Εθνικό πλοίο: Πώς γίνονται τα πρώτα βήματα για την ανάπτυξη ελληνικού πολεμικού πλοίου

Η κανονιοφόρος «Κραταιός», κλάσης OSPREY HSY 56A

Η ανάπτυξη της δυνατότητας σχεδιασμού και παραγωγής «καθαρόαιμων» ελληνικών πολεμικών πλοίων, τα οποία θα σχεδιάζονται στην Ελλάδα και θα ναυπηγούνται σε ελληνικά ναυπηγεία, περιλαμβάνεται στους σημαντικότερους μακροπρόθεσμους στόχους για την ελληνική αμυντική βιομηχανία, όπως προκύπτει και από το προγραμματικό ορίζοντα έργων έρευνας και ανάπτυξης του Ελληνικού Κέντρου Αμυντικής Καινοτομίας.

Αν και στο παρελθόν έχουν ναυπηγηθεί σκάφη για το ΠΝ εντός Ελλάδας,

επρόκειτο για σχέδια του εξωτερικού, που κατασκευάστηκαν σε εγχώρια ναυπηγεία στο πλαίσιο συμφωνιών με ξένες εταιρείες, με ξένα εξαρτήματα- οπλικά συστήματα, αισθητήρες κλπ. Ο στόχος που επιδιώκεται μακροπρόθεσμα είναι η επίτευξη όσο το δυνατόν μεγαλύτερου βαθμού αυτονομίας σε αυτό τον κλάδο: Ελληνικού σχεδιασμού και κατασκευής σκάφη, για τις ανάγκες του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού, με όσο το δυνατόν περισσότερα εξαρτήματα/ απάρτια που παράγονται εντός χώρας- και όχι απλώς συναρμολόγηση και «κοπή μετάλλου» σε ελληνικά ναυπηγεία.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Φωτογραφίες: Η «πρεμιέρα» στη θάλασσα του «Κίμωνα», της πρώτης ελληνικής φρεγάτας FDI

Η ανάπτυξη εγχώριου συστήματος διαχείρισης μάχης (ΣΔΜ), όπως είχε επισημανθεί σε προηγούμενο ρεπορτάζ της HuffPost Greece, αποτελούσε ένα σημαντικό πρώτο βήμα προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση, η οποία «αποκρυσταλλώθηκε» με τη συμπερίληψη του προγράμματος του «εθνικού πλοίου» (κανονιοφόρου- offshore patrol vessel) στον προγραμματικό ορίζοντα του ΕΛΚΑΚ. Μιλώντας στη HuffPost Greece, o διευθύνων σύμβουλος του ΕΛΚΑΚ, Παντελής Τζωρτζάκης, υπογράμμισε πως άλλος ένας σημαντικός πυλώνας- «κομμάτι του παζλ» του εθνικού πλοίου είναι τα προγράμματα που αφορούν στην ανάπτυξη μη επανδρωμένων σκαφών επιφανείας (USV).

«Χαρτογράφηση» του τοπίου: Τα USV ως «προάγγελος» και οι ρομποτικοί «Κανάρηδες»

Όπως τόνισε ο κ. Τζωρτζάκης, το ΕΛΚΑΚ αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε φάση «χαρτογράφησης» του ελληνικού οικοσυστήματος αμυντικής βιομηχανίας- κοινώς, «να δούμε τι υπάρχει» και τι ανάγκες των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων θα μπορούσαν να καλυφθούν- ενώ υπάρχουν επαφές με ναυπηγεία. Σε αυτό το πλαίσιο, έχει διαπιστωθεί ότι, όσον αφορά στον τομέα των μη επανδρωμένων σκαφών (πλωτών, μα και ιπτάμενων), υφίσταται υψηλός βαθμός «ωριμότητας» προϊόντων (TRL- technology readiness levels) – ενώ καλό είναι το επίπεδο επίσης και όσον αφορά σε αισθητήρες και υλικά.

Από αυτή την άποψη, ο κ. Τζωρτζάκης σημειώνει ότι τα προγράμματα των USV αποτελούν καλό «προάγγελο» αυτών που θα μπορούσαμε να δούμε στο εθνικό πλοίο, καθώς πολλά κομμάτια που θα έβλεπαν χρήση σε μη επανδρωμένα που αναπτύσσονται στο πλαίσιο αυτών των προσπαθειών θα έβρισκαν τον δρόμο τους και στο περί ου ο λόγος πλοίο (πχ ηλεκτρονικά- τουλάχιστον σε έναν βαθμό). Στο ίδιο πνεύμα, υποδεικνύει πως υπάρχει αισιοδοξία και στην κατεύθυνση των μεγαλύτερου μεγέθους, υβριδικών (για πολλαπλές χρήσεις) USV, ικανών για αποστολές παρατήρησης, κατάδειξης στόχων, μεταφοράς προσωπικού (με δυνατότητα χειρισμού και από το σκάφος), αλλά και εν δυνάμει με λειτουργία «Κανάρη»- δηλαδή ως μοντέρνων, μη επανδρωμένων «πυρπολικών», φέροντας εκρηκτικές κεφαλές για αποστολές «αυτοκτονίας».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:Πολεμικό Ναυτικό: «Ούριος άνεμος» για τις δύο φρεγάτες FREMM

Αναλυτικότερα, τα προγράμματα που περιλαμβάνονται στον προγραμματικό ορίζοντα έργων έρευνας και ανάπτυξης του ΕΛΚΑΚ για το 2025 και παρουσιάζουν ενδιαφέρον για το συγκεκριμένο αντικείμενο είναι τα εξής: Ανάπτυξη Τακτικού Συστήματος Διαχείρισης Μάχης, Ανάπτυξη Αυτόνομων Συστημάτων Οχημάτων- Μη Επανδρωμένα Θαλάσσια Σκάφη Επιφανείας (USV), Ανάπτυξη Μεταφερόμενου και Δυναμικά (ad hoc) Αναπτυσσόμενου Συστήματος Θαλάσσιας/ Εναέριας Επιτήρησης, Ανάπτυξη Συστήματος Αυτόνομης Θαλάσσιας και Υποθαλάσσιας Επιτήρησης, Ανάπτυξη Ολοκληρωμένου Συστήματος Αντιμετώπισης ΜΕΑ (Counter UAS), Ανάπτυξη Συστήματος Ανίχνευσης Στόχων Θαλάσσιας Επιφάνειας ή Υποθαλάσσιων με Τεχνολογία Οπτικών Ινών, και φυσικά το έργο της Αρχικής Σχεδίασης Εθνικού Πλοίου τ. Κ/Φ (OPV). 

Εστιάζοντας στο έργο της ανάπτυξης μη επανδρωμένων σκαφών επιφανείας, επιδιώκεται η «ανάπτυξη Μη Επανδρωμένων Θαλασσίων Σκαφών Επιφανείας (USV) δύο (2) σχεδιάσεων, πολλαπλών διαμορφώσεων, τα οποία θα μπορούν να επιχειρούν εκτελώντας αυτόνομη ή ημιαυτόνομη πλοήγηση . Ενδεικτικές αποστολές των σκαφών αποτελούν οι επιχειρήσεις επιτήρησης θαλασσίων περιοχών, η έρευνα και διάσωση, η προστασία κρίσιμων υποδομών και εγκαταστάσεων, καθώς και η αντιμετώπιση και εξουδετέρωση απειλών σε φάσμα μορφών ναυτικού πολέμου». Τα σκάφη αυτά θα πρέπει να σχεδιαστούν και κατασκευαστούν με τέτοιο τρόπο ώστε να εμφανίζουν χαμηλή οπτική, ηλεκτρομαγνητική και θερμική υπογραφή, να ακολουθούν το μοντέλο αρθρωτής διάταξης (modular) ώστε να αλλάζουν τα πακέτα ωφέλιμου φορτίου αποστολής, και να διαθέτουν υψηλό βαθμό ενεργειακής αυτονομίας. Ως προς τα άλλα χαρακτηριστικά τους, αυτά θα περιλαμβάνουν, όπως προαναφέρθηκε, δυνατότητα αυτόνομης, ημιαυτόνομης (από σταθμό ελέγχου) και χειροκίνητης (από το πλήρωμα) λειτουργίας, εγχώρια ανεπτυγμένα συστήματα αισθητήρων κ.α. 

Επένδυση στην «επόμενη ημέρα»

Μεταξύ άλλων, και πέρα από τα «όρια» του εθνικού πλοίου, ο κ. Τζωρτζάκης υπογραμμίζει πως στους στόχους του ΕΛΚΑΚ είναι και η δημιουργία ενός τοπίου που θα ευνοεί τις προοπτικές του εγχώριου οικοσυστήματος, με επιχειρήσεις οι οποίες θα παρουσιάζουν εξωστρέφεια, παράγοντας προϊόντα τα οποία θα είναι ανταγωνιστικά διεθνώς και δεν εξαρτώνται από την εσωτερική αγορά για την επιβίωσή τους- και σε αυτό το πλαίσιο θα παρέχεται και «proof of sales». Απώτερος στόχος, όπως προαναφέρθηκε, είναι να αποκτήσει η Ελλάδα δυνατότητα σχεδιασμού και παραγωγής σε ένα εύρος τομέων, ώστε να επιτευχθεί ένας βαθμός αυτονομίας, δεδομένου του ευμετάβλητου διεθνούς περιβάλλοντος.

Σε επίπεδο κατάρτισης/ ανάπτυξης έμψυχου δυναμικού, αξίζει να σημειωθεί πως το ΕΛΚΑΚ λειτουργεί ως Γραφείο Μεταφοράς Τεχνολογίας για τα Ανώτατα Στρατιωτικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (ΑΣΕΙ) και τους ερευνητές τους για την εμπορική αξιοποίηση ερευνητικών αποτελεσμάτων και γνώσεων καθώς και τη μεταφορά τεχνολογίας επί των υλοποιούμενων προγραμμάτων έρευνας και ανάπτυξης. Ως εκ τούτου, στηρίζει την ίδρυση εταιρείων-τεχνοβλαστών που προκύπτουν από ΑΣΕΙ, τα ερευνητικά κέντρα των Ενόπλων Δυνάμεων και το πολιτικό και στρατιωτικό προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων. Επίσης, χρηματοδοτεί ερευνητές σε ΑΕΙ και ΑΣΕΙ για αντικείμενα ενδιαφέροντος Ενόπλων Δυνάμεων και εργαστηριακές υποδομές -ερευνητικό εξοπλισμό για ΑΣΕΙ.