Δεκαετίες, δεκαετίες

Το 2022 μπήκαμε στην τρίτη δεκαετία του 21ού αιώνα. Και μου θυμίζει την τρίτη δεκαετία του 20ου.  Στην οποία και γεννήθηκα. Με την αμνησία που μας βρίσκει αναρωτιέμαι τι ακόμα θυμάμαι από τα πρώτα χρόνια τής ζωής μου. Γιατί γεννήθηκα στην Κομοτηνή ; Γιατί εκεί βρέθηκε η οικογένεια του πατέρα μου από   την Σμύρνη και τη μητέρας μου από την Αδριανούπολη. 

1922 Μικρασιατική Καταστροφή. Ο Παππούς μου δικηγόρος στη Σμύρνη,

Συμβολαιογράφος στην Κομοτινή.  Και Βενιζελικός, παρόλο που το πρώτο λάθος της Μικρασιατικής Τραγωδίας ήταν τού Βενιζέλου. Ο οποίος πήγε στο Λονδίνο να ζητήσει  την άδεια του Loyd  George να καταλάβει τη Σμύρνη. Ο Άγγλος Πρωθυπουργός είχε καλέσει στη σύσκεψη και τον Αρχηγό τού βρετανικού επιτελείου. Διάβασα τα Απομνημονεύματά του στα οποία γράφει: «Είπα στον Βενιζέλο, Κύριε Πρόεδρε, αναλογίζεστε τον κίνδυνο στην οποία βάζετε τη χώρα σας; Και ο καημένος συμφώνησε». 

Η  άδεια του δόθηκε αλλά ο Βενιζέλος αναγκάστηκε να δεχτεί μια ελληνική στρατιωτική αποστολή στην Ουκρανία, με αρχηγό τον Πλαστήρα για να πολεμήσει τους Μπολσεβίκους του  Λένιν. Μαζί με τις μεραρχίες που έστειλαν οι Άγγλοι και Γάλλοι. Και οι Αμερικάνοι στην Σιβηρία. Οι Έλληνες είχαν περίπου 500 νεκρούς.  Και ο Πλαστήρας είναι νομίζω που θα «καταλάβει» την Σμύρνη. Όμως στο μεταξύ ο Μουσταφά Κεμάλ (ο οποίος είχε καταλάβει την ’Αγκυρα επαναστατώντας κατά του Σουλτανάτου - και σε λίγο μυστικά ενισχυμένος από τους Αγγλογάλους - θα εξοντώσει τον ελληνικό στρατό και την ελληνική παροικία.

Γιατί ενισχυμένος  από τους Δυτικούς; Γιατί υπέγραψε ένα Σύμφωνο με τον Λένιν, κήρυξε νόμιμο το τουρκικό Κομμουνιστικό Κόμμα και προέβη στην υπερψήφιση του Συντάγματος της Τουρκικής Δημοκρατίας το οποίο θυμίζει το Σοβιετικό που αρχίζει:  «Οι εργάτες, οι αγρότες και οι στρατιώτες...», κλπ κλπ. Και δεν άργησε να έρθει και η οικονομική βοήθεια των Αγγλό-Γαλλων που είχαν τρομάξει από πιθανή σοβιετοποίηση τής Τουρκίας.  (Σημειώνω μόνο ότι μια από τις καλύτερες ιστορίες της εποχής αυτής είναι του Μαρκεζίνη).

Τέλος για όλα αυτά, γεννήθηκα στην Κομοτηνή! Από την οποία το μόνο που θυμάμαι είναι ένας κήπος με ντοματιές.Οι επόμενες θύμησες είναι από τον Πεθελινό, ένα χωριό δίπλα στον Στρυμώνα και πλησίον της αρχαίας Αμφίπολης. Θυμάμαι την προβολή μιας  πλανόδιας ταινίας στην πλατεία του χωριού. Και το τρακτέρ που βγήκε από την οθόνη και έπεσε απάνω μου! Και θυμάμαι  άλλη μια σκηνή από ένα φιλμάκι του Disney για τον Λαγό και την Χελώνα. Θυμάμαι τον Λαγό να παίζει τένις με τον εαυτό του!  Να τρέχει πιο γρήγορα από τη μπάλα για να τα  βλέπει η χελώνα. Και θυμάμαι και τον κάθε πρωθυπουργό για το έργο που θα αφήσει πίσω του. 

Πάντως στον Πεθελινό έζησα και το πρώτο μου πολιτικό γεγονός. Το Κίνημα του 1935. Των Βενιζελικών αξιωματικών. Όπως ο Σαράφης. Το επεισόδιο που ζήσαμε θα σας κατατοπίσει για την κατάσταση στην Ελλάδα.  

Ένας πτωχός αγρότης από το χωριό μας είχε ένα στρεμματάκι απέναντι,  στην άλλη πλευρά τού Στρυμώνα. Περνάει την γέφυρα και πηγαίνει να το σκάψει. Αλλά τον συλλαμβάνουν οι Κυβερνητικοί. «Με  ποιον είσαι;»τον ρωτάνε. «Με τους Βενιζελικούς» λέει. Αυτούς ήξερε. Τρώει ένα χέρι ξύλο.Επιστρέφει και τον συλλαμβάνουν στην άλλη όχθη οι Βενιζελικοί.«Με ποιούς είσαι;». «Με τους Κυβερνητικούς! Με ποιους άλλους;». Τρώει άλλο ένα χέρι ξύλο.

Η πρώτη και τελευταία μάχη έγινε έξω από το Χωριό μας. Και νίκησε η Κυβέρνηση η οποία σε λίγο θα γίνει Δικτατορία τού Μεταξά. Την οποία θα ζήσω στην Αθήνα. 

Το πώς και γιατί έγινε η Δικτατορία έχει αποκαλυφτεί από τα αρχεία. Τον Οκτώβριο του 1935 η Αγγλία και η Γερμανία τού Χίτλερ  έχουν μοιραστεί την  επιρροή σε μια Ελλάδα η οποία κινδύνευε να διοικηθεί από μια κυβέρνηση Λαϊκού Μετώπου. Φιλοκομμουνιστική. ’Όπως έγινε τελικά  την ίδια εποχή στην Ισπανία και στη Γαλλία. Οι φόβοι για Λαϊκό Μέτωπο στην Ελλάδα εμφανίστηκαν όταν έγινε γνωστό το διαβόητο Σύμφωνο Σοφούλη - Σκλάβαινα. Του Προέδρου της Βουλής με το ΚΚΕ!

Η Αγγλία και η Γερμανία μοιράστηκαν τα εξαγώγιμα προϊόντα (η Γερμανία κράτησε τα τσιγάρα) και συμφώνησαν να απαγορεύσουν  την πώληση όπλων στην Ελλάδα. Επιβάλλοντας την ουδετερότητά της. Ένας κυβερνητικός αξιωματικός που αφηγείται την ιστορία του στην ταινία μου για τον Εμφύλιο μού λέει «το 1935-36 όταν ήμουν υπεύθυνος για τις ανάγκες των Ελληνικών εν όλων δυνάμεων, η Αγγλία και η Γερμανία αρνούνταν να μας πουλήσουν όπλα. Αναγκαστήκαμε να αγοράσουμε αεροπλάνα από την Πολωνία!».

Πολιτικά, η Αγγλία έστειλε πίσω τον εξόριστο βασιλέα Γεώργιο Β΄ και η Γερμανία υπέδειξε απλώς στον γερμανόφιλο  Μεταξά να επιβάλει Δικτατορία. ΄Όσο γιά τον Γεώργιο Β΄ θα τον ξαναφέρει για δεύτερη φορά, πάλι  με το ζόρι, ο Τσώρτσιλ, ο οποίος, σύμφωνα με ένα γνωστό αρχείο του Μανιαδάκη, Υπουργού Ασφαλείας του Μεταξά, ήταν στην  ίδια Μασονική Στοά στο Λονδίνο με τον Γεώργιο. Ο Μανιαδάκης παρακολουθούσε ακόμα και τις κινήσεις τού εξόριστου βασιλιά!

Εγώ. σε ηλικία 9 ετών είμαι μέλος της φασιστικής Νεολαίας τού Μεταξά (ΕΟΝ). Αποκτώ ξύλινο τουφέκι για ασκήσεις, μπλε στρατιωτική στολή και ταυτότητα την οποία πρέπει να δείξω στο Γυμνάσιο αλλιώς δεν θα με έγραφαν.  Αλλά δεν θα αργήσω να αντιδράσω. Η Ιστορία τρέχει...

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣΤα χρόνια της αντίστασης και του ΕΑΜ«Η δημιουργία μιας χώρας»«Κινηματογράφος και φασισμός»: Όταν το σινεμά ρίχνει φως στα πιο πυκνά σκοτάδια