Η «επιστροφή» του διαδόχου της Σαουδικής Αραβίας στη διεθνή σκηνή και το φλερτ του Ερντογάν

22 Ιουνίου 2022 Στιγμιότυπο κατά την επίσκεψη του Μοχάμαντ μπιν Σάλμαν στην Άγκυρα

Υπάρχει ένα τουρκικό ρητό που λέει «φίλησε το χέρι που δεν μπορείς να δαγκώσεις». Το συγκεκριμένο ρητό ο Ερντογάν το γνωρίζει πολύ καλά και φρόντισε να το εφαρμόσει στη συνάντηση που είχε στην Άγκυρα με τον διάδοχο της Σαουδικής Αραβίας, Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν.

Υπενθυμίζουμε πως μέχρι πρόσφατα οι σχέσεις

Τουρκίας και Σαουδικής Αραβίας ήταν στο ναδίρ (από την αραβική λέξη naẓīr η οποία μεταφορικά σημαίνει στο χειρότερό τους σημείο). Αυτό συνέβη γιατί ο Ερντογάν προσπάθησε ουσιαστικά να «δαγκώσει» τον de facto ηγεμόνα του βασιλείου της Σαουδικής Αραβίας στοχεύοντας τον για τη δολοφονία του αντιφρονούντα δημοσιογράφουΤζαμάλ Κασόγκι τον Οκτώβριο του 2018 στην Κωνσταντινούπολη, δίνοντας μάλιστα εντολή στις υπηρεσίες πληροφοριών της Τουρκίας να διαρρέουν ενοχοποιητικές λεπτομέρειες για εβδομάδες και μήνες μετά την αποτρόπαια αυτή πράξη.Τότε, οι βοηθοί του Ερντογάν φάνηκαν να διασκεδάζουν με τη δημοσιοποίηση φρικιαστικών λεπτομερειών για το πώς οι Σαουδάραβες πράκτορες είχαν διαμελίσει τον Κασόγκι, θέτοντας τον διάδοχο του θρόνου υπό τεράστια διεθνή πίεση.

Το αποτέλεσμα ήταν να πληγεί η εικόνα του Σαλμάν, ο οποίος χαρακτηρίστηκε ως παρίας από τη διεθνή κοινότητα και αντιμετώπισε την έχθρα των ΗΠΑ, ειδικά του προέδρου Μπάιντεν, που δεν δίστασαν να τον στοχεύσουν.

Tα δεδομένα όμως μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία άλλαξαν, διότι ως γνωστόν οι διεθνείς σχέσεις δεν είναι ούτε γραμμικές ούτε μονοδιάστατες, ειδικά στην εποχή μας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο Μπάιντεν τον Ιούλιο να πραγματοποιήσει την πρώτη του επίσκεψη  τη Σαουδική Αραβία με την ελπίδα να κάνει τους Σαουδάραβες να ενισχύσουν την παραγωγή και να μειώσουν τις τιμές ρεκόρ της βενζίνης που προκύπτουν από τις κυρώσεις της Δύσης στο ρωσικό πετρέλαιο.

Προς το παρόν, όμως και ανεξάρτητα από την επίσκεψη Μπάιντεν, ο Σαλμάν πραγματοποιώντας τη δική του περιοδεία στη Μέση Ανατολή- επισκεπτόμενος την Αίγυπτο και την Ιορδανία- για να καταλήξει στην Τουρκία. Στην Άγκυρα παρά το «δύσκολο παρελθόν» μετά τις κατηγορίες για τη δολοφονία Κασόγκι έγινε δεκτός με τιμές και χαμόγελα από τον άλλοτε κατήγορό του Τούρκο πρόεδρο.

Ο Ερντογάν υποδέχθηκε τον διάδοχο με πλήρεις στρατιωτικές τιμές καθώς έφιπποι έφεραν τις σημαίες και των δύο χωρών. Οι δύο ηγέτες χαμογέλασαν και αγκαλιάστηκαν πριν από τους εθνικούς ύμνους. Σύμφωνα με όσα είπε ο Ερντογάν οι συνομιλίες είχαν ως σκοπό την προώθηση των σχέσεων Τουρκίας-Σαουδικής Αραβίας σε «πολύ υψηλότερο βαθμό».

Καθώς η Τουρκία παλεύει με αδύναμο νόμισμα και πληθωρισμό πάνω από 70%, ο Ερντογάν εντείνει τις προσπάθειές του για την ανοικοδόμηση των δεσμών με το βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας με την ελπίδα για άντληση επενδύσεων ενόψει των προεδρικών και κοινοβουλευτικών εκλογών του επόμενου έτους. Αν και προσωπικά εκτιμώ ότι δεν αποκλείεται να δούμε τον Ερντογάν να πηγαίνει σε εκλογές νωρίτερα από τον Ιούνιο του 2023 όπου είναι προγραμματισμένη η αναμέτρηση.

Η προσδοκία από την τουρκική πλευρά είναι κάποια μορφή οικονομικής ανακούφισης από τους Σαουδάραβες που μπορεί να βοηθήσει στην άμβλυνση των επιπτώσεων της χειρότερης οικονομικής ύφεσης της Τουρκίας εδώ και δύο δεκαετίες και με τη σειρά της να διευκολύνει την πορεία του Ερντογάν προς τη νέα εκλογική νίκη, καθώς βρίσκεται αντιμέτωπος με βαριές κατηγορίες από την πλευρά της αντιπολίτευσης.

Σύμφωνα με πηγές του πρακτορείου Bloomberg δύο Τούρκοι αξιωματούχοι που συμμετείχαν σε συνομιλίες με τους Σαουδάραβες, είπαν ότι η Άγκυρα επιδιώκει να εξασφαλίσει μια συμφωνία ανταλλαγής νομισμάτων, παρόμοια με αυτές που η Τουρκία έχει εφαρμόσει με άλλες χώρες τα τελευταία χρόνια. Είναι μία από τις πολλές επιλογές που συζητούνται για την εξασφάλιση ξένων εισροών από τον μεγαλύτερο εξαγωγέα πετρελαίου στον κόσμο, ο οποίος είναι γεμάτος με μετρητά από τις υψηλές τιμές του πετρελαίου. Μια συμφωνία θα μπορούσε να μειώσει την πίεση στο ταλαιπωρημένο νόμισμα της Τουρκίας και να βοηθήσει την κυβέρνηση να αντιμετωπίσει το αυξανόμενο κόστος των εισαγωγών ενέργειας.

Επίσης, τουρκικές εταιρείες έχουν παραπονεθεί για ανεπίσημο μποϊκοτάζ των αγαθών της χώρας μετά την πτώση των αποστολών στη Σαουδική Αραβία στα τέλη του 2020. Πέρυσι, οι τουρκικές εξαγωγές ήταν λίγο πάνω από 200 εκατομμύρια δολάρια, από περίπου 3,2 δισεκατομμύρια δολάρια το 2019, σύμφωνα με επίσημα τουρκικά στοιχεία.

Ο Ερντογάν θέλει πίσω αυτό το εμπόριο. Μια προσέγγιση με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα πέρυσι έχει ξεκλειδώσει πιθανές επιχειρήσεις αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων, κάτι που η Τουρκία ελπίζει να μιμηθεί με τη Σαουδική Αραβία.

Υπενθυμίζω εδώ πως αναζητώντας επενδύσεις στη Σαουδική Αραβία εν μέσω οικονομικής κρίσης, η Τουρκία ανέστειλε τον Απρίλιο τη δίκη των υπόπτων που σχετίζονται με τη δολοφονία Κασόγκι και μετέφερε την υπόθεση στο Ριάντ. Ο πρίγκιπας Μοχάμεντ αρνήθηκε ότι εμπλέκεται στη δολοφονία, ενώ είπε ότι αποδέχεται τη συμβολική ευθύνη ως de facto κυβερνήτης της χώρας. Η υπόθεση μοιάζει να έχει λήξει, αλλά το σίγουρο είναι πως οι Σαουδάραβες και ειδικά η βασιλική οικογένεια δεν θα λησμονήσουν τόσο εύκολα την άσχημη εικόνα που δημιουργήθηκε γύρω από το πρόσωπο του διαδόχου εξαιτίας του Ερντογάν.

Στο μεταξύ ο Ερντογάν επισκέφθηκε τη Σαουδική Αραβία προκειμένου να σπάσει ο πάγος. Η αναζήτηση της Τουρκίας για οικονομική ανακούφιση προκάλεσε επίσης προσέγγιση με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η οποία οδήγησε σε αύξηση των επενδύσεων που η Άγκυρα ελπίζει να επαναλάβει με το Ριάντ.

Δεν αποκλείεται οι συμφωνίες με τα ΗΑΕ για επενδύσεις στην Τουρκία αλλά και το ενδιαφέρον που έδειξαν για τα τουρκικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη να έδωσαν ώθηση στους Σαουδάραβες να έρθουν σε επαφή με την Τουρκία, όπως οι άμεσες συνομιλίες των Σαουδάραβων με το Ιράν μπορεί να ώθησαν τα Εμιράτα να αναζητήσουν επαναπροσέγγιση με την Τεχεράνη.

Οι Άραβες φαίνεται πως ψάχνουν για φθηνές επενδύσεις και η Τουρκία αυτή τη στιγμή είναι το κατάλληλο μέρος.

ΠΡΙΝ ΦΥΓΕΤΕΆμεσες συνέπειες και δυσοίωνα σενάρια μετά τις δηλώσεις ΕρντογάνΤουρκικός αναθεωρητισμός και δυτικά Βαλκάνια στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕΑμινέ Κακαμπάβε: Η Σουηδή αντάρτισσα που τα βάζει με τον Ερντογάν