Περισσότερες από 6.000 φωτογραφίες της Οθωμανικής Εποχής είναι πλέον διαθέσιμες στο Διαδίκτυο

Αγορά της πλατείας Εμίνου και το Νέο Τζαμί (Yeni Cami), με πινακίδες καταστημάτων στα οθωμανικά τουρκικά, αρμενικά, ελληνικά και γαλλικά, 1884–1900, Sébah & Joaillier. Pierre de Gigord Συλλογή φωτογραφιών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και της Δημοκρατίας της Τουρκίας. The Getty Research Institute, 96.R.14. Ψηφιακή εικόνα ευγενική προσφορά του Προγράμματος Ανοικτού Περιεχομένου του Getty

Το Ερευνητικό Ινστιτούτο Getty ψηφιοποίησε πρόσφατα πάνω από 6.000 φωτογραφίες από τον 19ο και τις αρχές του 20ού αιώνα της Οθωμανικής εποχής,

που συνέλεξε τη δεκαετία του 1980 ο Γάλλος συλλέκτης Πιέρ ντε Γκιγκόρ κατά τη διάρκεια των ταξιδιών του στην Τουρκία. Η συλλογή είναι πλέον διαθέσιμη για μελέτη και δωρεάν λήψη online.

Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης και την άνοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η περιοχή απέκτησε ιδιαίτερη σημασία για τη χριστιανική Ευρώπη. Ο «Τούρκος» έγινε μια απειλητική και εξωτική φιγούρα στην ευρωπαϊκή φαντασία, «διαμορφωμένη από ένα σημαντικό σύνολο λογοτεχνίας, που εκτείνεται από τον Κρίστοφερ Μάρλοου έως τον Τόμας Καρλάιλ». Η εικόνα της Οθωμανικής Τουρκίας που είχαν οι δυτικοευρωπαίοι στο μυαλό τους πήγαζε από ένα «μείγμα γεγονότων, φαντασίας και φόβου».

Αχθοφοροι Κουβαλούν Σχοινιά, Josef Sengsbratl. Pierre de Gigord Συλλογή φωτογραφιών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και της Δημοκρατίας της Τουρκίας. The Getty Research Institute, 96.R.14. Ψηφιακή εικόνα ευγενική προσφορά του Προγράμματος Ανοικτού Περιεχομένου του GettyΚίνηση σε κεντρικό δρόμο της Κωνσταντινούπολης, 1890, άγνωστος φωτογράφος. Pierre de Gigord Συλλογή φωτογραφιών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και της Δημοκρατίας της Τουρκίας. The Getty Research Institute, 96.R.14. Ψηφιακή εικόνα ευγενική προσφορά του Προγράμματος Ανοικτού Περιεχομένου του Getty

Με την εφεύρεση της φωτογραφίας στα μέσα του δέκατου ένατου αιώνα, αυτές οι ”εικόνες” μετουσιώθηκαν μέσω τυπωμένων φωτογραφιών που απεικόνιζαν Τούρκους τόσο σε συνθήκες καθημερινής ζωής όσο και σε πιο ανατολίτικες πόζες.

Οι φωτογραφίες περικλείουν διάφορες πτυχές της οθωμανικής ζωής, απεικονίζοντας «αρχιτεκτονικά ορόσημα, αστικά και φυσικά τοπία, αρχαιολογικούς χώρους πολιτισμών χιλιετιών και την πολυσύχναστη ζωή των διαφορετικών ανθρώπων που έζησαν πριν από 100 και χρόνια τις τελευταίες δεκαετίες της παρακμής της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας», σύμφωνα με το ιστολόγιο του Ινστιτούτου Έρευνας Getty.

Στις τελευταίες δεκαετίες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, καθώς ο εκμοντερνισμός επικρατεί σε όλη την Ευρώπη, οι θεατές μπορούν να δουν φωτογραφίες γυναικών σε πόζες που θυμίζουν Οδαλίσκες και δρόμους της πολυσύχναστης, κοσμοπολίτικης Κωνσταντινούπολης, με πινακίδες στα οθωμανικά τουρκικά, αγγλικά, γαλλικά, αρμένικα, και φυσικά στα ελληνικά.

Η Γέφυρα του Γαλατά, περίπου 1875–89, από τον Γκιγιόμ Μπέργκρεν. Pierre de Gigord Συλλογή φωτογραφιών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και της Δημοκρατίας της Τουρκίας. The Getty Research Institute, 96.R.14. Ψηφιακή εικόνα ευγενική προσφορά του Προγράμματος Ανοικτού Περιεχομένου του Getty

Οι φωτογραφίες απεικονίζουν αγορές, τόπους καταστροφής, πλανόδιους πωλητές, συναντήσεις με κυβερνητικούς αξιωματούχους «όπως ο υπουργός Πολέμου, Ενβέρ Πασά, ο βασικός υπαίτιος της γενοκτονίας των Αρμενίων», αλλά και εικόνες όπως αυτή παρακάτω, όπου μια ομάδα Τούρκων τουριστών ποζάρει δίπλα στην Σφίγγα.  

Oι φωτογραφίες τραβήχτηκαν από φωτογράφους, μερικών εκ των οποίων τα ονόματά τους έχουν χαθεί στην ιστορία, από όλη την Ευρώπη και τη Μεσόγειο, συμπεριλαμβανομένων Αρμένιων φωτογράφων που έπαιξαν «κεντρικό ρόλο», σημειώνει η Isotta Poggi στο ιστολόγιο του Ινστιτούτου Έρευνας Getty, «στη διαμόρφωση της εθνικής πολιτιστικής ιστορίας και της συλλογικής μνήμης της Τουρκίας».

Δεξιόστροφα από πάνω αριστερά: Κούρδοι ληστές που συνελήφθησαν και εκτελέστηκαν από την τουρκική χωροφυλακή, Τραπεζούντα, Ζευγάρι Ποντίων από την Τραπεζούντα. Λιμάνι με τρόλεϊ, 1885–95, άγνωστος φωτογράφος.

Παρά την απώλεια της υλικής υπόστασης κατά τη ψηφιοποίηση των φωτογραφιών, την απώλεια «μορφοποίησης ή αίσθησης κλίμακας» που αλλάζει τον τρόπο που βιώνουμε αυτές τις φωτογραφίες, αυτές εξακολοθούν να «μας επιτρέπουν να μαθαίνουμε για το παρελθόν», αναφέρει η Poggi, «βλέποντας την ποικιλόμορφη κοινωνία της Τουρκίας, όπως ακριβώς οι πρώτοι θεατές τους». Παράλληλα μας βοηθούν να κατανοήσουμε καλύτερα το παρόν, «παρατηρώντας πώς ορισμένες τοποθεσίες και άτομα, καθώς και κοινωνικά ή πολιτικά ζητήματα, ναι μεν έχουν εξελιχθεί, παραμένουν δε τα ίδια».

Άνδρας που διαβάζει σε δύο κορίτσια, 1890, άγνωστος φωτογράφος. Pierre de Gigord Συλλογή φωτογραφιών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και της Δημοκρατίας της Τουρκίας. The Getty Research Institute, 96.R.14. Ψηφιακή εικόνα ευγενική προσφορά του Προγράμματος Ανοικτού Περιεχομένου του Getty

Περισσότερες πληροφορίες για τη διαδικασία συλλογής και ψηφιοποίησης μπορείτε να βρείτε εδώ.

Πηγή: opeculture.com, The Getty 

ΠΡΙΝ ΦΥΓΕΤΕAthens Photo Festival στο Μουσείο Μπενάκη με 102 καλλιτέχνες από 28 χώρεςΥΠΠΟΑ: Επισκέψιμα για καταδύσεις αναψυχής 11, χαρακτηρισμένα ως μνημεία, ναυάγιαΈτοιμο για ανασκαφή το αρχαίο θέατρο Αχαρνών