Οι σεφ της ερήμου που μαγειρεύουν με τον ήλιο

Αυτοί οι Χιλιανοί σεφ έχουν βρει έναν πρωτότυπο και βιώσιμο τρόπο να μοιραστούν τον πολιτισμό τους και τον σεβασμό για τη Μητέρα Γη με τους επισκέπτες της ερήμου Ατακάμα, προσφέροντας το φαγητό που δημιουργήθηκε από ένα πείραμα της δεκαετίας του ’80.

Το μυστικό κρύβεται σε ένα κουτί με διαφανές καπάκι. Εκεί τοποθετείται το φαγητό, και στρέφεται προς τον μεσημεριανό ήλιο. Το φαγητό, ακόμα και κρέας, θα σιγοβράσει εκεί μέσα για τέσσερις ώρες, μετατρέποντας το σιγά σιγά σε κάτι τόσο νόστιμο, ζουμερό και τρυφερό που θα μπορούσες να

Το BBC που βρέθηκε στην Χιλή και δίπλα στους μάγειρες της ερήμου, περιγράφει τη διαδικασία. Εάν θέλουν να φτιάξουν και κάποιο άλλο φαγητό, ή γαρνιτούρα, θα πρέπει να μπει σε διαφορετικό κουτί και να έχει διαφορετικούς χρόνους ψησίματος. Για παράδειγμα το ρύζι χρειάζεται 40 λεπτά για να μαγειρευτεί, και ζύμη περίπου μια ώρα για να γίνει ψωμί. Άλλα κουτιά περιείχαν κουνέλι, κοτόπουλο και χοιρινό, που το καθένα θα σιγόβραζε για περίπου δύο ώρες κάτω από τις άγριες ακτίνες του ήλιου.

«Το πλεονέκτημα του να ζούμε εδώ είναι ότι έχουμε ήλιο σχεδόν κάθε μέρα του χρόνου», δήλωσε η Λουίζα Ογκάλντε, εξηγώντας ότι τον χρησιμοποιεί - αντί για φυσικό αέριο, ηλεκτρικό ρεύμα ή καυσόξυλα - για να τροφοδοτεί το εστιατόριό της, το Entre Cordillera Restobar Solar, το οποίο άνοιξε το 2018.

Τα κουτιά είναι ηλιακοί φούρνοι και λειτουργούν θερμαίνοντας το κρέας με τον ίδιο τρόπο που ένα σταθμευμένο αυτοκίνητο θερμαίνει έναν άνθρωπο μια ζεστή καλοκαιρινή μέρα. Η Ογκάλντε έχει οκτώ τέτοιους ηλιακούς φούρνους, καθώς και μια ηλιακή κουζίνα που χρησιμοποιεί για να βράζει νερό και έναν ηλιακό αφυγραντήρα που της επιτρέπει να στεγνώνει το κρέας κατσίκας.

Η Ογκάλντε χρησιμοποιεί τους ηλιακούς φούρνους για να φτιάχνει άλλα παραδοσιακά μαγειρευτά, όπως cazuela με βάση το μοσχάρι ή το κοτόπουλο, και ακόμη και επιδόρπια όπως το leche asada με κατσικίσιο γάλα. «Διασώζουμε όλες τις παλιές συνταγές της περιοχής και δίνουμε αξία στα σπιτικά φαγητά των παππούδων μας», εξηγεί. Ωστόσο, ενώ οι συνταγές μπορεί να είναι παλιές, ο τρόπος μαγειρέματός τους είναι ολοκαίνουργιος.

Η Ογκάλντε ανήκει σε μια γενιά μαγείρων που έχουν ανοίξει ηλιακά εστιατόρια σε απομακρυσμένα μέρη της ερήμου Ατακάμα της Χιλής, η οποία καταλήγει στα σύνορα με το Περού και είναι γνωστή ως το πιο ξηρό μέρος στη Γη. Η Ατακάμα έχει την υψηλότερη ηλιακή ακτινοβολία στον πλανήτη - 30% υψηλότερη, κατά μέσο όρο, από την έρημο Μοχάβι στα νοτιοδυτικά των ΗΠΑ - αλλά λίγοι κάτοικοι έχουν αξιοποιήσει αυτή την ενέργεια τόσο ευφάνταστα όσο αυτοί οι σεφ, οι οποίοι εμπνεύστηκαν από ένα πείραμα που έλαβε χώρα στη Βιλασέκα το 1989.

Η ιστορία του πώς οι Χιλιανοί άρχισαν να μαγειρεύουν με τον ήλιο ξεκινά με τη μητέρα της Ογκάλντε, Φρανσίσκα Καράσκο, μια κτηνοτρόφο κατσικιών στη Βιλασέκα, η οποία θα γινόταν η πρωτοπόρος στο ηλιακό μαγείρεμα. Η Καράσκο ήταν ένας από τους λίγους ανθρώπους που συμμετείχαν στο πείραμα για το ηλιακό μαγείρεμα που διεξήγαγε μια ομάδα ερευνητών από το Ινστιτούτο Διατροφής και Τεχνολογίας Τροφίμων του Πανεπιστημίου της Χιλής.

Ο στόχος της μελέτης ήταν διττός. Οι ερευνητές ήθελαν να βοηθήσουν τις οικογένειες σε αυτό το απομονωμένο κομμάτι να βγουν από τη φτώχεια με μια δωρεάν πηγή ενέργειας, αλλά ήθελαν επίσης να βρουν έναν τρόπο να μαγειρεύουν χωρίς να αποψιλώνουν τα λίγα εναπομείναντα δέντρα που χρησιμοποιούσαν στις παραδοσιακές ξυλόσομπες.

Έτσι, από το 1989 και μετά, μια ομάδα 25 οικογενειών άρχισε να πειραματίζεται, αρχικά με ηλιακές κουζίνες που αντανακλούν τις ακτίνες του ήλιου σε μια κεντρική σχάρα, και στη συνέχεια με τους ηλιακούς φούρνους τύπου κουτιού που χρησιμοποιούνται συνήθως σήμερα.

«Η Βιλασέκα έγινε το πρώτο χωριό της Χιλής που χρησιμοποίησε την ηλιακή ενέργεια για το μαγείρεμα και όλοι έμειναν έκπληκτοι με αυτό που ήταν εφικτό να κάνει», θυμάται ο Χουάν Ιμπακάτσα, γραμματέας του Εμπορικού Συλλόγου Ηλιακών Τεχνιτών της Βιλασέκα. «Φυσικά, όλα χρειάστηκαν λίγη εξάσκηση στην αρχή, γιατί αν δεν έστρεφες την ηλιακή κουζίνα ώστε να ακολουθήσει την κίνηση του ήλιου, έχανες τη θερμότητα και δεν λειτουργούσε».

Με την πάροδο του χρόνου, οι οικογένειες που συμμετείχαν στο πείραμα έκαναν βασικές παρατηρήσεις που τις βοήθησαν να τελειοποιήσουν αυτό το νέο στυλ μαγειρέματος. Οι ηλιακές κουζίνες, παρατήρησαν, συγκέντρωναν τη θερμότητα εξαιρετικά γρήγορα. Οι δε φούρνοι που έμοιαζαν με κουτιά, μπορούσαν να μαγειρεύουν βραστά φαγητά και να αναπαράγουν έναν παραδοσιακό φούρνο για το ψήσιμο ψωμιού και επιδορπίων.

«Στην αρχή ήταν μόνο εκείνοι που μαγείρευαν για τις οικογένειές τους, αλλά στη συνέχεια άρχισαν να φτάνουν στην πόλη ξένοι τουρίστες που ζητούσαν να δουν τους ανθρώπους που μαγείρευαν με τον ήλιο, οπότε και γεννήθηκε η ιδέα να αναζητήσουμε ένα μέρος στη Βιλασέκα για να δημιουργήσουμε ένα ηλιακό κέντρο», λέει ο Ιμπακάτσα.

Το 2000, η ένωση άνοιξε το πρώτο ηλιακό εστιατόριο, το Delicias del Sol, με χωρητικότητα 24 ατόμων. Έκτοτε έχει μεγαλώσει σε μέγεθος ώστε να χωράει έως και 130 άτομα και έχει δημιουργήσει άλλα δύο εστιατόρια στη Βιλασέκα, συμπεριλαμβανομένου του Ogalde’s, καθώς και κάποια άλλα ηλιακά εστιατόρια σε όλο τον άνυδρο βορρά της Χιλής.

Το Ερευνητικό Κέντρο Ηλιακής Ενέργειας της Χιλής στοχεύει επίσης να μυήσει περισσότερους Χιλιανούς στην μαγειρική με τον ήλιο. Δημιούργησε ένα σεμινάριο φέτος, ώστε ο καθένας που διαθέτει μερικά βασικά εργαλεία για να μπορεί να φτιάξει το δικό του ηλιακό φούρνο στο σπίτι στο σπίτι του.

Αυτό που ξεκίνησε πριν από τρεις δεκαετίες από κάποιους ταπεινούς κατσικοπαραγωγούς στη Βιλασέκα έχει γίνει έκτοτε μια αυξανόμενη τάση σε ολόκληρη τη βόρεια Χιλή. Ωστόσο, δεν θα ακούσετε κανέναν να το αποκαλεί αυτό «βιωσιμότητα στην μαγειρική». Όταν είσαι ευλογημένος να βρίσκεσαι σε μια περιοχή με τόση ηλιοφάνεια, το μαγείρεμα με αυτόν τον τρόπο, λένε οι ντόπιοι σεφ, είναι απλώς θέμα κοινής λογικής.

Πηγή: BBC