Ερρίκος Σλήμαν: Ο ανασκαφέας της Τροίας μέσα από σπάνια έγγραφα, επιστολές και φωτογραφίες

Αλληλογραφία, σπάνια έγγραφα, φωτογραφικό υλικό και εφήμερα από το προσωπικό αρχείο του Σλήμαν στα Αρχεία της Αμερικανικής Σχολής φωτίζουν τη δημόσια, επαγγελματική και προσωπική ζωή του διάσημου άνδρα.

Η Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα (ΑΣΚΣΑ) τιμά τα διακόσια χρόνια από τη γέννηση του γερμανού (ερασιτέχνη) αρχαιολόγου Ερρίκου Σλήμαν (1822-1890), ανασκαφέα της Τροίας, των Μυκηνών και άλλων προϊστορικών θέσεων, με την ψηφιακή έκθεση The Stuff of Legend:

Heinrich Schliemann’s Life and Work. Celebrating the Bicentennial of his Birth.

Το υλικό διαρθρώνεται σε εννέα ενότητες: από τα πρώτα χρόνια της ζωής του στη Γερμανία και την επιτυχημένη επαγγελματική του πορεία ως έμπορος στη Ρωσία, στα ταξίδια του ανά τον κόσμο, στη στροφή του στην αρχαιολογία, τις μεγάλες ανασκαφές, την οικογενειακή του ζωή στη Ρωσία και την Ελλάδα, μέχρι το δραματικό τέλος του στη Νάπολη το 1890.

Οι τελευταίες ενότητες της έκθεσης αφορούν στην υστεροφημία του Σλήμαν και την αμφισβήτηση της επιστημονικής αξίας του έργου του, καθώς και στις περιπέτειες του προσωπικού του αρχείου από το 1936, έτος παραχώρησής του στην ΑΣΚΣΑ, μέχρι την τελική απόκτησή του στη δεκαετία του 1960.

Όπως έγραφε πριν από λίγες εβδομάδες και η dw με αφορμή την επέτειο των 200 ετών από τη γέννηση του  «απηχούν εντέλει τα έπη του Ομήρου μια ιστορική πραγματικότητα, όπως πίστευε ακράδαντα ο Σλήμαν ή όχι; «Δεν ξέρουμε μέχρι σήμερα», σημειώνει ο καθηγητής Μπάλτρους, «αν αυτός ο πόλεμος διεξήχθη όντως. Πάντως ο Σλήμαν πήρε το έπος κατά γράμμα και άρχισε την αναζήτηση.» Το 1871 πίστεψε ότι στους πρόποδες του λόφου Χισαρλίκ στη σημερινή βορειοδυτική Τουρκία ανακάλυψε τα ερείπια της αρχαίας Τροίας.

Ανασκαφές είχε αρχίσει εκεί και ο Βρετανός Φρανκ Κάλβερτ, στον οποίο ανήκε η γη γύρω από τον λόφο. Του είχαν τελειώσει όμως τα χρήματα κι έτσι έπεισε τον Σλήμαν να συνεχίσει αυτός εκεί, όπου είχε σταματήσει ο ίδιος. Παρά τα πολλά στρώματα της αρχαίας πόλης με μια ιστορία που ξεκινούσε 3.000 χρόνια πριν, γύρω στο 1872 ο Σλήμαν ήταν πεπεισμένος ότι είχε ανακαλύψει τα τείχη της ομηρικής Τροίας.Εκεί ανακάλυψε το 1873 και τον περίφημο «Θησαυρό του Πριάμου» που δώρισε στη Γερμανία. Χάθηκε στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και εντοπίστηκε δεκαετίες αργότερα στο Μουσείο Πούσκιν της Μόσχας, όπου βρίσκεται μέχρι σήμερα.

Η αλήθεια είναι ότι ο Σλήμαν έκανε λάθος. Τα χρυσά ευρήματα δεν είχαν σχέση με τον Πρίαμο, προέρχονται από κάποιον ανώτερο πολιτισμό που άνθησε 1.250 χρόνια πριν από την Τροία. Αλλά και στις Μυκήνες, όπου ο Σλήμαν έκανε ανασκαφές από το 1874 ως το 1876, ανακάλυψε μια χρυσή μάσκα που πίστευε πως ήταν το προσωπείο του Αγαμέμνονα. Λάθος». 

Την έκθεση που έχουν επιμεληθεί οι Ελευθερία Δαλέζιου και Ναταλία Βογκέικωφ-Brogan με την τεχνική υποστήριξη του Κωνσταντίνου Τζωρτζίνη, πλαισιώνει μια σειρά podcast με θέμα τον Ερρίκο Σλήμαν, η οποία θα εμπλουτίζεται με νέα επεισόδια καθ’ όλη τη διάρκεια του 2022.

Η επίσημη παρουσίαση της έκθεσης πραγματοποιείται στις 3 Φεβρουαρίου 2022, στις 7μ.μ., στο αμφιθέατρο Cotsen (Αναπήρων Πολέμου 9).

Θα ακολουθήσει διάλεξη της Δρος Michaela Zavadil της Αυστριακής Ακαδημίας Επιστημών με θέμα «Heinrich Schliemann… yet again! Why still delve into his biography 200 years after his birth?». 

ΠΡΙΝ ΦΥΓΕΤΕ...«Τροία: Μύθος και πραγματικότητα» στο Βρετανικό ΜουσείοΕρρίκος Σλήμαν: «Πατέρας της μυκηναϊκής αρχαιολογίας» ή τυχοδιώκτης;Σε δημοπρασία σπάνια επιστολή της Μαρίας της Σκωτίας: Το βασιλικό ντοκουμέντο του 1568