Η φέτα και ο λειτουργικός αναλφαβητισμός

«Η φέτα είναι κατσικίσιο τυρί όπως και η μοτσαρέλα». Αυτό μου το δήλωσε με περισπούδαστο ύφος πριν λίγα χρόνια η υπεύθυνη εστιατορίου του χώρου εργασίας μου στην Ολλανδία, όταν της επισήμανα την ανακολουθία της επιγραφής "Geitenkaas panini" στα Ολλανδικά (geitenkaas = κατσικίσιο τυρί) και "Feta sandwich" στα Αγγλικά, για ένα τοστ που ήτανε προφανέστατα μοτσαρέλα με τομάτα. Η δήλωση αυτή θα μπορούσε να είναι απλά αστεία, εάν είχε γίνει από κάποιον που δεν είχε εκπαιδευτεί να είναι υπεύθυνος εστιατορίου. Αλλά για μια υπεύθυνο εστιατορίου είναι απλά τραγική. Με την ευρύτερη έννοια όμως, ίσως μπορεί να θεωρηθεί και δείγμα λειτουργικού αναλφαβητισμού.

Με βάση τον ορισμό της UNESCO (1978) που αποδέχεται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (1987) o «λειτουργικός αναλφαβητισμός ορίζεται ως απώλεια της ικανότητας ενός ατόμου, που έχει παρακολουθήσει την υποχρεωτική εκπαίδευση, να κατανοεί με επάρκεια τον προφορικό και γραπτό λόγο, να διατυπώνει με σαφήνεια τη σκέψη του, να κάνει αφαιρετικούς συνειρμούς, να αναπτύσσει κριτική σκέψη, να εκμεταλλεύεται ευκαιρίες για βελτίωση των γνωστικών του δεξιοτήτων».

Ένα παράδειγμα του λειτουργικού αναλφαβητισμού στην Ελλάδα είναι ο δημοφιλής «χόακας» (hoax) ότι εάν μειώσουμε τις αποδοχές των βουλευτών στα 1,500 ευρώ και καταργήσουμε όλες τις παροχές προς αυτούς, καταργήσουμε τις παροχές προς όλους τους Δημάρχους και Περιφερειάρχες, και μειώσουμε τις συντάξεις πρώην εκλεγμένων πρωθυπουργών, Προέδρων της Δημοκρατίας και βουλευτών στο 50%, θα εξοικονομούμε περίπου 2,5 δισ. μηνιαίως. Το νούμερο αυτό θα έπρεπε να ακούγεται κωμικό σε οποιονδήποτε απόφοιτο δημοτικού, διαισθητικά και μόνο. Αλλά και με έναν πρόχειρο υπολογισμό χρησιμοποιώντας ανώτατες τιμές, 300 βουλευτές με εξοικονόμηση 20,000 το μήνα, 1,000 Δημοτικοί άρχοντες και περιφερειάρχες 10,000 το μήνα, και 200 «πρώην» με 5,000 το μήνα, μας δίνουν περίπου 17 εκατομμύρια, δηλαδή ο υπολογισμός για την εξοικονόμηση περίπου 2,5 δισ. μηνιαίως απέχει από την πραγματικότητα... περίπου 2.5 δισ. μηνιαίως. Και όμως, πολλοί σοβαροί κατά τα άλλα άνθρωποι, το έχουν πιστέψει και το αναπαράγουν, αν και εξώφθαλμα λανθασμένο.

Ένα άλλο παράδειγμα πιθανού λειτουργικού αναλφαβητισμού, είναι το θέμα με την φέτα και τις κραυγές περί εθνικής μειοδοσίας των Ευρωβουλευτών που δέχτηκαν την συμφωνία CETA με τον Καναδά, διότι απεμπολήσαμε τα προαιώνια δικαιώματα μας στην φέτα. Η πραγματικότητα είναι όμως αρκετά διαφορετική. Όπως εξηγεί π.χ. η HuffingtonPost Greece και μπορεί κάποιος εύκολα σχετικά να διαπιστώσει ότι είναι η πραγματικότητα: «Μέχρι σήμερα η ονομασία προέλευσης προστατευόταν μόνο για τα κράτη της ΕΕ και όχι για τρίτο κράτος. Μετά την εφαρμογή της συμφωνίας θα προστατεύεται και από τον Καναδά (μέσα στη 5ετία) [...] για πέντε συνολικά τυριά (Asiago, Feta, Fontina, Gorgonzola, Munster) προβλέπεται ότι θα επιτρέπεται στους παραγωγούς του Καναδά που έκαναν χρήση των ονομασιών αυτών μέχρι τις 18/10/2013 να εξακολουθούν να τους χρησιμοποιούν [σημ. μόνον μέσα στον Καναδά], απαγορεύοντας ουσιαστικά τη χρήση των ονομασιών αυτών μόνο σε μελλοντικούς παραγωγούς». Με άλλα λόγια, η φέτα που ποτέ στο παρελθόν δεν προστατευόταν στον Καναδά (ή οπουδήποτε αλλού εκτός της επάρατης ΕΕ!), πλέον θα προστατεύεται, και μάλιστα αναδρομικά από το 2013. Η συμφωνία αυτή ισχύει και για άλλα διάσημα Ευρωπαϊκά τυριά. Χωρίς να κρίνω την συμφωνία CETA συνολικά, μια και δεν έχω τις γνώσεις, μπορώ να κρίνω ότι για το θέμα της φέτας είναι στην ουσία συμφέρουσα. Το να υποστηρίξεις το αντίθετο είναι μάλλον και αυτό δείγμα λειτουργικού αναλφαβητισμού.

Συνεχίζοντας με τα "Feta Wars", χθες στο διαδίκτυο, ένας διαδικτυακός γνωστός, πνευματώδης, μορφωμένος, σοβαρός επαγγελματίας, επεσήμανε: «Όπως είδαμε τελευταία, λίγες αράδες καλού κώδικα, σαν κι αυτού του taxibeat, αξίζουν όσο όλες οι εξαγωγές φέτας μιας χρονιάς». Να σας πω την αλήθεια, έχοντας βγάλει αρκετά χρήματα και ακόμα περισσότερη επιστημονική αναγνώριση γράφοντας (μάλλον άγαρμπο και όχι καλό) κώδικα προγραμματισμού, μου έκανε εντύπωση το πώς η (αξιολογότατη!) εφαρμογή του taxibeat έχει αξία παρόμοια με τις εξαγωγές φέτας μίας χρονιάς. Ακολουθώντας παραλλαγή της Σωκρατικής μεθόδου ρώτησα λοιπόν: «Που το είδαμε αυτό; Απο περιέργεια, γιατί είχα μείνει ότι το ποσόν εξαγοράς δεν ανακοινώθηκε, και δεν ξέρω και πόση φέτα πουλάμε σε μια χρονιά ...!». Χωρίς να σας κουράσω με τις απαντήσεις, οι εξαγωγές φέτας είναι περίπου 400 εκατομμύρια το χρόνο (π.χ. εδώ) ενώ εικάζεται ότι η αξία της taxibeat είναι περί τα 40 εκατομμύρια. Με άλλα λόγια, η σωστή διατύπωση της αναλογίας θα μπορούσε να είναι ότι «αρκετές αράδες καλού κώδικα, σαν κι αυτού του taxibeat, και έξι χρόνια σκληρής δουλειάς, αξίζουν μόνον όσο όλες οι εξαγωγές φέτας ενός μόνο μήνα». Το δείγμα λειτουργικού αναλφαβητισμού με μια δόση Ελληναράδικης ανωτερότητας ήτανε φυσικά η απάντηση από τον γνωστό που έκανε την αρχική λανθασμένη δήλωση: «Τυροκόμος είστε και εθίγησαν τα συμφέροντά σας;».

Η απάντηση μου παραμένει ότι «Όχι, δεν είμαι τυροκόμος αλλά μου αρέσει και η φέτα και ο προγραματισμός, και έχω και μια ας το πούμε επαγγελματική διαστροφή να μου αρέσει και η τεκμηρίωση ...», αν και θα ήθελα να προσθέσω εδώ ότι κατά την γνώμη μου τόσο οι αξιολογότατες επιχειρήσεις τύπου taxibeat που γίνονται πραγματικότητα μέσα από μια σωστή στρατηγική όπως εξηγεί με πληρότητα π.χ. ο κ. Α. Δοξιάδης, όσο και η εξαγωγή φέτας, όσο και το απλό που είπε η κ. Λυμπεράκη και λοιδορήθηκε για αυτό «να καινοτομήσουμε βάζοντας ένας μυρωδικό σε μια φέτα, ένα άλλο σε μία άλλη», είναι όλα επιθυμητά.

Το ανεπιθύμητο είναι η μάστιγα του λειτουργικού αναλφαβητισμού με εκφάνσεις σε όλα τα μορφωτικά επίπεδα και σε όλους σχεδόν τους πολιτικούς χώρους.

-- This feed and its contents are the property of The Huffington Post, and use is subject to our terms. It may be used for personal consumption, but may not be distributed on a website.