Η υποκριτική στήριξη ΕΕ και ΗΠΑ στην Ουκρανία - 883 δισ ευρώ «δώρο» της Δύσης στον Πούτιν

Παρότι στους πολέμους δεν υπάρχουν νικητές, στην περίπτωση της Ουκρανίας ο χαμένος δεν είναι σίγουρα η Ρωσία.

Οι περίφημες κυρώσεις της Δύσης, που σκόπευαν στο να εξαντλήσουν οικονομικά τον Πούτιν δεν πέτυχαν το στόχο τους καθώς σχεδόν 3,5 χρόνια μετά, η Μόσχα όχι μόνο δεν έχει χρεοκοπήσει αλλά κέρδισε από τη Δύση, 3 φορές περισσότερα από όσα Ευρώπη και ΗΠΑ έδωσαν στην Ουκρανία ως βοήθεια. 

Σύμφωνα με το Ukraine

Support Tracker, το Κίεβο έχει λάβει 267 δισ. ευρώ βοήθεια τα τελευταία 3 χρόνια από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, όταν η Ρωσία έχει αποκομίσει έσοδα πάνω από 883 δισεκατομμύρια ευρώ από τις εξαγωγές ορυκτών καυσίμων, τα 228 δισ από τα οποία από τις χώρες που επέβαλαν  κυρώσει. Σύμφωνα με το Κέντρο Έρευνας για την Ενέργεια και τον Καθαρό Αέρα (CREA) η μερίδα του λέοντος, 209 δισεκατομμύρια ευρώ, προήλθε από τα κράτη της ΕΕ.

Σύμφωνα με στοιχεία του BBC, η Ρωσία συνεχίζει να κερδίζει δισεκατομμύρια ευρώ από τις εξαγωγές ορυκτών καυσίμων στη Δύση, με τα οποία συνεχίζει και χρηματοδοτεί τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Οι ακτιβιστές κατηγορούν εδώ και χρόνια τις κυβερνήσεις σε Ευρώπη και Βόρεια Αμερική ότι δεν έκαναν ποτέ κάτι ουσιαστικό για να σταματήσουν τη ροή ρωσικού πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Η υποκρισία της Ευρώπης

Τα έσοδα από την πώληση πετρελαίου και φυσικού αερίου αποτέλεσαν από την πρώτη ημέρα της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία το «κλειδί» για τη διατήρηση της πολεμικής μηχανής του Πούτιν.

Το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο αντιπροσωπεύουν σχεδόν το ένα τρίτο των κρατικών εσόδων της Ρωσίας και πάνω από το 60% των εξαγωγών της.

Μετά την εισβολή τον Φεβρουάριο του 2022, Ευρώπη, Βρετανία και ΗΠΑ επέβαλαν κυρώσεις στους ρωσικούς υδρογονάνθρακες. Οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο απαγόρευσαν τις ρωσικές εισαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου, ενώ η ΕΕ απαγόρευσε τις ρωσικές εισαγωγές αργού πετρελαίου μέσω θαλάσσης, αλλά όχι και το φυσικό αέριο.

Έτσι, μέχρι τις 29 Μαΐου, η Ρωσία είχε αποκομίσει έσοδα άνω των 883 δισεκατομμυρίων ευρώ από τις εξαγωγές ορυκτών καυσίμων καθώς τα κράτη της ΕΕ συνέχισαν να εισάγουν φυσικό αέριο μέσω αγωγών απευθείας από τη Ρωσία μέχρι που η Ουκρανία διέκοψε τη διαμετακόμιση τον Ιανουάριο του 2025.

Έκτοτε, το ρωσικό αργό πετρέλαιο απλά άλλαξε πορεία καθώς διοχετεύεται από την Ουγγαρία και τη Σλοβακία ενώ το ρωσικό φυσικό αέριο εξακολουθεί να διοχετεύεται στην Ευρώπη σε όλο και μεγαλύτερες ποσότητες μέσω Τουρκίας.

Τα στοιχεία του CREA δείχνουν ότι ο όγκος του αυξήθηκε κατά 26,77% τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο του 2025 σε σχέση με την ίδια περίοδο το 2024.

Η Ουγγαρία και η Σλοβακία εξακολουθούν επίσης να λαμβάνουν ρωσικό φυσικό αέριο μέσω Τουρκίας.

Τα κέρδη του Πούτιν με τις ευλογίες της Ευρώπης

Παρά τις προσπάθειες της Δύσης, τα ρωσικά έσοδα έσοδα από τις εξαγωγές αργού πετρελαίου αυξήθηκαν κατά 6% σε ετήσια βάση και 9% από το φυσικό αέριο μέσω αγωγών.

Η Ρωσία αναφέρει ότι οι εξαγωγές φυσικού αερίου προς την Ευρώπη αυξήθηκαν έως και 20% το 2024, με τις εξαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) να φτάνουν σε επίπεδα ρεκόρ. Επί του παρόντος, οι μισές από τις ρωσικές εξαγωγές LNG προορίζονται για την ΕΕ, αναφέρει η CREA.

Η επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Κάγια Κάλας, έχει παραδεχθεί ότι η ΕΕ δεν έχει επιβάλει «τις ισχυρότερες κυρώσεις» στο ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο ακριβώς γιατί είναι  «φθηνότερα».

Χαρακτηριστικό της υποκρισίας της Ευρώπης είναι ότι οι εισαγωγές LNG δεν έχουν συμπεριληφθεί στο τελευταίο, 17ο πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας, αλλά έχει υιοθετήσει έναν οδικό χάρτη για τον τερματισμό όλων των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου μέχρι το τέλος του 2027.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι τα χρήματα που κερδίζει η Ρωσία από την πώληση ορυκτών καυσίμων ξεπερνούν σταθερά το ποσό της βοήθειας που λαμβάνει η Ουκρανία από τους συμμάχους της.

Η Ευρώπη δεν επιθυμεί τον περιορισμό της Ρωσίας

Η Mai Rosner, ακτιβίστρια της ομάδας πίεσης Global Witness, υποστηρίζει ότι πολλές δυτικές κυβερνήσεις φοβούνται ότι η μείωση των εισαγωγών ρωσικών καυσίμων θα οδηγήσει σε υψηλότερες τιμές ενέργειας.

«Δεν υπάρχει πραγματική επιθυμία από πολλές κυβερνήσεις να περιορίσουν πραγματικά την ικανότητα της Ρωσίας να παράγει και να πουλά πετρέλαιο. Υπάρχει υπερβολικός φόβος για το τι θα σήμαινε αυτό για τις παγκόσμιες αγορές ενέργειας», δήλωσε η Mai Rosner στο BBC.

«Παραθυράκι στη διύλιση»

Εκτός από τις άμεσες πωλήσεις, μέρος του πετρελαίου που εξάγεται από τη Ρωσία καταλήγει στη Δύση ως προϊόντα καυσίμων σε τρίτες χώρες μέσω του γνωστού «παράθυρου στη διύλιση». Είναι δηλαδή ρωσικό πετρέλαιο που αναμιγνύεται με αργό πετρέλαιο από άλλες χώρες.

Η CREA αναφέρει ότι έχει εντοπίσει τρία «πλυντήρια διυλιστηρίων» στην Τουρκία και τρία στην Ινδία που επεξεργάζονται ρωσικό αργό πετρέλαιο και πωλούν το καύσιμο που προκύπτει στις χώρες που έχουν επιβάλει κυρώσεις.

Υποστηρίζει ακόμη, ότι οι χώρες που έχουν επιβάλλει κυρώσεις έχουν χρησιμοποιήσει ρωσικό αργό πετρέλαιο αξίας 6,1 δισεκατομμυρίων ευρώ μέσω τέτοιων «πλυντηρίων».

Αν και το υπουργείο πετρελαίου της Ινδίας επέκρινε την έκθεση της CREA ως «παραπλανητική προσπάθεια αμαύρωσης της εικόνας της Ινδίας» ο Vaibhav Raghunandan, αναλυτής της CREA επιμένει ότι «οι χώρες αυτές γνωρίζουν ότι οι χώρες που επιβάλλουν κυρώσεις είναι πρόθυμες να κάνουν τα «στραβά μάτια». Πρόκειται για ένα κενό, το οποίο όλοι γνωρίζουν και είναι απολύτως νόμιμο. Κανείς δεν κάνει ουσιαστικά τίποτα για να το σταματήσει». 

 «Γελάνε στη Μόσχα»

Σύμφωνα με τον πρώην αναπληρωτή υπουργό ενέργειας της Ρωσίας Vladimir Milov, ο οποίος είναι πλέον ένθερμος αντίπαλος του Πούτιν, «οι κυρώσεις που επιβάλλονται στο εμπόριο ρωσικών υδρογονανθράκων θα έπρεπε να εφαρμόζονταν καλύτερα - καθώς ακόμη και το ανώτατο όριο τιμών πετρελαίου που υιοθετήθηκε από τους G7 «δεν λειτουργεί».

Αν η Ευρώπη και οι ΗΠΑ ήθελαν να σταματήσουν τη Ρωσία θα ασκούσαν πιο ασφυκτική πίεση στον «σκιώδη στόλο των δεξαμενόπλοιων της Ρωσίας που εμπλέκονται στην αποφυγή των κυρώσεων» ενώ όπως υπογραμμίζει ο Ραγκουναντάν της CREA, «θα ήταν σχετικά εύκολο για την ΕΕ να εγκαταλείψει τις ρωσικές εισαγωγές LNG».

«Το 50% των εξαγωγών LNG κατευθύνεται προς την Ευρωπαϊκή Ένωση και μόνο το 5% της συνολικής κατανάλωσης φυσικού αερίου [LNG] της ΕΕ το 2024 προερχόταν από τη Ρωσία. Έτσι, εάν η ΕΕ αποφασίσει να διακόψει εντελώς το ρωσικό φυσικό αέριο, θα βλάψει τη Ρωσία πολύ περισσότερο από ό,τι θα βλάψει τους καταναλωτές στην Ευρωπαϊκή Ένωση», δήλωσε στο BBC.

Από την άλλη πλευρά, και η στάση του Ντόναλντ Τραμπ δείχνει ξεκάθαρα ότι δεν έχει σκοπό να βλάψει τον Πούτιν. Όσοι μίλησαν στο BBC καταρρίπτουν τις δηλώσεις Τραμπ ότι «ο πόλεμος με την Ουκρανία θα τελειώσει εάν ο ΟΠΕΚ μειώσει τις τιμές του πετρελαίου».

Όπως δήλωσε ο Ρώσος Μιλόφ «οι άνθρωποι στη Μόσχα γελούν με αυτή την ιδέα, επειδή το μέρος που θα υποφέρει περισσότερο είναι η αμερικανική βιομηχανία σχιστολιθικού πετρελαίου, η λιγότερο ανταγωνιστική από άποψη κόστους πετρελαϊκής βιομηχανίας στον κόσμο».

Όπως τονίζει ο Ραγκουναντάν «το κόστος παραγωγής αργού πετρελαίου της Ρωσίας είναι χαμηλότερο από ό,τι στις χώρες του ΟΠΕΚ όπως η Σαουδική Αραβία, επομένως αυτοί θα πληγούν από τις χαμηλότερες τιμές του πετρελαίου πολύ πριν από τη Ρωσία».

Το ερώτημα που προκύπτει από τα αποκαλυπτικά στοιχεία του BBC είναι σε ποια αυτιά απευθύνεται η Δύση - και κυρίως η Ευρώπη - όταν συνεχίζει να διατυμπανίζει την υποκριτική της στήριξη στην Ουκρανία αυτά τα 3,5 σχεδόν χρόνια πολέμου.