Καλή Καλό: Θεατρίνα, για πάντα ΕΑΜίτισσα και ... έξω από τα δόντια

Το εξώφυλλο του αυτοβιογραφικού βιβλίου της Καλής Καλό, «Οσα δεν πήρε ο άνεμος»

Το επίθετό σου, το Δαμβέργη, «βρομάει φαρμακείο» είχε πει στη νεαρή Καλλιόπη Δαμβέργη ο Αττίκ. Και της πρότεινε να κρατήσει το Καλό, από το Καλοχριστιανάκη, το επίθετο της μητέρας της. «Θα σε έχουν όλοι» της είχε πει ο Αττίκ. «Άλλος με το ”καλημέρα”, άλλος με το ”καλό ταξίδι”»...

Η ζωή ήταν θέατρο, για την Καλή Καλό, που έφυγε στα 98 της χρόνια, αφήνοντας την τελευταία της πνοή στο Γηροκομείο Αθηνών

σύμφωνα με ανακοίνωση του Προέδρου του ΣΕΗ, Σπύρου Μπιμπίλα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Γεννήθηκε το 1926. Η ίδια ξεκίνησε να ασχολείται με το θέατρο από τριών ετών - την είχε πάρει μαζί η μητέρα της, επίσης ηθοποιός, όταν ήταν κοριτσάκι. Το πρώτο της ντεμπούτο ήταν στο ”Ο μπαμπάς εκπαιδεύεται” με τον Βασίλη Λογοθετίδη». Η ίδια θυμόταν: «Σηκώθηκε η Κυβέλη και χειροκρόταγε: ”Αυτό είναι το παιδί - θαύμα”!»

Οι εποχές ήταν δύσκολες. Τα αγαθά δεν αυτονόητα για την εξάχρονη μικρή τον καιρό του μεσοπολέμου που στην Μάντρα του Αττίκ έκανε σκηνή: «Ή με πάτε στην ταβέρνα να φάω ή δεν θα βγω να τραγουδήσω», έλεγε.

Η Κατοχή τη βρίσκει στην πρώιμη εφηβεία. «Το ’40-’41 μου έβαζαν στα καλτσάκια μου προκηρύξεις κι έτρεχα να τις μοιράσω στα σπίτια. Στα 15 μου ήξερα να δουλεύω πολύγραφο με μελάνι!», έχει πει. 

Τον πρώτο της γάμο τον κάνει ανήλικη, το 1945, με τον φοιτητή τότε της Σχολής Ικάρων Γιώργο Μαμαλάκη, που σκοτώθηκε ένα έτος αργότερα, προτού γεννηθεί η κόρη τους Γιούλη. Ακολούθησαν άλλοι δυο γάμοι. Το 1957 παντρεύτηκε τον Δημήτρη Βαλμά, τον οποίο είχε γνωρίσει σε περιοδεία στη Σύρο, και με τον οποίο έζησαν στη Θεσσαλονίκη (το εκεί «Στρατιωτικό Θέατρο» τώρα φέρει το όνομά της). Τέλος, από το 1959 έως το 1979 ήταν παντρεμένη με τον πλοίαρχο Κώστα Καρανικόλα, με τον οποίο απέκτησε έναν γιο, τον Χρήστο. «Τρεις φορές από έρωτα και συναίσθημα παντρεύτηκα, αλλά με εξωθεατρικούς άντρες», έχει πει στη Lifo. 

Η προσωπική τραγωδία

Αλλά σε ηλικία 13 ετών ο Χρήστος τραυματίσθηκε σοβαρά από έκρηξη σε πείραμα χημείας και, παρά το ότι η μητέρα του ξόδεψε όλη της την περιουσία για να θεραπευθεί, απεβίωσε το 1988, σε ηλικία 27 ετών. Για χρόνια μετά την απώλεια του γιου της, η ηθοποιός είχε αποτραβηχτεί στην Αστυπάλαια.

«Με τίποτα δεν ξεπερνιέται, πιστέψτε με, με τίποτα. Μετά τα εννιάμερα, πήρα τη γραμματέα μου με τη μικρή της οικογένεια και πήγα στην Αστυπάλαια. Έζησα για έξι χρόνια σαν απόλυτη ερημίτισσα! Τότε η Αστυπάλαια είχε τριακόσιους κατοίκους. Το μοναδικό σπίτι πάνω στον λόφο εγώ το ’χα νοικιάσει για να βλέπω το λιμάνι και την Πορταΐτισσα απέναντι. Έκανα παρέες με τους εκεί Αθηναίους, τον αστυνόμο, τον γιατρό. Είχα πάρει και μια βάρκα, πήγαινα για ψάρεμα, κολυμπούσα, ξεχνιόμουν», έχει πει όπως επίσης κι ότι: ”Δεν νιώθω ότι έχασα τον γιο μου”, είναι μέσα μου»...

Η εμπλοκή με την Αριστερά

Αν και εγγονή του στρατηγού Καλοχριστιανάκη  -  το δεξί χέρι του Βενιζέλου - από τη μεριά της μητέρας της, η οποία μάλιστα γνώριζε καλά τον βίαιο υφυπουργό Ασφαλείας του καθεστώτος του Ιωάννη Μεταξά, Κωνσταντίνο Μανιαδάκη, εντάχθηκε στο Κομμουνιστικό Κόμμα και γνώρισε εξορίες. «Θέλω να τονιστεί ότι εγώ είμαι κομμουνίστρια του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ-ΕΠΟΝ! Να μη με λένε αριστερή, δεν είμαι αριστερή, διότι έχουν ξεφτιλίσει την έννοια αριστερά και απ′ τον καιρό που έφυγαν ο Φλωράκης και ο Κύρκος τελείωσε η αριστερά στην Ελλάδα!», έχει πει. 

Οταν ... αντιμίλησε στον Ζαχαριάδη

Η Καλή Καλό είχε το θάρρος της γνώμης της από νεαρό κορίτσι. «Εδώ δεν φοβήθηκα να την πω στον Ζαχαριάδη (σ.σ. ιστορικό ηγέτη του ΚΚΕ), για ποιον άλλο να φοβόμουν; Είχε έρθει από την εξορία στην Ελλάδα για να δει τους συντρόφους του. Μαζευτήκαμε όλοι με την κομμουνιστική ομάδα του θεάτρου. Εγώ θα ήμουν 17 ετών τότε. Μπαίνει μέσα, σηκώθηκαν όλοι, χειροκρότημα. Κάτι λέει, φεύγει, όρθιοι πάλι, χειροκρότημα. Ξανάρχεται, το ίδιο! Αυτό θα έγινε άλλες πέντε-έξι φορές. Με την παιδική μου αφέλεια, όταν μας έδωσε τον λόγο, σήκωσα πρώτη-πρώτη το χέρι. ”Σ′ ακούμε, συντρόφισσα” μου κάνει. Λέω: ”Σύντροφε Ζαχαριάδη, μπαίνεις-βγαίνεις, ξαναμπαίνεις-ξαναβγαίνεις και σηκωνόμαστε όλοι και χειροκροτάμε. Γιατί να γίνεται αυτό, μία φορά καλά δεν είναι;”. Τα έχασε προς στιγμήν ο άνθρωπος και μου απάντησε ήπια: ”Σωστό! Κοίτα, μικρή συντρόφισσα, άμα θες, εσύ μην το κάνεις”. Οι άλλοι, όμως, οι σκληροπυρηνικοί κομμουνιστές, φώναζαν: ”Διαγραφή! Έξω γρήγορα!” Με πιάνει ένα κλάμα και πάω κάτω στο υπόγειο και βρίσκω τον καθοδηγητή μου, τον μπαρμπα-Λυκούρη, θεός σχωρέστον. ”Μη μου κλαις” μου κάνει. Και συνεχίζει: ”Θέλεις να είσαι καλός κομμουνιστής; Θα είσαι ”βλέπε - άκου - σώπα”″. ”Και πώς θα λέμε τη γνώμη μας;” τον ξαναρωτάω. ”Μόνο εκεί όπου χρειάζεται” ήταν η απάντησή του». 

Γιάννης Ρίτσος: μια διαχρονική φιλία

Από τις προσωπικότητες που την «κράτησαν στα γόνατά τους» μωρό (Κώστας Βάρναλης, Γεώργιος Παππάς, Λιλή Ιακωβίδου, Βεάκης, Λουντέμης, Παντελής Χορν κ.ά.), η Καλή Καλό διατήρησε στενή γνωριμία και φιλία με τον ποιητή Γιάννη Ρίτσο μέχρι τον θάνατό του. «Ο Γιάννης με ήξερε από δέκα χρονών παιδί. Οταν ήμουν στο μπαλέτο του Εθνικού Θεάτρου ήταν χορευτής(!) Και μάλιστα τον κοροϊδεύαμε γιατί ήταν μονοκόμματος, κρύος. Είχα αυτοκίνητο και μάλιστα ανοιχτό και μου τηλεφωνούσε: ”Καλούλα, έλα να με πάρεις γιατί με σέρνουνε...” Παντού έπρεπε να είναι ο ”Ρίτσος”», έχει αναφέρει στην ΕΡΤ. 

Οι άνθρωποι μεγαλοποιούν τα πράγματα είχε ακόμα πει όταν ακούστηκαν δραματικές φήμες για την κατάσταση της υγείας της μετά από περιπέτεια που διαγνώστηκε με πνευμονικό οίδημα. «Τα μεγαλοποιούν για να εντυπωσιάσουν. Είμαι καλά κι είμαι εδώ. Δεν σας φτάνει;»

Πηγές συνεντεύξεων: Lifo, ΕΡΤ