«Long COVID»: Χρόνια συμπτώματα μετά τη λοίμωξη από κορωνοϊό
Κάθε μέρα που περνά, νέα δεδομένα εμπλουτίζουν τις γνώσεις της επιστημονικής κοινότητας σχετικά με τον νέο κορωνοϊό SARS-CoV-2. Υπάρχουν όμως ακόμα αρκετά ζητήματα για τα οποία δεν έχουμε σαφείς απαντήσεις. Μάλιστα, καθώς η κοινή γνώμη εστιάζει την προσοχή της στο πρόβλημα των νέων λοιμώξεων και στη μεγάλη πίεση που υφίστανται τα εθνικά συστήματα υγείας, ασχολούμαστε λιγότερο με το τί απόγιναν όσοι «πέρασαν» τον κορωνοϊό. Πώς είναι η ζωή τους «μετά»;
Ας μιλήσουμε λοιπόν για μια εν πολλοίς άγνωστη παράμετρο του COVID-19,
Ένα ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι αυτά τα μετά-COVID συμπτώματα φαίνεται πως δεν σχετίζονται με τη βαρύτητα της αρχικής λοίμωξης (δηλαδή δεν παρατηρούνται μόνο σε όσους νόσησαν βαριά), ούτε με την ηλικία, καθώς παρατηρούνται και σε νεαρά άτομα χωρίς υποκείμενα νοσήματα. Επίσης, ενώ οι περισσότεροι αναμένεται να παρουσιάσουν σταδιακή βελτίωση, δεν έχουμε ιδέα πόσον καιρό θα διαρκέσουν τα συμπτώματα σε άλλους, αφού δεν έχει περάσει ακόμα επαρκής χρονική περίοδος από την αρχή της πανδημίας.
Σύμφωνα με τις πρώτες σχετικές έρευνες, τουλάχιστον 1 στους 3 ασθενείς εμφανίζει συμπτώματα αρκετό καιρό μετά τη φαινομενική «ίαση». Μάλιστα, μια μελέτη με Ιταλούς ασθενείς που χρειάστηκαν νοσηλεία, έδειξε ότι σχεδόν 9 στους 10 εμφάνιζαν τουλάχιστον ένα σύμπτωμα 2 μήνες μετά το εξιτήριο. Τα συμπτώματα αυτά είναι κυρίως τα εξής:
έντονη κόπωση
δυσχέρεια στην αναπνοή
πόνος στο στήθος
βήχας
αγευσία
πονοκέφαλος, κ.ά.
Αναφέρονται μάλιστα και αρκετά περιστατικά που πέρασαν ελαφρά COVID-19, όμως 6 μήνες μετά εξακολουθούσαν να παρουσιάζουν έντονη κόπωση και ήταν αδύνατο να εργαστούν.
Θα αναφερθούμε συγκεκριμένα σε δύο πρόσφατα περιστατικά -που είναι ουσιαστικά οι αφορμές για το παρόν κείμενο. Να αναφέρω στο σημείο αυτό ότι εργάζομαι σε διαγνωστικό κέντρο στην πόλη της Λωζάννης. Η Ελβετία είναι αυτό τον καιρό μια από τις πιο επιβαρυμένες περιοχές της Ευρώπης σε αριθμό νέων κρουσμάτων κορωνοϊού, ενώ ειδικά τα γαλλόφωνα καντόνια καταλαμβάνουν τις πρώτες θέσεις στον σχετικό κατάλογο. Ενώ τα οξέα περιστατικά COVID-19 παραπέμπονται στα νοσοκομεία αναφοράς της περιοχής μας, εμείς συναντούμε καθημερινά συμπολίτες μας που «πέρασαν» παλαιότερα λοίμωξη από κορωνοϊό (Μάρτιο/Απρίλιο ή πιο πρόσφατα, Αύγ./Σεπτέμβριο), αλλά εμφανίζουν ακόμα και τώρα συμπτώματα που επιμένουν.
Πριν από λίγες μέρες παραπέμφθηκε για αξονική τομογραφία (CT) θώρακος μια 23χρονη -μέχρι πρότινος υγιέστατη- κοπέλα. Πριν από 3 μήνες νόσησε ελαφρά με COVID-19 και δε χρειάστηκε νοσηλεία. Είχε μόνο βήχα και πόνο στο στήθος, χωρίς πυρετό. Έκτοτε η νεαρή κοπέλα παρουσιάζει έντονη αναπνευστική δυσχέρεια και κόπωση, χωρίς να έχει ανακαλυφθεί κάποιο άλλο πρόβλημα υγείας. Μάλιστα, την ημέρα της επίσκεψής της, μου εκμυστηρεύθηκε ότι πλέον δυσκολεύεται πολύ να ανέβει με τις σκάλες δύο ορόφους στην οικία της -κάτι που έκανε άνετα από παιδί μέχρι πριν από 3 μήνες. Δυσκολεύτηκε ακόμα και να φθάσει -λαχανιασμένη- ως το διαγνωστικό μας κέντρο, καθώς χρειάστηκε να περάσει από μια ανηφόρα μόλις 100 μέτρων! Υπεβλήθη σε αξονική τομογραφία με πολύ χαμηλή δόση ακτινοβολίας (ultra-low dose CT), εφάμιλλη δύο ακτινογραφιών θώρακος. Σε τέτοιες περιπτώσεις βρίσκουμε συχνά κάποιες λεπτές ινώδεις αλλοιώσεις/ουλές στους πνεύμονες, όμως σε αυτή την κοπέλα η αξονική τομογραφία ήταν απολύτως φυσιολογική. Άραγε τί «κουσούρια» αφήνει σε μικροσκοπικό επίπεδο ο κορωνοϊός, που δεν βλέπουμε εμείς, ακόμα και σε λεπτές τομές, μικρότερες του ενός χιλιοστού (0,6 mm); Το ερώτημα αυτό παραμένει προς το παρόν αναπάντητο.
Το δεύτερο περιστατικό προσήλθε στο διαγνωστικό μας κέντρο μόλις χθες. Άνδρας 56 ετών με υπέρταση, κατά τα άλλα σε άριστη γενική κατάσταση, νόσησε από κορωνοϊό τον περασμένο Σεπτέμβριο. Νοσηλεύθηκε για 2 εβδομάδες χωρίς να χρειαστεί ΜΕΘ ή διασωλήνωση. Πήρε εξιτήριο από το νοσοκομείο πριν από έναν μήνα, εμφανίζει όμως ακόμα έντονη δυσχέρεια στην αναπνοή. Τον είδα στην αίθουσα αναμονής, εξουθενωμένο. Ακόμα και μετά το πέρας της εξέτασης, μου ζήτησε να καθίσει πάλι στην αίθουσα αναμονής διότι δυσπνοούσε. Στην περίπτωσή του η αξονική τομογραφία -αντίθετα από την 23χρονη κοπέλα- έδειξε εκτεταμένες πνευμονικές αλλοιώσεις τις οποίες ακόμα και μη ειδικός μπορεί να διαπιστώσει στις φωτογραφίες που παραθέτουμε ενδεικτικά. Κανείς μας δε γνωρίζει ποιες αλλοιώσεις θα υποχωρήσουν και ποιες θα αφήσουν μόνιμες ουλές (και, συνεπακόλουθα, ίσως μια μόνιμη αναπνευστική δυσχέρεια στον ασθενή). Ακούγεται κάπως τρομακτικό, όμως αυτή είναι η πικρή αλήθεια.
Ο μόνος αποτελεσματικός τρόπος αποφυγής των παραπάνω συμπτωμάτων είναι η πρόληψη: Να μη νοσήσουμε! Ακολουθούμε τις οδηγίες των ειδικών, φοράμε τη μάσκα μας όπου και όταν απαιτείται.
Διαπιστώνουμε όλοι μας πως η Επιστήμη δεν έχει ακόμη πλήρη κατανόηση της ασθένειας, ενώ δεν υπάρχει ειδική θεραπεία ή αποτελεσματικό εμβόλιο. Ας είμαστε λοιπόν προσεκτικοί για να προφυλάξουμε τους συμπολίτες μας και τον εαυτό μας.
Ο Γεώργιος Σγούρδος είναι ιατρός ακτινοδιαγνώστης, ειδικός πνευμονικών παθήσεων - Διευθυντής διαγνωστικού κέντρου στη Λωζάννη, Ελβετία
_____________
Προτεινόμενα άρθρα:
Long-term effects of COVID-19. Centers for Disease Control and Prevention (CDC), Nov. 10, 2020.
Carfi A et al. Persistent Symptoms in Patients After Acute COVID-19. Journal of the American Medical Association (JAMA) 2020; 324(6):603-605.
The lasting misery of coronavirus long-haulers. Nature 585, 339-341 (2020).
‘Long Covid’: Why are some people not recovering? BBC, Oct. 05, 2020.
Salehi S et al. Coronavirus Disease 2019 (COVID-19): A Systematic Review of Imaging Findings in 919 Patients. Am. J. Roentgenol. 215, 87–93 (2020).
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις Κατηγορίας Ειδήσεις
- Κορονοϊός Αττική: Η πρώτη ευχάριστη είδηση ήρθε από τα λύματα - Μείωση των ενεργών κρουσμάτων
- Βόλος: Συγκλονίζει η ιστορία του ζευγαριού που πέθανε από κορονοϊό με διαφορά μιας μέρας
- Γώγος σε ΣΚΑΪ: Σκληρότερο Lockdown, κανείς έξω- Ελπίζουμε να μην γίνουμε Μπέργκαμο
- Lockdown: Απίστευτο - Οίκοι ανοχής σε τροχόσπιτα...
- Κλεάνθης Τσιρώνης: «Σήκωσε πυρετό, ήταν 20 μέρες στη ΜΕΘ στο οξυγόνο» λέει η σύζυγός του
- Θεσσαλονίκη: 5.000 μερίδες φαγητού δωρεάν από αλυσίδα μαγειρίων που κλείνει λόγω κορονοϊού
- Ο Μαρτίνς ανέβασε δύο νεαρούς παίκτες στην πρώτη ομάδα του Ολυμπιακού
- Λινού: Είμαστε σε κατάσταση ύπουλου πολέμου
- Νέο σπίτι για την 90χρονη και τον εγγονό της που τον περασμένο μήνα βρέθηκαν στον δρόμο
- Eκπέμπουν SOS οι γιατροί: «Προσπαθούν να μας κλωνοποιήσουν»
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις Huffington Post Greece
- Συναγερμός στη Σχολή Μονίμων Υπαξιωματικών στα Τρίκαλα: Πληροφορίες για πάνω από 100 κρούσματα
- «Long COVID»: Χρόνια συμπτώματα μετά τη λοίμωξη από κορωνοϊό
- Η αφόρητη μοναξιά της Βρετανίας μετά το Βrexit και την ήττα Τραμπ
- Νέο ρεκόρ ημερήσιων κρουσμάτων από κορονοϊό στις ΗΠΑ – Εκτόξευση θανάτων σε Ισπανία και Βρετανία
- Κρούσματα κορονοϊού σε εργοστάσιο στο Βόλο – Σε καραντίνα 12 υπάλληλοι
- Τελευταία Νέα Huffington Post Greece
- «Long COVID»: Χρόνια συμπτώματα μετά τη λοίμωξη από κορωνοϊό
- Η αφόρητη μοναξιά της Βρετανίας μετά το Βrexit και την ήττα Τραμπ
- Συναγερμός στη Σχολή Μονίμων Υπαξιωματικών στα Τρίκαλα: Πληροφορίες για πάνω από 100 κρούσματα
- Κρούσματα κορονοϊού σε εργοστάσιο στο Βόλο – Σε καραντίνα 12 υπάλληλοι
- Νέο ρεκόρ ημερήσιων κρουσμάτων από κορονοϊό στις ΗΠΑ – Εκτόξευση θανάτων σε Ισπανία και Βρετανία
- ΗΠΑ: Σιωπηλή δημόσια εμφάνιση του Τραμπ, αναβρασμός στον Λευκό Οίκο
- Πέθανε από κορονοϊό ο πρόεδρος της Βαρβακείου, Κλεάνθης Τσιρώνης
- Ο Μητσοτάκης ενημερώνει το Κοινοβούλιο για την επιδημιολογική κατάσταση στη χώρα
- Η «χάρτα» των ασφαλών αγορών μέσω Internet
- «Covid-19 War Games»: To παιχνίδι που σχεδιάστηκε για να μη χάσει κανείς τη δουλειά του εν μέσω πανδημίας
- Τελευταία Νέα Κατηγορίας Ειδήσεις
- Αχαϊα: Μόλις 3 θετικά δείγματα στους 550 μοριακούς ελέγχους
- Έκπτωση φόρου 50% για όσους επιστρέφουν για να εργαστούν στην Ελλάδα
- Ο Travis Scott ανακοίνωσε την επιστροφή του Astroworld Festival το 2021
- NBA: Ο Ντάνκαν παραιτείται από βοηθός του Σαν Αντόνιο
- «Η Ρωσία και η Τουρκία είναι οι νικητές στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ»
- Οι Λέικερς θα ξεκινήσουν τη σεζόν χωρίς θεατές στις εξέδρες
- Απών από το δείπνο προς τιμήν του Αλ Σίσι ο Τσίπρας: «Μη δώσουμε λάθος σήμα λόγω κορονοϊού»
- Αποτελέσματα Ομίλου ΟΤΕ για το Γ’ ΤΡΙΜΗΝΟ 2020 σύμφωνα με τα Δ.Π.Χ.Α.
- Θετικοί στον κορονοϊό Δημήτρης Μπέλλος και Μαρία Μπέη από το Masterchef 4
- Σε καραντίνα νεαρός ποδοσφαιριστής του Ολυμπιακού που βρέθηκε θετικός στον κορονοϊό