Για την Τυνησία η μεγάλη ευκαιρία βρίσκεται προς την Ευρώπη

«Επτά χρόνια μετά την επανάσταση στην Τυνησία που έριξε μια μακρόχρονη δικτατορία, μαθαίνουμε επιτέλους την δημοκρατία. Αλλά, βέβαια, έκαναν λάθος όσοι πίστεψαν ότι η επανάσταση που ξεκίνησε από την Σφαξ, 300 χιλιόμετρα νότια της Τύνιδας, μπορούσε να εξαχθεί σε άλλες αραβικές χώρες. Είμαστε η εξαίρεση σε σχέση με τους υπόλοιπους Άραβες. Δεν μπορείς να συγκρίνεις την Τυνησία με τις μοναρχίες του Περσικού

Κόλπου φέρ’ ειπείν. Γιατί η επανάστασή μας στηρίζεται στην ευρωπαϊκή λαϊκότητα και έχει βαθιές ρίζες στην κοινωνία μας. Τώρα μπροστά μας βρίσκονται πολλές προκλήσεις. Σίγουρα είμαστε πολύ ευτυχισμένοι για την επανάσταση, αλλά μαζί με την ελευθερία θέλουμε και την ευημερία» μού δήλωνε ο Χαϊτέμ Μεκκί,δημοσιογράφος στον ραδιοφωνικό σταθμό Radio Mosaïque, κατά την επίσκεψή μου στην Τυνησία τον περασμένο Νοέμβριο.

Λίγες εβδομάδες αργότερα, στις 3 Ιανουαρίου 2018 διαδηλώσεις ξεσπούσαν στην Τυνησία, λόγω των μέτρων λιτότητας που εφάρμοσε με το ξεκίνημα της νέας χρονιάς η κυβέρνηση. Οι αυξήσεις στα καύσιμα, τα τρόφιμα και το ηλεκτρικό ρεύμα ήταν η αφορμή για την σφοδρή έκφραση δυσαρέσκειας κυρίως από την νεολαία. Ο νεκρός στις συγκρούσεις με τις αστυνομικές δυνάμεις στις 8 Ιανουαρίου στην Τύνιδα προκάλεσε ερωτήματα αν στην Τυνησία ξεκίναγε μια νέα επανάσταση. Μια εβδομάδα μετά, στις 13 Ιανουαρίου 2018, η Τυνησία γιόρταζε την Επανάσταση του 2011 με την σκέψη στο εύθραυστο μέλλον της νεαρής δημοκρατίας.

Η Τυνησία βαδίζει προς την δημοκρατία με τις τσέπες άδειες και τους υποστηρικτές του προηγούμενου καθεστώτος και τους ισλαμιστές να παραφυλάν στην γωνία για την ανακοπή του δημοκρατικού εγχειρήματος. Οι δύο αιματηρές τρομοκρατικές επιθέσεις μέσα στο 2015, στο μουσείο Μπαρντό της Τύνιδας (Μάρτιος) και στο παραθεριστικό θέρετρο στην πόλη Σους (Ιούνιο) κατέστρεψαν τον τουρισμό της Τυνησίας, δίνοντας δυνατό κτύπημα στην οικονομία. Το περασμένο καλοκαίρι, του 2017, άρχισαν ξανά οι αφίξεις με 600.000 τουρίστες, κυρίως από Ρωσία, Τσεχία, Σλοβακία και Βουλγαρία. Αλλά αυτοί δεν αφήνουν συνάλλαγμα. Περνούν όλην την ημέρα γύρω από μια πισίνα με μια φέτα καρπούζι και ποτό” είναι το σχόλιο του δημοσιογράφου Χαϊτέμ Μεκκί για την τουριστική ανάκαμψη.

«Μετά την επανάσταση του 2011, η Τυνησία ήταν υποχρεωμένη να ξεκινήσει από το μηδέν. Να εξασφαλίσει ίσα δικαιώματα. Να δώσει ευκαιρίες σε όλους. Να μετατρέψει την οικονομία της από στενά ελεγχόμενη από το κράτος σε μια οικονομία με κανόνες ελεύθερης αγοράς. Ήδη τα πράγματα οδεύουν προς την σταθεροποίηση. Αυτήν την στιγμή η Τυνησία έχει ένα από τα πιο φιλελεύθερα συντάγματα παγκοσμίως. Ενώ το εξαιρετικό δυναμικό νέων είναι το μεγάλο ατού για την ανάπτυξη της χώρας» επισήμανε ο πρέσβης της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Τύνιδα Patrice Bergamini κατά την συνάντησή μας.

«Για την Τυνησία η μεγάλη ευκαιρία βρίσκεται προς την Ευρώπη. Ταυτόχρονα, η Ευρώπη γεωστρατηγικά έχει ανάγκη την Τυνησία. Αυτήν την στιγμή η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ο κύριος εταίρος της Τυνησίας. Ο ευρωπαϊκός προϋπολογισμός βοήθειας προς την Τυνησία αγγίζει τα 1,2 εκατομμύρια ευρώ, πέραν των επιδοτήσεων μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων. Ήδη 1.500 Τυνήσιοι φοιτητές συμμετέχουν στο πρόγραμμα Erasmus, ενώ το πρόγραμμα Open Skies αναμένεται να βοηθήσει την τουριστική ανάκαμψη. Η έκδοση βίζας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση για τους Τυνήσιους είναι πλέον ευκολότερη. Μια σειρά από συμφωνίες προβλέπουν την αναμόρφωση της δημόσιας διοίκησης. Και όλα αυτά δεν αποτελούν μετα-αποικιακό απόηχο» λέει χαρακτηριστικά ο Ευρωπαίος πρέσβης.

«Δεν βρίσκετε πιο βρώμικη την Τύνιδα σήμερα σε σχέση με την επίσκεψή σας πριν από δέκα χρόνια» με ρωτά μια κυρία που υποστηρίζει το παλαιό καθεστώς. Σε σχέση με δέκα χρόνια πριν, η Τύνιδα έχει γιγαντωθεί σε μέγεθος. Αλλά τα κυκλοφοριακά προβλήματα, η έλλειψη υποδομών σε συγκοινωνίες, αποχέτευση, ύδρευση και πολεοδομικό σχεδιασμό είναι οξεία στις περισσότερες πόλεις της Τύνιδας. Η ευρωπαϊκή βοήθεια για την αναβάθμιση των φτωχογειτονιών που περιβάλλουν την Τύνιδα και τις άλλες πόλεις της Τυνησίας ανέρχεται στα 33 εκατ. Ευρώ. Επιπλέον 220 εκατ. Ευρώ ευρωπαϊκής βοήθειας διατίθενται για την ανακατασκευή των σχολικών κτιρίων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. 7 εκατ. Ευρώ κατευθύνονται στην Κοινωνία των Πολιτών, πρωταγωνιστή της επανάστασης και 2, 04 εκατ. Ευρώ για την βελτίωση της θέσης της γυναίκας.

Αλλά το κυρίαρχο πρόβλημα της Τυνησίας αυτήν την στιγμή είναι η ανεργία στις νεαρές ηλικίες. Αυτή αποτέλεσε και την αιτία για τις τελευταίες ταραχές. Παρά το υψηλό επίπεδο εκπαίδευσής τους οι νέοι της Τυνησίας, αγόρια και κορίτσια, δεν βρίσκουν δουλειά. Και ενώ οι τυνησιακές εξαγωγές προς την Ευρωπαϊκή Ένωση σε σχέση με μια εικοσαετία πριν έχουν τετραπλασιαστεί, αυτό δεν μεταφράζεται σε θέσεις εργασίας για τους νέους. Η πλειοψηφία των νέων είτε αναζητεί λύση στην μετανάστευση είτε εκφράζει απογοήτευση και αγανάκτηση για την περιθωριοποίησή της.

Προκειμένου να ανατραπεί η κατάσταση αυτή έχει τεθεί σε εφαρμογή το φιλόδοξο πρόγραμμα MICROCRED, με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Γαλλικής Υπηρεσίας για την Ανάπτυξη και χρηματοδοτικούς φορείς της Τυνησίας. Πρόκειται για ένα σχέδιο παροχής δανείων μικρής κεφαλαιουχικής αξίας σε Τυνήσιους πολίτες προκειμένου να ανοίξουν την δική τους επιχείρηση. Η αξιολόγηση των αιτήσεων γίνεται από ανεξάρτητη αρχή, παρακάμπτοντας την δαιδαλώδη κρατική γραφειοκρατία. Καταστήματα της MICROCRED λειτουργούν σε όλες τις πόλεις της Τυνησίας, ώστε να είναι άμεση η πρόσβαση στους ενδιαφερόμενους πολίτες. Start up à la tunisienne? Πιθανόν. Μέχρι σήμερα έχουν υποβληθεί πάνω από 500.000 αιτήσεις χρηματοδότησης, δείγμα της δίψας για επιχειρηματικότητα της νέας γενιάς της Τυνησίας.

«Η ανταπόκριση είναι μεγάλη. Το 53% των αιτήσεων προέρχεται από γυναίκες, ενδεικτικό της κοινωνικής εξέλιξης της Τυνησίας. Οι χρηματοδοτήσεις αφορούν προτάσεις που δεν ξεπερνούν το ποσό των 7.000 ευρώ με εξαιρετικά χαμηλό επιτόκιο. Αυτό δίνει την δυνατότητα σε μια μητέρα πέντε παιδιών να στήσει την δική της μικροεπιχείρηση. Με δεδομένο ότι περί τα τρία εκατομμύρια Τυνήσιοι δεν έχουν δυνατότητα πρόσβασης στο τραπεζικό σύστημα της χώρας για δάνεια και ότι μεγάλη μερίδα του πληθυσμού παραμένει αποκλεισμένη από υπηρεσίες υψηλής τεχνολογίας, το πρόγραμμα εξελίσσεται σε ένα ελπιδοφόρο μοντέλο ανάπτυξης οικογενειακών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων που θα δώσουν ώθηση στην οικονομία της χώρας και θα δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας. Αν το MICROCRED επιτύχει, η Τυνησία θα μετατραπεί σε οικονομικό μοντέλο για άλλες αραβικές χώρες»ελπίζει ο Amira Ben Boubaker, υπεύθυνος μάρκετιγκ του MICROCRED.

Μόνο που η πλειοψηφία των Τυνήσιων δεν ενδιαφέρεται για εξαγωγές μοντέλων σε άλλες αραβικές χώρες, προς τις οποίες οι Τυνήσιοι μάλλον στρέφουν πλέον την πλάτη τους. Περισσότερο επείγονται να προχωρήσουν οι αλλαγές που θα φέρουν την ανάπτυξη στην δική τους χώρα. Και όσο θα καθυστερούν οι αλλαγές, τόσο η δυναμική πλευρά της Τυνησίας που στήριξε την επανάσταση και στην οποία κυριαρχεί η νεολαία, θα μετατρέπει την ανυπομονησία και την απογοήτευσή της σε έκρηξη. Μια μέρα πριν από την επέτειο της Επανάστασης, στις 13 Ιανουαρίου 2018, η κυβέρνηση ανακοίνωσε ένα πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων ύψους 56 εκατομμυρίων ευρώπου αφορά την βελτίωση της δημόσιας υγείας και την πρόσβαση των πολιτών σε αυτήν.

Εξαίρεση ή φωτεινό παράδειγμα ανάμεσα στις αραβικές χώρες, η Τυνησία κάνει βήματα προς τα εμπρός μέσα από έναν διάλογο άλλοτε ήρεμο και άλλοτε βίαιο. Είναι, άλλωστε, και ο μόνος τρόπος να προχωρήσει η χώρα μπροστά. Γιατί, όπως παρατηρεί εύστοχα ο πρέσβης της Ευρωπαϊκής Ένωσης Patrice Bergamini «η δημοκρατία είναι πολίτευμα με μεγάλες απαιτήσεις».

Διαβάστε επίσης:

Η Αραβική Άνοιξη περνά μέσα από την χειραφέτηση των γυναικών