Η ΕΕ «χτυπά» Nord Stream και ρωσικό πετρέλαιο-Πρόταση για πλαφόν στα 45 από 60 δολάρια το βαρέλι

Φωτογραφία αρχείου

Τη μείωση του ανώτατου ορίου τιμής για το ρωσικό πετρέλαιο από 60 σε 45 δολάρια ανά βαρέλι και, για πρώτη φορά, την επιβολή απαγόρευσης συναλλαγών στους αγωγούς Nord Stream I και II, προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο 18ο πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Εάν εγκριθεί θα πρόκειται για το πιο σκληρό πακέτο μέτρων κατά της Ρωσίας των τελευταίων μηνών, που στοχεύει άμεσα στα έσοδα του Κρεμλίνου από τις εξαγωγές πετρελαίου και στη χρηματοπιστωτική του αντοχή. Ωστόσο δεν αποκλείεται να προκαλέσει ρωγμές στο εσωτερικό της ΕΕ, καθώς κάποια κράτη–μέλη εμφανίζονται ήδη επιφυλακτικά, αλλά και να δυσκολέψει περαιτέρω τις σχέσεις με τις ΗΠΑ.

Μείωση του πλαφόν - Αναμένονται αντιδράσεις εντός και εκτός ΕΕ

Η Επιτροπή χθες πρότεινε τη δραστική μείωση του πλαφόν στην τιμή του ρωσικού πετρελαίου, από 60 δολάρια στα 45, προκειμένου να περιοριστούν περαιτέρω τα έσοδα της Μόσχας από εξαγωγές. Το θέμα θα τεθεί στη Σύνοδο Κορυφής της G7 στον Καναδά στο τέλος της εβδομάδας, όπου και αναμένεται να αποσαφηνιστεί η στάση των ΗΠΑ, με την Ουάσιγκτον να διατηρεί επιφυλάξεις για τις πιέσεις προς τη Ρωσία.

Η μείωση του πλαφόν, όπως τόνισε και η Κάλλας, θα επιφέρει ισχυρό πλήγμα στα κρατικά έσοδα της Ρωσίας, ειδικά σε συνδυασμό με τη συνεχιζόμενη φθορά του κρατικού Ταμείου Άμεσων Επενδύσεων και την υποτίμηση του ρουβλίου.

Όμως εάν οι ΗΠΑ αντιδράσουν αρνητικά στην πρωτοβουλία της ΕΕ τότε θα πρόκειται για ένα ακόμη πλήγμα στην ΕΕ από τον αμφίβολο πλέον σύμμαχό της.

Ωστόσο δεν είναι μόνο οι ΗΠΑ που προβληματίζουν, καθώς η Ουγγαρία και η Σλοβακία τηρούν φιλορωσική στάση και επικρίνουν τις προσπάθειες της Ενωσης για επιβολή κυρώσεων προς τη Μόσχα με το επιχείρημα ότι βλάπτουν την ΕΕ.

Europe is putting Nord Stream 1 & 2 behind for good.

We also propose to lower the oil price cap from 60 to 45 $ per barrel.

Oil is one third of Russia’s government revenues.

We need to cut this source.

We'll discuss how to best coordinate with partners at the G7 Summit.

— Ursula von der Leyen (@vonderleyen) June 10, 2025

Nord Stream: Μόνιμο κλείσιμο του κύκλου εξάρτησης

Για πρώτη φορά, η Επιτροπή προτείνει να ξεκινήσει απαγόρευση συναλλαγών που αφορούν τους αγωγούς Nord Stream I και II. Καμία ευρωπαϊκή εταιρεία δεν θα μπορεί να εμπλέκεται άμεσα ή έμμεσα σε οποιαδήποτε συναλλαγή σχετική με τους αγωγούς αυτούς. Πρόκειται για μια βαθιά συμβολική κίνηση, καθώς οι αγωγοί – παγωμένοι από το 2022 – ενσάρκωναν την εποχή της ευρωπαϊκής εξάρτησης από τη ρωσική ενέργεια.

Η φον ντερ Λάιεν τόνισε ότι με την πρόταση αυτή η ΕΕ στέλνει «ένα σαφές μήνυμα ότι δεν επιστρέφουμε στην κανονικότητα των προηγούμενων δεκαετιών».

Προτείνεται, επίσης, η απαγόρευση εισαγωγής διυλισμένων προϊόντων με βάση το ρωσικό αργό πετρέλαιο «για να αποτραπεί η είσοδος μέρους του ρωσικού αργού πετρελαίου στην αγορά της ΕΕ από την πίσω πόρτα», είπε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Σύμφωνα με τους Financial Times τα μέτρα για τον Nord Stream αναμένεται να γίνουν αποδεκτά από τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, πολλές από τις οποίες είχαν εξαρχής καταδικάσει τη Γερμανία για την κατασκευή των αγωγών.

Όσον αφορά την πρόταση για τα διυλισμένα προϊόντα, σύμφωνα με την ίδια πηγή, ενδέχεται να προκαλέσει αντιδράσεις – και όχι μόνο από χώρες όπως η Ινδία και η Τουρκία, που εξακολουθούν να αγοράζουν ρωσικό αργό πετρέλαιο και να εξάγουν τα παράγωγά του στην ΕΕ.

Οι ευρωπαίοι αγοραστές θα πρέπει να αναζητήσουν εναλλακτικές λύσεις, πιθανότατα με αυξημένο κόστος. Επιπλέον, είναι εξαιρετικά δύσκολο να εντοπιστεί ποια διυλισμένα προϊόντα προέρχονται από ποιο είδος αργού πετρελαίου, γεγονός που καθιστά την εφαρμογή του μέτρου ιδιαίτερα περίπλοκη — ακόμη και στην περίπτωση που επιτευχθεί ομοφωνία, τονίζουν οι FT.

Ο «σκιώδης στόλος» και η παράκαμψη μέσω τρίτων χωρών

Το πακέτο περιλαμβάνει επίσης την επέκταση των κυρώσεων στον λεγόμενο σκιώδη στόλο: προστίθενται 77 νέα δεξαμενόπλοια που βοηθούν τη Ρωσία να παρακάμπτει το εμπάργκο. Ο συνολικός αριθμός αυτών των πλοίων στη λίστα φτάνει τα πάνω από 400, και όλα αποκλείονται από την πρόσβαση σε ευρωπαϊκά λιμάνια.

Κυρώσεις στον χρηματοπιστωτικό και τεχνολογικό ιστό της Ρωσίας

Η Επιτροπή προτείνει περαιτέρω απαγορεύσεις εξαγωγών αξίας άνω των 2,5 δισεκατομμυρίων ευρώ. «Αυτή η απαγόρευση θα στερήσει από τη ρωσική οικονομία κρίσιμη τεχνολογία και βιομηχανικά αγαθά», είπε η φον ντερ Λάιεν, τονίζοντας ότι στόχος είναι τα μηχανήματα, τα μέταλλα, τα πλαστικά και τα χημικά. Θα περιοριστεί, επίσης, η εξαγωγή αγαθών και τεχνολογιών διπλής χρήσης που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή drones, πυραύλων και άλλων οπλικών συστημάτων, για να διασφαλιστεί ότι η Ρωσία δεν θα βρει τρόπους να εκσυγχρονίσει τα όπλα της με ευρωπαϊκές τεχνολογίες.

Το πακέτο περιλαμβάνει επίσης:

- Πλήρη απαγόρευση συναλλαγών για άλλες 22 ρωσικές τράπεζες, επιπλέον της απαγόρευσης πρόσβασης στο σύστημα SWIFT.

- Κυρώσεις σε χρηματοπιστωτικούς φορείς τρίτων χωρών που διευκολύνουν παρακαμπτήριες ροές εμπορίου.

- Κυρώσεις στο Ρωσικό Ταμείο Άμεσων Επενδύσεων και τα επενδυτικά του έργα.