Τα πιο ακριβά έργα τέχνης στον κόσμο που πρέπει να γνωρίσετε

Από τον αινιγματικό σωτήρα του Leonardo da Vinci μέχρι τα εκρηκτικά χρώματα του Basquiat και το μελαγχολικό μπλε του Picasso, σας ταξιδεύουμε στον λαμπερό κόσμο της πανάκριβης τέχνης.

«Salvator Mundi» του Leonardo da Vinci

Φανταστείτε να στέκεστε μπροστά από έναν πίνακα που κάποτε κοσμούσε τις αίθουσες ενός παλατιού, εξαφανίστηκε για αιώνες και επανεμφανίστηκε για να γίνει το πιο ακριβοπληρωμένο έργο τέχνης όλων των εποχών. Ο λόγος για το «Salvator Mundi» του Leonardo da Vinci, διαστάσεων περίπου 66 εκατοστών και φιλοτεχνημένο με λάδι σε ξύλινο πάνελ. Απεικονίζει τον Χριστό σε προτομή να ευλογεί τον κόσμο, κρατώντας στο ένα χέρι μια κρυστάλλινη σφαίρα. Ο Leonardo da Vinci φιλοτέχνησε το έργο πιθανότατα για τον βασιλιά Λουδοβίκο ΙΒ΄ της Γαλλίας και τη σύζυγό του, Άννα της Βρετάνης. Το έργο θεωρείται πως παραγγέλθηκε λίγο μετά τις κατακτήσεις του Μιλάνου και της Γένοβας.

Salvator Mundi» του Leonardo da Vinci. Credit: www.leonardodavinci.net

Το έργο εξαφανίστηκε το 1763 και επανεμφανίστηκε το 1900, όταν αγοράστηκε από τον Sir Charles Robinson ως έργο του Bernardino Luini, μαθητή του Leonardo. Επόμενη εμφάνισή του ήταν σε δημοπρασία του Sotheby’s στην Αγγλία το 1958, όπου πουλήθηκε για μόλις 45 λίρες, περίπου 125 δολάρια τότε. Έπειτα χάθηκε ξανά, μέχρι που αγοράστηκε από μικρό αμερικανικό οίκο δημοπρασιών το 2005.

Όπως συμβαίνει με πολλά από τα σωζόμενα έργα του Leonardo, ο πίνακας δεν βρισκόταν σε καλή κατάσταση όταν επανεμφανίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 2000. Χρειάστηκε εκτεταμένη αποκατάσταση. Παρά το γεγονός ότι ορισμένοι ειδικοί της Αναγεννησιακής τέχνης αμφισβητούν ακόμη την πατρότητά του, το έργο πουλήθηκε τελικά πουλήθηκε σε δημοπρασία του οίκου Christie’s στη Νέα Υόρκη τον Νοέμβριο του 2017 έναντι 450.312.500 δολαρίων, σημειώνοντας νέο ρεκόρ στην ιστορία της τέχνης. Η ταυτότητα του αγοραστή παραμένει άγνωστη.

«Interchange» του Willem de Kooning

Η διαδρομή μας συνεχίζεται με το «Interchange» του Willem de Kooning, ένα έργο αφηρημένου εξπρεσιονισμού που ολοκληρώθηκε το 1955. Εκείνη την περίοδο, ο de Kooning είχε αφιερώσει χρόνια δουλειάς σε σπουδές φιγούρας, κυρίως γυναικείες, που είχε ξεκινήσει από το 1948 και είχαν παρουσιαστεί στην ατομική του έκθεση στη Νέα Υόρκη το 1953.

Ωστόσο, μέχρι το 1955, ο de Kooning είχε αρχίσει να απομακρύνεται από τη ρεαλιστική απεικόνιση ανθρώπινων μορφών, επιλέγοντας αντ’ αυτού να αντλεί έμπνευση από την αρχιτεκτονική και τη ζωή της Νέας Υόρκης, αποτυπώνοντάς τα σε αφηρημένες συνθέσεις. Με γρήγορες, νευρικές πινελιές και έντονα χρώματα, το «Interchange» απεικονίζει μία φιγούρα γυναίκας καθισμένη σε καρέκλα, η οποία όμως διαλύεται σε μια μάζα αποχρώσεων και σχημάτων, αφήνοντας τη φαντασία να συμπληρώσει το υπόλοιπο.

Όπως συνήθιζε, ο de Kooning ονόμαζε τους πίνακές του με βάση το περιβάλλον όπου ζούσε και δούλευε. Έτσι, το «Interchange» πήρε το όνομά του από την περιοχή στο κέντρο της Νέας Υόρκης, όπου βρισκόταν τότε το ατελιέ του.

To έργο «Interchange» του Willem de Kooning απεικονίζει μία φιγούρα γυναίκας καθισμένη σε καρέκλα, η οποία όμως διαλύεται σε μια μάζα αποχρώσεων και σχημάτων, αφήνοντας τη φαντασία να συμπληρώσει το υπόλοιπο. Credit: www.willem-de-kooning.org

Το έργο, γεμάτο ένταση, πάθος και σχεδόν βίαιη κίνηση, πουλήθηκε το 2015 για 300 εκατομμύρια δολάρια, αποδεικνύοντας πως η σύγχρονη τέχνη μπορεί να σταθεί ισότιμα δίπλα στους μεγάλους δασκάλους της κλασικής εποχής.

«The Card Players» του Paul Cézanne

Λίγο πιο δίπλα, συναντάμε το «The Card Players» του Paul Cézanne. Ένα έργο που αποπνέει σιωπηλή ένταση, απεικονίζοντας απλούς άνδρες να παίζουν χαρτιά. Η σκηνή είναι σχεδόν στατική, αλλά φορτισμένη με στοχασμό. Το 2011, η βασιλική οικογένεια του Κατάρ κατέβαλε 250 εκατομμύρια δολάρια για να το αποκτήσει, ανεβάζοντάς το ανάμεσα στα πιο ακριβά έργα όλων των εποχών.

Για το έργο «The Card Players» του Paul Cézanne η βασιλική οικογένεια του Κατάρ κατέβαλε 250 εκατομμύρια δολάρια για να το αποκτήσει. Credit: www.paulcezanne.org

Από τις τρεις εκδοχές που δημιούργησε ο Cézanne, αυτή θεωρείται η πιο ώριμη και εκλεπτυσμένη. Οι φιγούρες είναι απλές αλλά με εσωτερική δυναμική: δύο άνδρες αντικριστά, συμμετρικοί, αλλά εσωτερικά εντελώς διαφορετικοί. Ο αριστερός παίκτης -ψηλόλιγνος και σκεπτικός- μοιάζει να είναι ο σταθερός, ο ήρεμος νους. Ο δεξιός -πιο δυναμικός και γεμάτος ένταση- σκύβει μπροστά, έτοιμος να δράσει, αλλά όχι βιαστικός. Οι μορφές τους είναι συμμετρικές αλλά όχι πανομοιότυπες, σαν να ανήκουν σε δύο διαφορετικούς κόσμους που απλώς συναντήθηκαν πάνω από ένα τραπέζι. Τα καπέλα, τα χρώματα, οι στάσεις τους, όλα μικρές, σιωπηλές αφηγήσεις ενός εσωτερικού κόσμου.

«Nafea Faa Ipoipo (When Will You Marry?)» του Paul Gauguin

Και κάπου ανάμεσα στα εξωτικά τοπία της Ταϊτής, το βλέμμα μας σταματά στο «When Will You Marry?» του Paul Gauguin. Ο Γάλλος μετα-ιμπρεσιονιστής ζωγράφος αναζήτησε εκεί την καλλιτεχνική του αναγέννηση, μακριά από τη Δύση που θεωρούσε πνιγηρή. Στον πίνακα, μια νεαρή γυναίκα με παραδοσιακή ενδυμασία ξαπλώνει στο γρασίδι, κοιτώντας πίσω προς μια πιο ώριμη μορφή που σηκώνει το χέρι σε μια αδιευκρίνιστη, σχεδόν τελετουργική χειρονομία.

Credit: Wikipedia

Το λουλούδι πίσω από το αυτί της κοπέλας είναι σύμβολο διαθεσιμότητας για γάμο στη γλώσσα της Ταϊτής, ενώ στο κάτω μέρος της εικόνας υπάρχει η επιγραφή «Nafea faa ipoipo», που σημαίνει: «Πότε θα παντρευτείς;». Η ατμόσφαιρα του έργου είναι αισθησιακή, με φωτεινά, επίπεδα χρώματα και απλοϊκά περιγράμματα που παραπέμπουν στην έννοια της «πρωτόγονης τέχνης» που τόσο αναζητούσε ο Gauguin. Το έργο, που δημιουργήθηκε στο πρώτο του ταξίδι στην Ταϊτή, φέρει όλη την ελευθερία φαντασίας και έκφρασης που αναζητούσε ο ζωγράφος, έστω κι αν το νησί δεν ήταν ποτέ το αγνό καταφύγιο που είχε ονειρευτεί. Πουλήθηκε το 2015 για 210 εκατομμύρια δολάρια.

«Shot Sage Blue Marilyn» του Andy Warhol

Ακολουθεί το εκρηκτικό «Shot Sage Blue Marilyn» του Andy Warhol, ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα έργα της pop art και ίσως η πιο εμβληματική απεικόνιση της Marilyn Monroe στην ιστορία της τέχνης. Το πορτρέτο δημιουργήθηκε το 1964, δύο χρόνια μετά τον θάνατο της σταρ, και αποτελεί μέρος της σειράς “Shot Marilyns”, με τέσσερις πίνακες σε διαφορετικά έντονα χρώματα.

Το όνομα «Shot» δεν δόθηκε τυχαία. Μια μέρα, η καλλιτέχνις Dorothy Podber ζήτησε την άδεια να «πυροβολήσει» τα έργα. Ο Warhol, νομίζοντας ότι επρόκειτο για φωτογραφική λήψη, συμφώνησε. Εκείνη, όμως, έβγαλε ένα περίστροφο και πυροβόλησε τους τέσσερις καμβάδες στο σημείο του μετώπου της Monroe. Ο Warhol τα επισκεύασε και το περιστατικό έγινε μέρος του αστικού μύθου γύρω από τον καλλιτέχνη και το έργο του.

Tο «Shot Sage Blue Marilyn» του Andy Warhol, η iconic Marilyn Monroe σε φόντο έντονου μπλε, πουλήθηκε το 2022 για 195 εκατομμύρια δολάρια. Credit: Christie’s

Το «Shot Sage Blue Marilyn» ξεχωρίζει για το τολμηρό, flat μπλε φόντο που αναδεικνύει το πορτρέτο της Monroe με τις χαρακτηριστικές φωτεινές αποχρώσεις σε πρόσωπο, χείλη και μαλλιά. Μια εικόνα απόλυτης pop κουλτούρας, όπου η λάμψη και το δράμα της σταρ διασταυρώνονται με τη φήμη και το σκοτεινό παρασκήνιο της εποχής.

Το 2022, ο πίνακας πουλήθηκε για 195 εκατομμύρια δολάρια σε δημοπρασία του Christie’s, καθιστώντας τον το πιο ακριβοπληρωμένο έργο τέχνης του 20ού αιώνα. Ένα πορτρέτο που παραμένει όσο διαχρονικό και μυστηριώδες όσο η ίδια η Monroe.

Οι επόμενοι τρεις πίνακες συμπληρώνουν την Οκτάδα των πιο ακριβών έργων τέχνης

Και πώς να μην σταθούμε στο «Les Femmes d’Alger (Version O)» του Pablo Picasso, ένα εκρηκτικό παιχνίδι χρωμάτων και γυναικείων μορφών. Το 2015, το έργο έπιασε 179,4 εκατομμύρια δολάρια, σφραγίζοντας τη θέση του Picasso στην παγκόσμια αγορά τέχνης.

To έργο «Les Femmes d’Alger (Version O)» του Pablo Picasso, έπιασε σε δημοπρασία το 2015, το ποσό των 179,4 εκατομμυρίων δολαρίων. Credit: Christie’s

Λίγο πιο σύγχρονα, το «Nu Couché» του Amedeo Modigliani, με τη χαρακτηριστική γυμνή θηλυκή μορφή, σαγηνεύει με τις απλές γραμμές και την εσωτερική ένταση. Το 2015, το έργο πουλήθηκε για 170,4 εκατομμύρια δολάρια.

Μια γυναίκα βγάζει μια selfie με τον πίνακα του Amedeo Modigliani «Nu Couché», το δεύτερο πιο ακριβό έργο τέχνης που πουλήθηκε ποτέ σε δημοπρασία στη Νέα Υόρκη, ΗΠΑ, στις 10 Νοεμβρίου 2015. (Photo by Selcuk Acar/Anadolu Agency/Getty Images)

Η λίστα μας κλείνει με τον Jean-Michel Basquiat και το «Untitled» (1982), ένα σκοτεινό, δυναμικό έργο γεμάτο ενέργεια και σύγχρονη αστική κουλτούρα. Το 2017, πουλήθηκε για 110,5 εκατομμύρια δολάρια, γράφοντας ιστορία για έναν Αφροαμερικανό καλλιτέχνη.

O πίνακας με τίτλο «Χωρίς Τίτλο» (1982) του καλλιτέχνη Jean-Michel Basquiat εκτίθεται στο Μουσείο του Μπρούκλιν στη Νέα Υόρκη, ΗΠΑ, στις 25 Ιανουαρίου 2018. Το έργο του αείμνηστου Νεοϋορκέζου δημοπρατήθηκε για 110 εκατομμύρια δολάρια (90 εκατομμύρια ευρώ). Photo: Johannes Schmitt-Tegge/dpa (Photo by Johannes Schmitt-Tegge/picture alliance via Getty Images)

Αυτή είναι η μαγεία της τέχνης: ιστορίες, μυστήριο, περιπέτεια και επενδύσεις εκατομμυρίων. Ένας κόσμος που συνδυάζει χρώμα και ιστορία, πάθος και συμφέρον, ομορφιά και υπερβολή. Κι εσείς; Θα τολμούσατε να χαθείτε σε αυτόν τον κόσμο;