος της IWC Schaffhausen και της ωρολογοποιίας συνολικότερα είναι πραγματικά ένας χάρτης, που καλεί τον οποιονδήποτε θέλει να αφιερώσει χρόνο και ενέργεια στο μηχανικό ρολόι, να τον εξερευνήσει. Την αρχή του ταξιδιού την κάναμε εμείς. Τώρα είναι η σειρά σας.