Καβάφης σε αριθμούς, χάρτες και χρώματα: Τα 154 αναγνωρισμένα ποιήματα

06:49 29/4/2025 - Πηγή: Huffington Post Greece

Η 29η Απριλίου είναι άμεσα συνδεδεμένη με τον Καβάφη αφού την ίδια μέρα το 1863 γεννήθηκε και το 1933 πέθανε. Θα μπορούσε να οριστεί ως “Μέρα Καβάφη”. Με αφορμή λοιπόν τη μέρα, παρουσιάζονται εδώ γραφήματα που φωτίζουν πλευρές των αναγνωρισμένων ποιημάτων του Καβάφη και αναδεικνύουν ίσως λιγότερο εξερευνημένες πτυχές του έργου του.

Ο αριθμός των στίχων των 154 ποιημάτων

Ο Καβάφης αναγνώρισε συνολικά 154 ποιήματα [1] ενώ έχει γράψει και άλλα: “αποκηρυγμένα” [2], “κρυμμένα” [3] και “ατελή” [4]. Τα αναγνωρισμένα ποιήματα του αποτελούνται από

2.637 στίχους συνολικά και το πρώτο γράφημα παρουσιάζει πόσους στίχους έχει το κάθε ποίημά του.

Βλέπουμε ότι το μικρότερο (σε αριθμό στίχων ποίημά του) είναι το τετράστιχο “Ηδονή” [5] ενώ το μεγαλύτερο είναι το 70 στίχων ποίημα “Μύρης· Αλεξάνδρεια του 340 μ.X.” [6]. Φαίνεται ότι είχε σαφή προτίμηση στα ποιήματα 8 στίχων (συνολικά 20). Μάλιστα μνημονεύει τα οκτάστιχα ποιήματα στο “Βυζαντινός Άρχων, εξόριστος, στιχουργών” [7]: “ουδόλως άτοπον είναι να διασκεδάζω
εξάστιχα κι οκτάστιχα ποιών—”.

Για τους στατιστικολόγους, ο μέσος όρος (mean) στίχων ανά ποίημα είναι 17,1 ενώ η διάμεσος (median) 13,5 στίχοι.

Γενικότερα τα ποιήματα του Καβάφη είναι σύντομα και τέσσερα στα δέκα ποιήματά του έχουν 8, 10, 11, 12 ή 13 στίχους.

H Γεωγραφία στο έργο του Καβάφη

Η χρήση τοπωνυμίων στο έργο του Καβάφη είναι συχνή αφού επίσης συχνά χρησιμοποιεί την ιστορία και ιστορικά γεγονότα για να τοποθετήσει μέσα σε αυτά τους ήρωές του. Στο χάρτη του γραφήματος παρουσιάζονται πάνω από πενήντα τοπωνύμια.

Είναι προφανές από το γράφημα ότι ο Καβάφης δείχνει ιδιαίτερη προτίμηση στην ευρύτερη περιοχή της ανατολικής Μεσογείου και ακόμα στην Εγγύς και Μέση Ανατολή.

Η γενέτειρά του, η Αλεξάνδρεια, είναι το τοπωνύμιο που εμφανίζεται συχνότερα (έμμεσα ή άμεσα πάνω από είκοσι πέντε φορές). Ακολουθεί η Αντιόχεια, η Συρία (ως ευρύτερη περιοχή/χώρα) και η Ρώμη.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η μοναδική αναφορά του στη Νέα Υόρκη και τον Καναδά (ποίημα “Πριν τους αλλάξει ο χρόνος” [8]).

Η πολυχρωμία του Καβάφη

Κόκκινες, πράσινες και γαλάζιες ψηφίδες (ή “κομμάτια από υαλί” [9]) συνθέτουν ένα πολύχρωμο μωσαϊκό [https://docs.google.com/spreadsheets/d/1lWvVVH1ooT2tEMaP2bGffb4XkJDC3qQzC4JwCAiTHaU/edit?usp=sharing ] στην ποίηση του Καβάφη.

Δίπλα σε αυτές, το άσπρο, το μαύρο καθώς και κάποιοι τόνοι τους ντύνουν τους πρωταγωνιστές (μαύρα μαλλιά, γκρίζα μάτια, άσπρα μέλη) και το περιβάλλον τους.

Το χρυσό και το ασημί, αν και δεν ανήκουν στα βασικά χρώματα του φάσματος, κάνουν αισθητή την παρουσία τους, όπως επίσης και η πολύτιμη πορφύρα (χρυσά φορέματα, αργυρά κοσμήματα, ολοπόρφυρα ποδήματα).

Μπορείτε να βρείτε το άρθρο αυτό (και το αντίστοιχο γράφημα/infographic) στα αγγλικά, εδώ:[ https://themissinggraph.wordpress.com ].

1 [https://www.onassis.org/el/initiatives/cavafy-archive/the-canon]

2 [https://www.onassis.org/el/initiatives/cavafy-archive/repudiated]

3 [https://www.onassis.org/el/initiatives/cavafy-archive/hidden]

4 [https://www.onassis.org/el/initiatives/cavafy-archive/unfinished]

5 [https://www.onassis.org/el/initiatives/cavafy-archive/the-canon/to-sensual-pleasure ]

6 [https://www.onassis.org/el/initiatives/cavafy-archive/the-canon/myris-alexandria-ad-340]

7 [https://www.onassis.org/el/initiatives/cavafy-archive/the-canon/a-byzantine-nobleman-in-exile-composing-verses]

8 [https://www.onassis.org/el/initiatives/cavafy-archive/the-canon/before-time-could-alter-them ]

9 [https://www.onassis.org/el/initiatives/cavafy-archive/the-canon/of-colored-glass ]

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο >>

Keywords