Μοχάμεντ Καρντάλι, μπλόγκερ: Αγάπησα τη Συρία μετά την εξέγερση.

Ο Μοχάμεντ Καρντάλι γεννήθηκε πριν 25 χρόνια στην Αθήνα, από Σύριους γονείς. Ο ναυτικός πατέρας του εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα για να ξεφύγει από την κοινωνικοπολιτική ασφυξία του καθεστώτος Ασάντ. Ο Μοχάμεντ δεν έχει βρεθεί ποτέ στη Συρία- όταν κάποτε επισκέφτηκε τη χώρα καταγωγής του η μητέρα του, σκέφτηκε σοβαρά να την ακολουθήσει στο ταξίδι. Ένας υψηλόβαθμος υπάλληλος της συριακής πρεσβείας τον αποθάρρυνε- «θα σε φυλακίσουν με την κατηγορία της κατασκοπείας», του είπε. Και ο Μοχάμεντ ήξερε καλά τη συμπεριφορά του καθεστώτος από ιστορίες συγγενών του...

«Πριν την εξέγερση δεν έτρεφα ιδιαίτερα αισθήματα για τη Συρία- δεν μπορούσα να συμβιβαστώ με τη σκέψη ότι ο λαός της ανέχεται αυτό το καθεστώς. Αγάπησα τη Συρία και τον συριακό λαό μετά την επανάσταση», μου λέει. Τότε ο Μοχάμεντ αποφάσισε να ασχοληθεί σαν μπλόγκερ με την εξέγερση- «Κόκκινη Ζώνη» (http://kokkinizoni.blogspot.gr) ονόμασε το blog που ανέβασε για τον πόλεμο που από το 2011 «κομματιάζει» την ιδιαίτερη πατρίδα του. «Κάτω» (στη Συρία) ο Μοχάμεντ έχει «οικογένεια», συγγενείς και φίλους που ξέρει καλά και αγαπά- κι ας μη συνάντησε ποτέ του. Όσα ξέρει για τον πόλεμο, προέρχονται ή «φιλτράρονται» και από αυτές τις πρωτογενείς πηγές πληροφορίας. Με απλά λόγια ξετυλίγει σαν χρονικό και αναλύει πτυχές του εξαιρετικά πολύπλοκου, αιματοβαμμένου σκηνικού που έχει διαμορφωθεί στη συριακή έρημο και στις απέναντι (μας) ακτές της Μεσογείου.

Πως ξεκίνησε η συριακή εξέγερση;

Ήρθε σαν συνέχεια της Αραβικής άνοιξης. Το Μάρτιο του 2011 μαθητές Γυμνασίου στην πόλη της Ντάρα έγραψαν συνθήματα κατά του καθεστώτος σε αστυνομικά τμήματα- «γιατρέ (ο Άσαντ έχει σπουδάσει ιατρική) ήρθε η σειρά σου» (ya daktur ijek el dor). Τα παιδιά συνελήφθησαν και βασανίστηκαν. Όταν απελευθερώθηκαν ξέσπασαν διαδηλώσεις υποστήριξης, στη Ντάρα χιλιάδες άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους. Η αστυνομία τις κατέστειλε με αληθινές σφαίρες. Υπήρξαν νεκροί- και αμέσως οι διαδηλώσεις επεκτάθηκαν σε όλη τη Συρία. Αρχικά δε ζητούσαν την πτώση του καθεστώτος αλλά μεταρρυθμίσεις και αναστολή του στρατιωτικού νόμου. Ολοένα περισσότεροι συμμετείχαν και ενεπλάκη ο στρατός. Οι στρατιώτες είχαν διαταγές να πυροβολούν. Τότε, πολλοί φαντάροι αρνήθηκαν να υπακούσουν και αποσκιρτούσαν, παίρνοντας μαζί τους οπλισμό. Σταδιακά σχηματίστηκαν ένοπλες ομάδες.

Το οργανωμένο αντάρτικο πότε ξεκίνησε;

Ο Ελεύθερος Στρατός ιδρύθηκε τον Ιούλιο του 2011, από έναν πρώην συνταγματάρχη του Ασάντ- αργότερα συνελήφθη και το καθεστώς «τον έβγαλε» στην τηλεόραση όπου ισχυρίστηκε πως εκτελούσε εντολές της Σαουδικής Αραβίας- δήλωση προφανώς εξαναγκασμένη.

Η πρώτη περίοδος του αντάρτικου;

Ο Ελεύθερος Στρατός δυνάμωνε συνεχώς- έπαιρνε την μια πόλη μετά την άλλη. Υπάρχουν videos όπου φαίνεται πως απελευθέρωναν πόλεις με φωνές…- απειλούσαν και ο στρατός του Ασάντ έφευγε. Το 2012 όλοι περιμέναμε ότι το καθεστώς θα πέσει. Αλλά τότε ενεπλάκη η Χεσμπολάχ. Ο Νασράλα, ο ηγέτης της, παραδέχτηκε αργότερα στην Λιβανέζικη τηλεόραση ότι αν δεν είχαν παρέμβει, μετά από έκκληση του ίδιου του Άσαντ, το καθεστώς θα είχε καταλυθεί.

Προφανώς η επέμβαση της Χεσμπολάχ είχε την έγκριση και των Ιρανών;

Εντελώς. Η Χεσμπολάχ είναι πιστό «τσιράκι» των Ιρανών, έχουν το κοινό σιϊτικό υπόβαθρο, όπως και ο Άσαντ. Άλλωστε η επίσημη δικαιολογία που προέβαλλαν για την εισβολή τους ήταν η προστασία των Σιϊτών και των ιερών λατρευτικών τόπων τους στη Συρία. Ισχυρίστηκαν επίσης πως θέλησαν να πλήξουν τον Ελεύθερο Στρατό των ανταρτών πριν αυτός εισβάλλει στον Λίβανο… Οι δικαιολογίες αυτές ήταν απαραίτητες στο εσωτερικό του Λιβάνου, γιατί ο Άσαντ δεν ήταν καθόλου αγαπητός και εκεί, θεωρούνταν ένας σφαγέας του λαού του. Τα εγκλήματά του, με οικογένειες να θάβονται ζωντανές και βομβαρδισμούς κατοικημένων περιοχών από αέρος στα τυφλά με βαρέλια εκρηκτικών, ήταν γνωστά.

Τι άλλαξε με την εισβολή της Χεσμπολάχ, πέρα από την πρόσκαιρη διάσωση του καθεστώτος;

Τότε η σύρραξη πήρε θρησκευτική μορφή- αφού εισέβαλλαν οι Σιϊτες της Χεσμπολάχ, οι εξτρεμιστές των Σουνιτών είχαν πλέον ένα καλό «πάτημα» για να επέμβουν επίσης. Μετρημένα στα δάχτυλα άτομα, εντεταλμένοι του Αλ Ζαουάχρι, του Αιγύπτιου γιατρού που διαδέχθηκε τον Μπιν Λάντεν στην ηγεσία της Αλ Κάιντα, μπήκαν στην ανατολική Συρία. Ανάμεσά τους ξεχώριζε ένας Σύριος, ο Τζολάνι- αυτός δημιούργησε στα τέλη του 2012 την ένοπλη ισλαμιστική οργάνωση Αλ Νούσρα, ως παρακλάδι της Αλ Κάιντα. Την ίδια περίοδο και ο ISIS, ως «Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ» τότε, ήταν ακόμη υπό τη σκέπη της Αλ Κάιντα, με αρχηγό του τον Αλ Ζαρκάουι. Όταν σκοτώθηκε αυτός, τον διαδέχτηκε ο Αλ Μπαγκντάντι.

Η Νούσρα ήταν εξαρχής εχθρική προς τον Άσαντ. Οι σχέσεις της με τον Ελεύθερο Στρατό;

Να ξεκαθαριστεί ότι η Νουσρα ως ισλαμιστική εξτρεμιστική οργάνωση δεν ήταν αντίπαλη του Ασάντ για πολιτικούς λόγους- δε μάχονταν για τη δημοκρατία στη Συρία αλλά έκανε ένα πόλεμο αμιγώς θρησκευτικό, εναντίον των «σιϊτικών σκυλιών»… Πάντως από την αρχή της παρουσίας της ήταν σύμμαχοι- και συμπολεμιστές συχνά- παρά τις μεγάλες τους διαφορές με τον κοσμικό Ελεύθερο Στρατό. Η Νούσρα κατηγορούσε τους αντάρτες του Ελεύθερου Στρατού ως «αμαρτωλούς» αλλά μάχες μεταξύ τους δεν υπήρξαν παρά ελάχιστες. Επενέβαιναν πάντα οι αρχηγοί και όποια αψιμαχία σταματούσε. Και επειδή ο τρόπος που πολεμάει η Νούσρα είναι πιο «ηρωικός»- με βομβιστές και επιθέσεις αυτοκτονίας- η σύμπραξή τους ήταν πολύτιμη για τον Ελεύθερο Στρατό, που πήρε πολλές πόλεις εξαιτίας τους.

Το Ισλαμικό Κράτος πότε ενεπλάκη;

Το 2013 ο Αλ Μπαγκντάντι αψήφησε τον Αλ Ζαουάχρι, αυτονομήθηκε από την Αλ Κάιντα και ένοπλες ομάδες του πέρασαν τα σύνορα από το Ιράκ. Ο ίδιος δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι έφυγε ποτέ από τη Μοσούλη, το προπύργιο του. Οι αρχηγοί του ISIS στη Συρία- “Islamic State of Iraq and Syria” πλέον- ήταν όλοι Ιρακινοί. Έκαναν επιτυχημένες συμμαχίες και πολλά ένοπλα τμήματα της Νούσρα προσχώρησαν στον ISIS, παρότι η Αλ Κάιντα τον είχε αποκηρύξει. Οι Τσετσένοι, παραδείγματος χάριν, όλοι τους, εντάχθηκαν στο «Χαλιφάτο» (ISIS).

Υπάρχουν ιδεολογικές διαφορές ανάμεσα σε Νούσρα και ISIS;

Ιδεολογικές, όχι. Πρακτικά όμως, η Νούσρα αποτελείται κατά 99% από Σύριους, ισλαμιστές κατά κόρον που όμως γνωρίζουν την πραγματικότητα της Συρίας και το λαό της. Το Χαλιφάτο έχει Ιρακινούς για «κεφάλια» και συγκέντρωσε ξένους μαχητές, μουσουλμάνους από όλον τον κόσμο.

Η ένοπλη διαμάχη Νούσρα και Χαλιφάτου (ISIS) πως ξεκίνησε;

Όταν ο ISIS άρχισε να επιτίθεται και να κυριεύει πόλεις που ήλεγχαν οι αντάρτες του Ελεύθερου Στρατού. Η Νούσρα, σαν σύμμαχος του Ελεύθερου Στρατού και υπό τις διαταγές της Αλ Κάιντα, αντεπιτέθηκε. Είναι κρίσιμη παρατήρηση ότι ο ISIS εξαρχής επιτέθηκε στους αντάρτες του Ελεύθερου Στρατού και όχι στις δυνάμεις τους Ασάντ. Η πρώτη πόλη που κατέλαβε ο ISIS ήταν η Ράκα, που κατείχαν οι αντάρτες ένα χρόνο τότε.

Πως το δικαιολόγησε αυτό ο ISIS; Φανατικοί Σουνίτες οι ίδιοι, να στρέφονται εναντίον άλλων σουνιτών αντί του σιϊτη Ασάντ. Δε φάνηκε ότι παίζουν το παιχνίδι του;

Για τους αρχηγούς και τους μαχητές του ISIS οι αντάρτες του Ελεύθερου Στρατού είναι άθεοι. Τυπικά δε συμμάχησαν ούτε με τον Ασάντ ούτε με τον Ελεύθερο Στρατό. Σκοπός τους δεν είναι μια ελεύθερη Συρία αλλά ένα ενιαίο ισλαμικό κράτος στην ευρύτερη περιοχή. Και η νοοτροπία τους συνοψίζεται στο «όποιος δεν είναι μαζί μας, είναι εναντίον μας». Μόνο πολλούς μήνες μετά την εμπλοκή του επιτέθηκε ο ISIS στον Ασάντ- για να περιορίσει και την κριτική στην οποία αναφέρθηκες και, όντως, εκπορευόταν (και εξακολουθεί) από ισλαμικούς κύκλους, όπως αυτός των «Αδελφών Μουσουλμάνων». Όρμηξαν λοιπόν σ’ ένα στρατόπεδο του καθεστώτος, αιχμαλώτισαν 700 φαντάρους, τους οδήγησαν σχεδόν γυμνούς στην έρημο, τους έδωσαν από ένα φτυάρι για να σκάψουν- κυριολεκτικά- τον τάφο τους και εκτελέστηκαν όλοι επιτόπου, on camera. Για να δείξουν ότι ο ISIS δεν υποστηρίζει κανέναν, πως απλά έχει ένα σχέδιο- να καταλάβει τις περιοχές των πετρελαιοπηγών. Και τις κατέκτησαν όντως, τέσσερις πόλεις που ακόμα κατέχουν- Ράκα, Παλμύρα, τα περίχωρα του Αλέπο και τη Ντερεζόρ, ουσιαστικά όλη την ανατολική Συρία. Τότε οι ίδιοι αρχηγοί- ιερείς μετεξέλιξαν τον ISIS από οργάνωση σε «κράτος» (Χαλιφάτο), τότε έγινε και η πρώτη δημόσια εμφάνιση του Αλ Μπαγκντάντι σ’ ένα τζαμί στη Μοσούλη. Μεγάλες ομάδες εξτρεμιστών εντάχθηκαν στο Χαλιφάτο κατά χιλιάδες, ενώ στα χέρια τους περιήλθε και βαρύς οπλισμός από την άτακτη υποχώρηση του ιρακινού στρατού, στο άλλο μέτωπο των πολεμικών επιχειρήσεων του Χαλιφάτου.

Το Χαλιφάτο, στρατιωτικά πως διοικείται;

Ενεργούνε σαν ομάδες που καθεμιά έχει επικεφαλής έναν «ιερέα» και η «πυραμίδα» που σχηματίζεται καταλήγει στον Αλ Μπαγκντάντι. Οι μαχητές του είναι άβουλα όντα που υπακούν τυφλά στον ιερέα/ διοικητή τους- αυτός είναι ο «πατέρας» τους, κατέχει τη θρησκευτική και, άρα, την απόλυτη αλήθεια. Το τελευταίο διάστημα πάντως έχει σταματήσει η ροή χιλιάδων μαχητών προς το Χαλιφάτο. Δεν είναι η υπερδύναμη που μας παρουσιάζουν- οι ίδιοι οι Σύριοι αν είχαν αεροπορική κάλυψη θα μπορούσαν να τους νικήσουν. Αλλά συμβαίνουν περίεργα πράγματα- μια βδομάδα προχωρούσαν οι δυνάμεις τους προς την Παλμύρα. Όλοι τους έβλεπαν από τους δορυφόρους- μια μαύρη γραμμή μέσα στην έρημο. Θα μπορούσε να γίνει ένα καθαρό, χειρουργικό χτύπημα, χωρίς κανένα φόβο να σκοτωθούν άμαχοι. Δεν έπεσε ούτε σφαίρα…

Θέλω να επανέλθω σε κάτι που θεωρώ κρίσιμο παράγοντα περιπλοκής του συριακού ζητήματος: την υπαγωγή του πολέμου σε θρησκευτικό. Γιατί ένας ισλαμιστής επιλέγει το Χαλιφάτο αντί της Νούσρα;

Όντως, ένας μαχητής της Νούσρα δε διαφέρει από έναν του Χαλιφάτου, ούτε στην όψη, ούτε στον τρόπο πολέμου. Οι σημαίες τους είναι πανομοιότυπες- μαύρο φόντο και γράφουν στα αραβικά το ίδιο ρητό του Κορανίου: «δεν υπάρχει θεός παρά ο ένας και μοναδικός». Ένας Άραβας ή μουσουλμάνος εκτός Συρίας όμως, θα προτιμήσει το Χαλιφάτο γιατί είναι μια ισλαμιστική οργάνωση που ξεκάθαρα έχει σκοπό τη δημιουργία ενός παγκόσμιου ισλαμικού κράτους. Δεν θα πήγαινε ένας Αλγερινός φονταμενταλιστής, π.χ., να πολεμήσει για το καλό της Συρίας, δεν είναι ικανοποιητικό κίνητρο αυτό. Οι φανατικοί προσελκύονται από τη ρητορική του Χαλιφάτου για τη δημιουργία ενός ισλαμικού κράτους από την Ινδία μέχρι την Αυστρία στα βόρεια και την Ισπανία (Ανδαλουσία) στα δυτικά, με πρωτεύουσα του τη Ρώμη… Δεν έχει σημασία αν ο Αλ Μπαγκντάντι γνωρίζει πολύ καλά πως αυτά είναι «παραμύθια», αδιανόητα για τις στρατιωτικές δυνατότητες του Χαλιφάτου που ούτε την καθημαγμένη Συρία δε μπορεί να κατακτήσει. Οι φανατικοί ηδονίζονται. Την Αλ Κάιντα τη θεωρούν γερασμένη, ότι έχει ξεπεραστεί… Στον ISIS λατρεύουνε ακόμα τον Μπιν Λάντεν σαν «μάρτυρα» αλλά μισούνε τον Αλ Ζαουάχρι, γιατί άλλαξε την τακτική και τον τρόπο πολέμου της Αλ Κάιντα. Από την άλλη, στη Νούσρα υπάρχουν μαχητές που ενώ πολεμάνε στις τάξεις της δεν υποστηρίζουν την Αλ Κάιντα- τάχθηκαν εκεί όχι λόγω θρησκευτικής πόρωσης αλλά γιατί η Νούσρα είναι ισχυρός στρατιωτικός σχηματισμός.

Ο Ελευθερος Στρατός πως διοικείται;

Κάθε μονάδα παίρνει εντολές από τον επικεφαλή της αλλά υπάρχει και κεντρική διοίκηση. Επικεφαλής του Ελεύθερου Στρατού είναι ένας πρώην αξιωματικός του συριακού στρατού που «αποκόπηκε» το 2012 και έχει καταφύγει στην Τουρκία, όπως πολλά ηγετικά στελέχη των ανταρτών και της κοσμικής αντιπολίτευσης. Τον Απρίλιο του 2015 δημιουργήθηκε στην περιοχή της Ίντλεμπ μια συμμαχία που ονομάστηκε «Στρατός της Κατάκτησης» με τη συμμετοχή του Ελεύθερου Στρατού, της Νούσρα και της Αχράρ Σαμ (?) (στρατιωτικό παρακλάδι των Αδελφών Μουσουλμάνων).

Πόσο σημαντική σε καθαρά στρατιωτικό επίπεδο είναι η Νούσρα;

Ο τρόπος που πολεμούν βοηθάει πολύ το αντάρτικο. Ο Ελεύθερος Στρατός προσπαθούσε 3 χρόνια να καταλάβει την Ίντλεμπ- όταν σχηματίστηκε ο «Στρατός της Κατάκτησης» την πήρανε σε έξι μέρες. Η Νούσρα χρησιμοποίησε ανθρώπους και αυτοκίνητα με εκρηκτικά στις «πύλες» της πόλης- ανατίναξαν έτσι όλες τις ζώνες άμυνας. Η Νούσρα λοιπόν έδωσε άλλη μορφή και δυναμική στον ένοπλο αγώνα, αλλά αυτό έχει σαν συνέπεια να προβάλλονται περισσότερο οι ισλαμιστές, ενώ τα πιο κοσμικά κομμάτια του Ελεύθερου Στρατού εξαφανίστηκαν. Η φωνή της ελεύθερης Συρίας δεν ακούγεται πλέον- δημοκράτες, αριστεροί, αναρχικοί, ενώ τον πρώτο χρόνο είχαν καίριο ρόλο, τώρα είναι στη σκιά.

Όταν καταλυθεί το καθεστώς Ασάντ δεν υπάρχει σαφής κίνδυνος νέου εμφυλίου μεταξύ κοσμικών και ισλαμιστών;
Στη συριακή, κοσμική αντιπολίτευση λένε πως αυτό είναι ένα πρόβλημα που μόνοι τους οι Σύριοι θα λύσουνε μετά- πρώτα πρέπει να πέσει ο Ασάντ. Η Νούσρα, ο ίδιος ο Τζολάνι σαν αρχηγός της, έχει δηλώσει πως δεν έχει σκοπό να δραστηριοποιηθεί πολιτικά μετά την πτώση του καθεστώτος, ταυτόχρονα όμως προειδοποίησε ότι για να εξακολουθήσει να συνεργάζεται με τον Ελεύθερο Στρατό, θα πρέπει να τηρηθούν κάποιοι όροι που αυτός θα θέσει.

Στρατιωτικά ποιος έχει το «πάνω χέρι» σήμερα;

Ανάλογα την περιοχή και την πόλη. Το Χαλιφάτο πάντως κατέχει τα περισσότερα εδάφη- αν και το μεγαλύτερο τμήμα της επικράτειας του είναι έρημος.

Ερείσματα το Χαλιφάτο στο συριακό λαό έχει;

Όχι. Οι κάτοικοι της Ράκα και της Ντερεζόρ (δυο πόλεων που διοικεί το Χαλιφάτο) υπακούνε γιατί φοβούνται. Δεν υπάρχει κανείς εκεί για να τους προστατέψει- ούτε ο Ελεύθερος Στρατός, ούτε καν δυνάμεις του Ασάντ. Οι Σύριοι δε θέλουν η χώρα τους να μετατραπεί σε Αφγανιστάν με κυβέρνηση «ταλιμπάν». Το Χαλιφάτο είναι στη Συρία ως ξένη δύναμη κατοχής- ελάχιστοι Σύριοι συμμετέχουν. Οι κάτοικοι κάθε πόλης τρέμουν το ενδεχόμενο της προέλασης του Χαλιφάτου.

Πως διοικεί το Χαλιφάτο;

Εφαρμόζοντας αυστηρά τη σαρία, τον ισλαμικό νόμο. Το Χαλιφάτο προβάλλει έντονα την εφαρμογή της- προσπαθεί ακόμα και να «κόψει» χρυσό νόμισμα, όπως ήθελε και ο Μωάμεθ. Η σαρία είναι το «δόλωμα» για την προσέλκυση νέων, φανατικών μαχητών, όπως και πλούσιων «χορηγών» του «αγώνα».

Ανάμεσα σε αυτούς τους «χορηγούς» μπορεί να συμπεριλαμβάνονται ακόμα και μέλη βασιλικών οικογενειών της ευρύτερης περιοχής, ή ακόμα και κράτη;

Δε νομίζω. Τα μέλη των αραβικών βασιλικών οικογενειών αλλά και η πολιτική ελίτ των αραβικών κρατών γνωρίζουν καλά ότι αν το Χαλιφάτο υπερισχύσει, αυτούς θα κυνηγήσει πρώτους.

Τα αραβικά κράτη βοηθάνε τους αντάρτες του Ελεύθερου Στρατού;

Ναι, ως ένα βαθμό. Με το σταγονόμετρο- απλά για να μην παραδοθούνε και να συντηρείται η σημερινή κατάσταση.
Γιατί συμβαίνει αυτό;

Κράτη όπως η Σαουδική Αραβία, ή η Ιορδανία, θέλουν να πέσει το καθεστώς. Όμως, η επανάσταση στη Συρία αποτέλεσε ένα ακόμη επεισόδιο της αραβικής άνοιξης, που γκρέμισε ανάλογα (και με τα δικά τους) καθεστώτα. Επομένως, το ιδανικό σενάριο είναι να πέσει ο Ασάντ, αφού όμως η Συρία έχει κυριολεκτικά διαλυθεί- ώστε να την επικαλούνται στο εσωτερικό των χωρών τους ως αντιπαράδειγμα έναντι κάθε προσπάθειας αλλαγής.

Οι Αμερικανοί έχουν βοηθήσει τους αντάρτες;

Ο Ομπάμα το 2012 είχε πει πως «κόκκινη γραμμή» τους είναι η χρήση χημικών από το καθεστώς. Έκτοτε το καθεστώς έριξε χημικά στα προάστια της Δαμασκού. Οι Αμερικανοί συμφώνησαν με τους Ρώσους, τότε, και απλώς του αφαίρεσαν το χημικό οπλοστάσιο. Μέχρι εκεί. Πάντως, μάλλον φερθήκανε πιο έξυπνα από άλλες φορές. Προ του πολέμου ήταν βολεμένοι με το καθεστώς- δεν στρέφονταν εναντίον του Ισραήλ, έδινε στις ΗΠΑ εναέριο χώρο όποτε το ζητούσαν και υποστήριζε τις αμερικανικές θέσεις σχετικά με Ιράκ στον Αραβικό Σύνδεσμο. Όταν έγινε η εξέγερση, διαβλέποντας τις αδυναμίες του καθεστώτος, συντάχθηκαν με την αντιπολίτευση, υπέρ της αλλαγής, της δημοκρατίας… Αλλά αν είχαν ουσιαστικά υποστηρίξει την αντιπολίτευση θα τον είχαν ήδη «τελειώσει». Τώρα σκοπεύουν σε μια ξεκάθαρη μεταβατική περίοδο- προφανώς απεύχονται οποιονδήποτε ισλαμιστή. Θετική εξέλιξη για αυτούς θα ήταν η επικράτηση κοσμικών πολιτικών δυνάμεων με φιλοδυτικό προσανατολισμό.

Εξοπλισμό έχουν παραδώσει στους αντάρτες;

Κάποιους αντιαρματικούς πυραύλους. Αντιαεροπορικά, παρότι οι αντάρτες έχουν επανειλημμένα ζητήσει, ούτε ένα. Η Τουρκία, κάτω από το τραπέζι, δίνει κάποια όπλα, όπως και το Κατάρ. Επίσημα στηρίζουν και οι δυο τον Ελεύθερο Στρατό αλλά σίγουρα είναι πιο δεκτικοί με τις συντηρητικές του φράξιες, όπως τους «Αδελφούς Μουσουλμάνους».

Ο χάρτης της Συρίας πως είναι σήμερα διαμορφωμένος;

Το σχέδιο του διαμελισμού της παίρνει σάρκα και οστά. Η ανατολική Συρία είναι στα χέρια του Χαλιφάτου. Στη βόρεια Συρία ένα μεγάλο κομμάτι, που ουσιαστικά περιλαμβάνει τις περιοχές τους, το κατέχουν οι Κούρδοι- έδιωξαν τον στρατό του Ασάντ από τα μέρη τους και κατάφεραν ένα είδος ανεξαρτησίας. Τη νότια Συρία την ελέγχουν οι αντάρτες, όπως και την περιοχή της Ίντλεμπ στα βόρεια. Το Αλέπο, που είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη, είναι χωρισμένη μεταξύ των δυνάμεων του Ασάντ και των ανταρτών. Στην κεντρική Συρία το καθεστώς ελέγχει τη Δαμασκό- αφού οι αντάρτες στα περίχωρα της παραμένουν άπραγοι ένα χρόνο τώρα- και την Χομς, όπως και τα παράλια με τη βοήθεια της Χεσμπολάχ.

Μάχες;

Στη βόρεια Συρία οι αντάρτες πολεμάνε εναντίον του Ασάντ και των τζιχαντιστών. Στη νότια πολεμάνε αντάρτες εναντίον των δυνάμεων του καθεστώτος- μάχη μεταξύ Ασάντ και τζιχαντιστών αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει.

Τι προβλέπεις;

Δε θα τελειώσει εύκολα. Ούτε σύντομα. Και οι Ρώσοι δεν προτίθενται να επέμβουν με χερσαίες δυνάμεις. Το μάθημα που πήρε η Σοβιετική Ένωση στο Αφγανιστάν ήταν πολύ γερό και τους έχει κάνει επιφυλακτικούς. Στην Τσετσενία δεκαπέντε χρόνια προσπαθούσαν να επιβληθούνε- η καταστολή του αντάρτικου των ισλαμιστικών ομάδων στα βουνά ή την έρημο είναι δύσκολη αποστολή. Οι Ρώσοι προσπαθούν με το «ελάχιστο κόστος» να διασφαλίσουν τα συμφέροντά τους. Στη Συρία διατηρούν τη μοναδική ναυτική τους βάση στη Μεσόγειο- και γνωρίζουν πως αν πέσει το καθεστώς Ασάντ, όποιος και να έρθει στην εξουσία δεν θα επιθυμεί τη ρωσική παρουσία. Την αμερικανική ίσως, τη ρωσική αποκλείεται.

Ο Ασάντ;

Αυτός δίνει τα πάντα για να σώσει το τομάρι του. Έδωσε «γη και ύδωρ» στη Χεσμπολάχ- τον έσωσε αλλά δε μπόρεσε να «σβήσει» την αντιπολίτευση. Ομοίως στο Ιράν, που εξοπλίζει επίσημα το καθεστώς- ακόμα και με στρατιώτες, Αφγανούς κυρίως. Στο Ιράν ζούνε εκατομμύρια Αφγανοί πρόσφυγες, χωρίς «χαρτιά», σε δεινή φτώχεια- τους υπόσχονται νομιμοποίηση αν πολεμήσουν στη Συρία. Οι αντάρτες έχουν συλλάβει τέτοιους ανθρώπους. Το καθεστώς τους ρίχνει στη μάχη δίχως να ξέρουν καν που βρίσκονται και εναντίον ποιου πολεμάνε…

Οι δυτικοί γιατί δε βοηθάνε περισσότερο τον Ελεύθερο Στρατό;

Γιατί έχει περιπλακε τόσο η κατάσταση που φοβούνται ότι αν βοηθήσουν τον Ελεύθερο Στρατό, θα ενδυναμώσουν τη Νούσρα και τους «Αδελφούς Μουσουλμάνους», τους ισλαμιστές. Δε θέλουν να φανεί σε καμιά περίπτωση ότι δίνουν όπλα στη Νούσρα- ένα παρακλάδι της Αλ Κάιντα- για λόγους εσωτερικής τους πολιτικής. Πώς να εξηγήσουν ένα τέτοιο ενδεχόμενο στον μέσο πολίτη τους;

Έχουν άδικο;

Η αντιπολίτευση της Συρίας αν παρέμενε πιο ξεκάθαρα κοσμική, ίσως να ήταν σε καλύτερη θέση. Η συμμαχία του Ελεύθερου Στρατού με τη Νούσρα ήταν μια στρατιωτική αναγκαιότητα, που, όμως έχει πολλά πολιτικά μειονεκτήματα. Το καθεστώς εδώ φέρθηκε πανέξυπνα- ξέρανε πως αν δώσουνε στην επανάσταση τρομοκρατική υφή θα φανούν αυτοί οι «καλοί» της υπόθεσης. Όπως ο ίδιος ο Ασάντ ανέκαθεν ισχυριζόταν- ότι αντιμάχεται τρομοκράτες και όχι μια λαϊκή εξέγερση. Μέχρι που αποφυλάκισε πραγματικούς τρομοκράτες και εξτρεμιστές, γνωρίζοντας πως οι άνθρωποι αυτοί κάτω από αυτές τις άγριες συνθήκες συσπειρώνονται, ότι δε θα το σκάσουν αλλά θα οργανωθούν σε ομάδες.

Οι Ευρωπαίοι έχουν συνταχθεί πλήρως με την αμερικάνικη πολιτική;

Ναι. Η Γαλλία μόνο είναι πιο φιλική προς την αντιπολίτευση σε σχέση με τους Αμερικάνους, ήταν από τα πρώτα κράτη που την αναγνώρισαν σαν διάδοχη κατάσταση.

Οι Ρώσοι γιατί επενέβησαν σε αυτή τη συγκυρία;

Ορισμένοι θεωρούν πως οι ρώσικοι βομβαρδισμοί εναντίον των ανταρτών έγιναν για να προστατεύσουν τα αλαουίτικα χωριά στα παράλια της Συρίας. Οι Αλαουίτες αριθμούν σα δόγμα (παρακλάδι των Σιϊτών) περίπου 3 εκατομμύρια πιστούς και έχουν αναλογικά τους περισσότερους νεκρούς από την αρχή του πολέμου, έως και 150.000. Ήταν ανέκαθεν άνθρωποι του καθεστώτος (και ο ίδιος ο Ασάντ είναι Αλαουίτης) – ειδικά στην αεροπορία δεν υπήρχε πιλότος σουνίτης, που είναι η πλειοψηφία των Σύριων, παρά μόνο Αλαουίτες. Και ενώ από το στρατό πολλοί αποσκίρτησαν, από την αεροπορία δεν αυτομόλησε ούτε ένας πιλότος. Δεν μπορώ να τους κατηγορήσω για το ότι εξακολουθούν να υποστηρίζουν το καθεστώς. Φοβούνται, λογικά, ότι οι άλλοι θα τους σφάξουν- ακούνε τους τζιχαντιστές να ορκίζονται ότι δε θα αφήσουν κεφάλι όρθιο στα μέρη τους. Γνωρίζω πολλούς Αλαουίτες που πραγματικά δεν θέλουνε τον πόλεμο και όλα αυτά που γίνονται, αλλά σαν «σέχτα», σαν συλλογικότητα ανθρώπων, έκαναν το λάθος να είναι από την αρχή της εξέγερσης εναντίον κάθε αλλαγής. Υπήρξαν περιπτώσεις όπου σχημάτισαν παρακρατικές ομάδες που μαζί με τον στρατό εισέβαλαν σε πόλεις, απήγαγαν και εκτελούσαν σουνίτες. Οι Ρώσοι φοβήθηκαν ότι αν οι Αλαουίτες στραφούν τώρα, έστω αναγκαστικά, εναντίον του καθεστώτος, τότε ο Ασάντ θα έχει χάσει και το τελευταίο του έρεισμα στη χώρα.

-- This feed and its contents are the property of The Huffington Post, and use is subject to our terms. It may be used for personal consumption, but may not be distributed on a website.